Theo ghi nhận của phóng viên, trên địa bàn huyện Vĩnh Thuận, tỉnh Kiên Giang hiện có trên 50 cống ngăn mặn không hoạt động. Nhiều cống xuất hiện tình trạng xuống cấp phần nắp do ‘phơi nắng’ nhiều năm.
Ông Lê Tấn Sơn - hộ dân sinh sống cạnh cống Xẻo Lợp (thuộc ấp Cạnh Đền, xã Vĩnh Phong, huyện Vĩnh Thuận) cho biết, sau khi hoàn thành, hệ thống cống này chưa được vận hành khoảng 5 - 6 năm nay. Lâu lâu chỉ thấy có người đến sơn nắp cống (làm bằng gỗ - PV), thay nhớt, thay dầu.
“Tôi không biết nguyên nhân tại sao cống được đầu tư nhưng không vận hành. Tuy nhiên, tôi lo ngại các tấm chắn kiểm soát mặn ngọt xuống cấp, dây buộc bị gỉ sét tiềm ẩn rủi ro các phương tiện thủy khi lưu thông qua cống, nếu không may rơi trúng thì nguy hiểm lắm”, ông Sơn lo ngại.
 |
Cống ngăn mặn trên địa bàn huyện Vĩnh Thuận (Kiên Giang) được đầu tư nhưng không vận hành trong nhiều năm. |
Có nhà nằm cạnh cống Ông Tám, thuộc ấp Cạnh Đền 2, xã Vĩnh Phong, huyện Vĩnh Thạnh, ông Võ Văn Nhờ cho biết, thu nhập chính của người dân nơi đây là sản xuất lúa và nuôi tôm quảng canh. Trong đó, vụ lúa được gieo sạ vào khoảng 7 - 8 (âm lịch) hàng năm; còn vụ tôm quảng canh được bắt đầu sau khi đã thu hoạch xong vụ lúa.
 |
Kinh phí để đầu tư mỗi cống khoảng 700-800 triệu đồng và cống lớn nhất là khoảng 1,3 tỷ đồng. |
Theo ông Nhờ, thời điểm gieo sạ lúa đúng vào mùa mưa nên nguồn nước ở cả trong ruộng lẫn ngoài sông Cạnh Đền đều là nước ngọt, trong khi vụ tôm được thả nuôi khi có nước mặn, tức ngoài sông lẫn trong đồng đều là nước mặn nên cống làm xong không phát huy tác dụng.
“Ngoại trừ được sơn để bảo vệ tấm chắn kiểm soát mặn ngọt bằng gỗ, thì cống Ông Tám chưa đóng ngày nào từ thời điểm được xây dựng đến nay”, ông Nhờ nói.
 |
Trên địa bàn huyện Vĩnh Thuận hiện có trên 50 cống ngăn mặn không vận hành. |
Lãnh đạo UBND xã Vĩnh Phong, huyện Vĩnh Thuận cho biết, về cơ cấu ngành nông nghiệp thì trên địa bàn xã 1 vụ tôm, 1 vụ lúa. Thời điểm này là nước mặn nên người dân nuôi tôm; từ tháng 8 đến giữa tháng 11 Âm lịch là nước ngọt người dân trồng lúa, do đó không cần phải đóng cống ngăn mặn.
"Hiện trên địa bàn hiện xã có khoảng 20-30 cống kiểm soát mặn ngọt đã được đầu tư tỉnh đầu tư, nhưng đều trong tình trạng 'phơi nắng', các nắp cống bị mục hết”, một lãnh đạo UBND xã Vĩnh Phong nói.
Trao đổi với PV, ông Võ Hoàng Nguyên, Trưởng Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Vĩnh Thuận cho biết, đợt xâm nhập mặn lịch sử năm 2015-2016 khiến hàng nghìn ha lúa trên nền đất nuôi tôm của huyện bị thiệt hại nên địa phương đã đầu tư các cống để ứng phó.
 |
Do thời gian dài không vận hành nên các nắp cống làm bằng gỗ bị mục. Ảnh: N.H. |
Theo ông Nguyên, đến năm 2019-2020, ở địa phương tiếp tục có một đợt triều cường dâng cao gây ngập ruộng vườn, nhà cửa của người dân nên huyện tiếp tục đầu tư thêm nhiều cống khác. Ngoài mục đích ngăn mặn, các cống này còn có nhiệm vụ ngăn triều cường dâng hoặc phòng trường hợp khi có dịch bệnh trong nuôi thủy sản.
“Kinh phí để đầu tư mỗi cống khoảng 700-800 triệu đồng và cống lớn nhất khoảng 1,3 tỷ đồng. Hiện trên địa bàn huyện có khoảng 54 cống, nhưng chỉ có 2 cống lớn được vận hành, trong khi những cống còn lại hầu như không hoạt động”, ông Nguyên nói.
 |
Nói về biện pháp xử lý đối với các cống bị xuống cấp do nhiều năm không sử dụng, ông Nguyên thông tin: “Đơn vị đã tham mưu cho địa phương về việc bố trí kinh phí sửa chữa những cống cần phải gắn cửa. Còn những cống chưa cần thiết sẽ không gắn nữa. Khi nào có nhu cầu mới bố trí, chứ để treo thì qua 4-5 năm sẽ mục. Dự kiến năm nay, địa phương sẽ sửa chữa trên 10 cống".
