KỲ 108: Cà phê – Năng lượng của chiến binh

Cà phê đồng hành với những chiến binh

Từ khi được phát hiện vào thế kỷ thứ 9 và trở nên phổ biến, cà phê trở thành một phần không thể thiếu trong nhiều nền văn hóa, chiếm giữ vị trí quan trọng trong đời sống xã hội, cũng như đồng hành với những hành trình chinh phục của các chiến binh.

Với người Ormo (sắc tộc chiếm phần lớn dân số Ethiopia), cà phê giữ vị trí quan trọng, được sử dụng trong nghi lễ tôn giáo, dùng làm thực phẩm, thức uống, thuốc trị thương… Đặc biệt, trong các cuộc hành quân mở rộng lãnh thổ, các bộ lạc chiến binh đã nghiền nát quả cà phê chín, trộn với mỡ động vật, để làm thức ăn cung cấp năng lượng, giúp các chiến binh giữ vững tinh thần và thể lực.

Với người Ottoman, cà phê cũng là một phần quan trọng trong đời sống quân sự. Đó là nguồn thực phẩm thiết yếu, giúp các chiến binh của đế chế Ottoman giữ sự tỉnh táo, có thêm năng lượng cho các cuộc hành quân dài và chiến đấu.

Đến thế kỷ 17, cà phê du nhập vào châu Âu và lan rộng đến Mỹ. Cà phê trở thành biểu tượng của lòng quả cảm, tinh thần vượt khó và là sản phẩm quân sự chiến lược của quân đội các quốc gia.

Tại Vienna (Áo), cà phê du nhập trong giai đoạn lịch sử đặc biệt và gắn liền với tinh thần chiến binh của “Anh hùng thành Viên” Jerzy Franciszek Kulczycki. Jerzy Franciszek Kulczycki là người có công lao to lớn trong cuộc chiến giải phóng thành Vienna và được vua Ba Lan ban thưởng có thể chọn bất cứ chiến lợi phẩm nào. Tuy nhiên, ông không chọn vàng hay vật phẩm quý, ông chỉ xin những túi cà phê bị quân Ottoman bỏ lại, như phần thưởng thưởng cho lòng dũng cảm, ý chí quật cường và không bao giờ đầu hàng trước nghịch cảnh. Cà phê cũng từ đó đã trở thành biểu tượng chiến thắng sau trận chiến kết thúc cuộc xung đột kéo dài 300 năm giữa Đế quốc La Mã và Đế chế Ottoman.

Trong khi đó, tại Mỹ, cà phê là một trong những sản phẩm quân sự chiến lược. Giai đoạn chiến tranh thế giới thứ I, Mỹ đã thành lập các nhà máy rang xay tại Pháp để đảm bảo cà phê tươi cho quân đội. Đặc biệt, khi cà phê hòa tan được sản xuất hàng loạt thành công bởi nhà phát minh George Washington, quân đội Mỹ đã mua hết tất cả cà phê hòa tan mà họ có thể.

Hàm lượng Caffeine trong cà phê ảnh hưởng đáng kể đến sự gia tăng nhận thức và tốc độ phản ứng. Điều này khiến cà phê được quân đội Mỹ đánh giá là quan trọng như thịt, bánh mì và giúp “khôi phục lòng dũng cảm và sức mạnh”, “duy trì tinh thần chiến đấu” cho quân lính. Đặc biệt, hương vị của cà phê còn đóng vai trò như một chất thúc đẩy tinh thần và nguồn động viên tiếp thêm sức mạnh để vượt qua những thử thách, giữ vững niềm tin chiến đấu.

Chính vì vậy, hình ảnh của cà phê đã gắn liền với biểu tượng của những người chiến sỹ quả cảm. Các công ty cà phê của Mỹ đã sử dụng hình ảnh của những chiến binh cùng gia đình họ trong các chiến dịch quảng cáo cà phê hòa tan, nhằm lan tỏa thông điệp về lòng yêu nước và ý chí không khuất phục. Từ đó, cà phê hòa tan càng trở nên phổ biến trong đời sống thường nhật tại Mỹ, như một sự tôn vinh những người đã chiến đấu vì tương lai tươi sáng của đất nước.

Ngày nay, cà phê vẫn được coi là một phần quan trọng trong chế độ lương thực hành quân của nhiều quốc gia, đặc biệt là các lực lượng quân đội lớn trên thế giới, như Mỹ, Nga, Pháp, Anh, Thụy Sỹ, Ukraine...

Cà phê nguồn năng lượng của các võ sỹ

Qua 12 thế kỷ, trải qua hàng nghìn cuộc nghiên cứu, các nhà khoa học làm sáng tỏ được vì sao cà phê là thức uống yêu thích của những chiến binh, lực lượng đòi hỏi sự tập luyện thể chất liên tục, tinh thần mạnh mẽ và ý chí kiên cường.

Theo kết quả nghiên cứu của nhà sinh lý học Mỹ Horatio Wood: “Caffein không chỉ đơn thuần tăng cường sức mạnh của sự co cơ, mà còn cho phép cơ thể hoạt động hiệu quả hơn với cùng một khoản tiêu hao năng lượng”. Một nghiên cứu khác của cơ quan An toàn Thực phẩm Châu Âu (EFSA) cũng kết luận rằng có mối liên hệ giữa việc tiêu thụ Caffeine và việc tăng hiệu suất sức bền và khả năng chịu đựng trong quá trình vận động.

Với thành phần chính là Caffein, cà phê là nguồn năng lượng giúp tăng cường sự tỉnh táo, tập trung, cải thiện phản xạ, sức bền và giảm mệt mỏi trong quá trình luyện tập. Chính vì vậy, không chỉ được yêu thích bởi những chiến binh quân đội, cà phê thường xuyên xuất hiện trong chế độ ăn uống của các võ sỹ, như: Võ sỹ quyền Anh Conor McGregor, đô vật người Thổ Nhĩ Kỳ Koca Yusuf (1857 - 1898), đô vật người Mỹ Dwayne Johnson, đô vật người Thụy Sỹ Claudio Castagnoli... Claudio Castagnoli từng chia sẻ: “Cà phê giúp mọi người xích lại gần nhau hơn. Đó là lý do tại sao tôi thích đến các quán cà phê. Và tôi mong chờ một tách cà phê trước các trận đấu của mình. Nó giúp tôi bình tĩnh, đưa mọi thứ vào đúng vị trí và đưa tôi vào khoảnh khắc hiện tại.”

Cùng công dụng gia tăng thể lực, nâng cao sức khỏe, cà phê còn tác động sâu sắc đến tinh thần chiến đấu nhờ vào khả năng tăng cường sản xuất Dopamine và Serotonin, hai chất dẫn truyền thần kinh liên quan đến cảm giác vui vẻ và hài lòng. Do đó, dù là trên võ đường, võ đài, cà phê giúp các võ sỹ vượt qua mọi giới hạn của cơ thể và trí óc, rèn luyện ý chí kiên cường, để chinh phục những mục tiêu.

Đặc biệt, có mối liên hệ sâu sắc giữa các quốc gia có văn hóa cà phê tiêu biểu, như Ethiopia, Thổ Nhĩ Kỳ, Brazil, với sự phát triển các bộ môn võ học truyền thống nổi tiếng. Ở Ethiopia nổi tiếng với bộ môn Wrestling (đấu vật) truyền thống, Brazil nổi tiếng với Capoeira (võ thuật nhảy múa), Thổ Nhĩ Kỳ nổi tiếng với môn Yağlı Güreş (đấu vật dầu). Trong đó, Capoeira và Yağlı Güreş đều được UNESCO ghi vào danh sách Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Chính những dược năng và giá trị của cà phê đã góp phần giúp con người nơi đây duy trì sự dẻo dai, bền bỉ, phát huy sức mạnh, sự linh hoạt để tạo nên những nét đặc trưng cho các bộ môn võ thuật truyền thống.

Hơn nữa, người dân của các quốc gia như Thổ Nhĩ Kỳ và Brazil vẫn luôn tìm tòi sáng tạo các không gian cộng đồng kết hợp giữa văn hóa cà phê và võ học truyền thống. Tại Thổ Nhĩ Kỳ, các cựu đô vật dầu đã cùng thành lập nên quán cà phê Pehlivanlar tại Istanbul, nhằm kết hợp niềm đam mê bộ môn đấu vật dầu và văn hóa cà phê Thổ Nhĩ Kỳ. Tại Pehlivanlar có tất cả thông tin về lịch hoạt động, huyền thoại đô vật, các đô vật tham gia vào các kỳ đấu… Đây cũng trở thành địa điểm tụ họp thường xuyên của nhiều người quan tâm đến đấu vật bằng dầu. Tại Brazil, các quán cà phê như Café Capoeira, Batuque Café trở thành nơi tập trung những người đam mê Capoeira đến giao lưu và chia sẻ kiến thức, tổ những buổi biểu diễn Capoeira.

Xuất phát là một thức uống tỉnh thức, cà phê đã trở thành nguồn năng lượng song hành cùng chiến binh trên mọi mặt trận, từ giới trí thức miệt mài nghiên cứu đến những người lính nơi chiến trường, và cả các võ sỹ trên sàn đấu… Cà phê đã tiếp thêm sức mạnh thể chất, tinh thần, trí lực cho các chiến binh để đương đầu với những thử thách, mạnh mẽ vượt lên, hướng đến tương lai thành công, tốt đẹp hơn.

Thân mời bạn đọc đón xem loạt video Cà Phê Triết Đạo đã được đăng tải trên kênh https://bit.ly/caphetrietdao

Đón đọc kỳ sau: Cà phê và tinh hoa võ học