Cá thòi lòi từ lâu đã trở thanh một đặc sản không thể không nhắc tới khi đến với xứ Đất Mũi. Vốn được nhiều người ví von là loài cá kỳ lạ nhất hành tinh, khi vừa biết lặn, chạy trên mặt nước, trên cạn, vừa biết leo cây, ngày nay săn cá thòi lòi là nghề đem lại thu nhập cao cho nhiều người.
Tại Cà Mau, nghề săn cá thòi lòi đã có từ rất lâu, từ nhiều người lớn tuổi ở vùng này, về sau truyền lại cho con cháu. Theo người dân địa phương, hàng chục năm trước, cá thòi lòi có rất nhiều nhưng không có nhiều người ưa chuộng như bây giờ, nên chủ yếu người dân bắt cá để ăn trong gia đình. Và cũng vì hình thù khá kỳ dị nên nhiều người cũng không thích ăn.
Cá thòi lòi sống được ở nhiều nơi ở vùng ngập mặn, trong rừng đước hay vuông tôm đều có. Có nhiều cách săn cá thòi lòi, như soi cá ban đêm, câu cá, nhưng cách phổ biến nhất là sử dụng xà di (một dụng cụ tự chế) để bắt thòi lòi. Từ dụng cụ này, ở những địa hình khác nhau như ở trong vuông, bãi bồi, trong rừng sẽ có những cách bắt khác nhau.
Anh Đương dù xà di để đặt vào miệng hang, bắt cá thòi lòi. Ảnh: Chúc Ly. Theo chân anh Nguyễn Minh Đương (ngụ xã Rạch Chèo, huyện Phú Tân), một “thợ săn” cá thòi lòi có nhiều kinh nghiệm, chúng tôi có dịp trải nghiệm cách săn loài cá thòi lòi trong rừng ngập mặn trên nền bãi bồi ven biển của Mũi Cà Mau.
Anh Đương chia sẻ: Tôi theo nghề bắt cá thòi lòi trong rừng ngập mặn đã gần 20 năm. Ngày trước thì làm một mình, nay 2 đứa con tôi lớn thì tụi nó cũng theo tôi đi bắt. Mỗi ngày, cả nhà kiếm được khoảng 800-1 triệu đồng, có những tháng gần Tết thì kiếm được nhiều hơn. Một tháng, trừ những ngày nước lớn, tôi đi được khoảng 15 ngày.
Mỗi ngày, gia đình anh Đương kiếm được từ 800.000-1.000.000 đồng từ nghề "săn" loài cá thòi lòi ở rừng ngập mặn. Ảnh: Chúc Ly. Cũng theo anh Đương, trước khi đi bắt cá anh phải chuẩn bị xà di, thùng đựng cá, cơm nước để ăn lúc trưa. Cứ khoảng 7h30 sáng anh di chuyển bằng vỏ máy (phương tiện di chuyển trên sông) khoảng 1,5 giờ đồng hồ sẽ đến được bãi bồi (thuộc xã Đất Mũi, huyện Ngọc Hiển), để đặt xà di bắt cá.
“Khi vào rừng, tôi sẽ chọn những khu vực trũng, và tìm hang cá. Tìm được hang tôi sẽ nhìn dấu bò của cá để biết là hang có cá hay không. Xác định hang có cá, tôi dùng một chiếc xà di đặt vào miệng hang, phần đuôi lưới của xà di phải được để hướng lên trên miệng hang, đảm bảo cá không chui ngược xuống được. Sau khi đi một vòng đặt khoảng 150 chiếc xà di, tôi mất khoảng hơn 2 tiếng, lúc này tôi đi vòng lại để thăm là vừa” - anh Đương chia sẻ.
Cũng theo anh Đương, sau một ngày “săn” cá thòi lòi, thương lái sẽ tìm để mua cá. Giá cá thòi lòi được thu mua từ 60.000-70.000 đồng/kg.
