“Tháng giêng là tháng ăn chơi”, nhưng đối với người làm nghề ký họa thì đây lại là những ngày tháng làm việc… mệt nghỉ. Đến các khu du lịch, lễ hội như Văn Miếu, hồ Hoàn Kiếm, chợ đêm Đồng Xuân… những ngày này, không khó bắt gặp cảnh tượng du khách “túm năm, tụm ba” quanh giá vẽ để chờ đến lượt mình được… lên tranh.
Xuất hiện đã lâu, nhưng những năm trở lại đây, ký họa chân dung mới trở thành phong trào thu hút nhiều người làm nghề. Bởi là một nghề khá nhàn hạ, chỉ cần một chút năng khiếu là “họa sĩ” đã có thể kiếm tiền triệu mỗi ngày, nên ký họa đã nghiễm nhiên trở thành "cần câu cơm" cho nhiều họa sĩ chuyên nghiệp, người vẽ nghiệp dư và đặc biệt là đông đảo sinh viên mỹ thuật.
Du khách thường gọi họ với cái tên trìu mến là "họa sĩ đường phố". Hiện tại, đang là thời điểm du xuân, có nhiều khách về vãn cảnh nên đây cũng là mùa “gặt hái” của các “họa sĩ". Tại các địa điểm “hoạt động” quen thuộc như: Văn Miếu, hồ Hoàn Kiếm… la liệt những họa sĩ ngồi phục vụ khách. Với giá mỗi bức ký họa dao động khoảng 100- 300 ngàn đồng và 10-15 phút để hoàn thành một bức ký họa, nếu đều tay, họa sĩ có thể nhẹ nhàng bỏ túi 2-3 triệu đồng mỗi ngày.
Hai năm nghỉ hưu cũng là hai mùa xuân gắn với phố ông Đồ (Văn Miếu- Hà Nội), họa sĩ Minh Đạt chia sẻ: “Tôi vừa nghỉ hưu, may sao lại có phong trào ký họa như thế này. Tôi mừng quá, vừa có việc làm giải khuây cho đỡ nhớ nghề, vừa có thêm thu nhập để thấy mình không phải đã là đồ… bỏ đi”.
Vậy nên, đã hai năm nay cứ “vào mùa” là ông lại ra "phố ông Đồ" "hành nghề". Là một “cây cọ” có nghề, nhưng ký họa của họa sĩ Minh Đạt cũng chỉ giữ giá bình dân, một ký họa đơn thuần có giá dao động 100-150 ngàn đồng/bức, ký họa màu từ 200- 300 ngàn đồng/ bức.
Không phải là họa sĩ chuyên nghiệp, nhưng với vốn liếng được học từ trường ĐH Mỹ thuật Công nghiệp, anh Tô Anh Tuấn đã tự nuôi dưỡng niềm đam mê ký họa của mình suốt hơn hai chục năm sau ngày ra trường. Làm việc tự do, không gò bó, lúc nào thích thì đi xa ký họa phong cảnh, lúc nào cuồng chân thì đến những khu phố quen ngồi… ký họa chân dung.
“Những ngày du khách có thời gian vãn cảnh, du xuân thì đúng là thu nhập cũng tương đối khá, nhưng không phải lúc nào cũng được như vậy. Thường thì chỉ khi khách đi vãn cảnh còn có thời gian ngồi cho mình vẽ, chứ bình thường thì ít”, anh Tô Anh Tuấn chia sẻ.
Cũng theo lời anh Tuấn thì nghề này đặc biệt thu hút những sinh viên mỹ thuật. Bởi nghề vừa nhàn hạ, thu nhập ổn, lại là dịp để các bạn nâng cao tay nghề.
Bạn Nguyễn Thành Vinh, sinh viên năm 3, ĐH Kiến Trúc Hà Nội làm nghề ký họa chân dung được gần một năm. Không như các bạn khác đi làm thêm tại các công ty, Vinh chọn cho mình việc ký họa, thích làm lúc nào thì làm, có duyên may mắn thì thu nhập khá cao.
“Bình thường em vẽ ở chợ đêm Đồng Xuân, nhưng ngày lễ, Tết như thế này thì em chuyển về Văn Miếu. Ở đây có không khí du xuân, người vãn cảnh nhiều, có nhã hứng vẽ nhiều. Phải làm đến 1, 2h sáng là chuyện thường.
Tết năm nay cũng kha khá, ngày cao nhất em thu được gần 3 triệu, ngày thấp cũng không dưới 1 triệu. Sinh viên làm thêm như thế xôm quá còn gì. Như năm trước em mới làm lần đầu, trong một tuần cũng được gần 10 triệu. Đó là số tiền lớn để em có thể chi trả thêm cho cả năm ăn học của mình", Thành Vinh cho hay.
Thu nhập cao, ký họa nhiều năm trở lại đây đã trở thành "phao cứu sinh" cho nhiều sinh viên trường mỹ thuật để có thêm thu nhập. Tuy nhiên, hiện tại ký họa vẫn chỉ là nghề mang tính chất thời điểm. Thông thường, chỉ vào những mùa lễ hội thì thu nhập khá cao, còn hết "mùa" cũng không đáng kể.
Hơn nữa, theo bạn Phạm Phương (ĐH Mỹ Thuật HN) thì rất nhiều sinh viên Mỹ thuật đã “bỏ nghề” này, đặc biệt là các bạn nữ. Bởi ký họa ở ngoài trời dễ gây nản do phải ngồi lâu trong nắng, gió, rất mệt mỏi.
Hôm ít khách thì nản, mà hôm đông khách thì phải ngồi cả ngày, trầy mặt ngoài đường. Bên cạnh đó, ký họa chân dung là làm theo kiểu tự phát, nên nhiều khi tụ tập khách đông dễ bị bảo vệ ở các khu hè phố hay du lịch đuổi đi, vừa mất hứng lại vừa mất khách.
Cũng chung ý kiến với bạn Phạm Phương, anh Tô Anh Tuấn chia sẻ: “Vừa rồi có lệnh quy hoạch "phố ông Đồ" về khu Hồ Văn, chúng tôi thì vẫn ngồi ở vỉa hè Văn Miếu như thường lệ, đến khi các chú công an đến, ông đồ chạy thì họa sĩ cũng chạy như... vịt, nghĩ mà tủi.
Chúng tôi nghĩ rằng ký họa cũng là một nét đẹp, mong rằng, các cơ quan chức năng tạo điều kiện cho chúng tôi được làm nghề”.
