Giải thưởng Tác giả Trẻ nằm trong hệ thống giải thưởng hằng năm của Hội Nhà văn Việt Nam, do BCH Hội tổ chức xét và trao. Giải trao cho tác phẩm văn học xuất sắc trong năm của tác giả tuổi từ 35 trở xuống, không phân biệt hội viên hay chưa. Mỗi giải thưởng trị giá 30 triệu đồng.
Các hạng mục giải thưởng bao gồm bốn thể loại: Thơ, Văn xuôi, Lí luận- Phê bình và Văn học dịch. Ban Tổ chức chỉ xét tác phẩm của một tác giả, không trao cho đồng tác giả, tuyển tập, tổng tập hay sưu tầm, biên khảo. Tác phẩm được tính từ ngày 1/10 năm trước đến 30/9 năm xét giải, căn cứ theo ngày tháng nộp lưu chiểu. Mỗi tác giả có thể gửi nhiều tác phẩm thuộc các thể loại khác nhau nhưng phải thống nhất họ tên hoặc bút danh.
“Giải thưởng Tác giả Trẻ đề cao và khuyến khích tính chuyên nghiệp cũng như độ bền vững, nghiêm túc, có trách nhiệm trong hoạt động văn học của các tác giả trẻ. Chúng tôi muốn hướng đến một nền văn học mới, phát triển cởi mở, trẻ trung, phong phú, sôi động và lành mạnh”, nhà văn Nguyễn Quang Thiều, Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam nói.
Hội viên được gọi là trẻ của Hội Nhà văn cũng trên 40 tuổi và đếm trên đầu ngón tay. Vì thế giải thưởng này chủ yếu hướng tới cây viết chưa được kết nạp. Vào hội hay đứng ngoài không còn là việc hệ trọng của người cầm bút, điều quan trọng là họ suy nghĩ về thời đại thế nào, lãnh đạo Hội nêu. Trao đổi với Tiền Phong, nhà văn Nguyễn Quang Thiều nói, anh từng có ý tưởng này từ lâu nhưng chưa thực hiện được. Ban Chấp hành khóa mới ủng hộ tinh thần tôn vinh người trẻ, quyết định thành lập hệ thống giải thưởng trẻ và giải thưởng cho thiếu nhi thay vì chỉ trao gộp trong giải thưởng chung của Hội.
“Chúng tôi mong muốn tạo ra đời sống văn học trẻ, văn học thiếu nhi sôi động. Chỉ cần 10, 20 năm nữa thôi tác giả trẻ hiện nay tiếp tục sự nghiệp và tạo ra chân dung văn học Việt Nam mới. Tôi từng dự lễ trao giải thưởng Hemingway của Mỹ chỉ dành cho tác giả dưới 35 tuổi. Sau này, họ trở thành những tác giả quan trọng của nền văn học Mỹ. Vì vậy đây là chủ trương đúng đắn tạo ra cho người trẻ một thế đứng khác, một sự tôn trọng cũng như trách nhiệm khác”, ông Thiều nêu.
Giải thưởng Tác giả Trẻ cũng thể hiện một phần quan điểm, thái độ định hướng của Hội Nhà văn trước những tư tưởng, xu hướng sáng tác đa dạng của người viết trẻ hiện nay. Hội Nhà văn khi xét giải thưởng Tác giả Trẻ dựa trên nguyên tắc: Tôn trọng quyền sáng tạo, khích lệ, ủng hộ cá tính sáng tạo, nhưng cũng đòi hỏi tinh thần xây dựng nhân văn, ý thức cộng đồng và trách nhiệm xã hội của họ.
Nhà văn Nguyễn Quang Thiều cho biết, Hội dự kiến trao giải lần đầu vào cuối năm nay nhân chuỗi hoạt động của Hội nghị viết văn trẻ toàn quốc lần thứ 10. Lãnh đạo Hội kỳ vọng tìm kiếm tác phẩm, tác giả mang đến hơi thở mới, nghệ thuật mới, tinh thần mới. “Chúng tôi kỳ vọng sắp tới có thể kết nạp hội viên chỉ ngoài đôi mươi”, ông Thiều nói.
