Sau khi được Chính phủ VN quyết định miễn thị thực nhập cảnh, lượng khách du lịch Nhật Bản và Hàn Quốc đổ vào VN tăng đáng kể. Thêm một “hậu thuẫn” nữa là đận sóng thần tháng 11 năm ngoái khiến dân nghiền du lịch huỷ tour đi Thái, Indonesia...để tới VN ngày càng nhộn nhịp. Tuy nhiên với đối tượng du khách Hàn Quốc, số lượng hướng dẫn viên (tiếng Anh là Guide) người Việt có thẻ hướng dẫn tiếng Hàn lại quá hiếm. Theo số liệu mới đây của Tổng cục Du lịch, mỗi năm Tổng cục chỉ cấp không quá 30 thẻ. Trong khi đó, khách Hàn lại chủ yếu dùng bản ngữ, không chịu xài tiếng Anh. Vậy là ra đời kiểu làm hướng dẫn viên mới gọi là sitting guide, được định nghĩa là hướng dẫn viên người Việt có thẻ hướng dẫn tiếng Anh được các công ty lữ hành thuê để đi cùng tour với khách Hàn và hdv của họ. Nhiệm vụ của hdv người Việt đơn giản như cái tên sitting HDV - chỉ ngồi một chỗ, không mở miệng, không mua bán (có biết tiếng đâu mà nói!). Chỉ đến lúc bị thanh tra Sở Du lịch địa phương hoặc Tổng cục kiểm tra, HDV Việt xuất trình thẻ ra là xong. Trung bình hdv Việt nhận 250.000đ/ngày, còn lại mọi khoản từ thù lao chính đến phụ phí “chăn dắt” hdv Hàn, Nhật làm tất.
Việc bán danh (cho thuê thẻ) nhằm giúp các công ty lữ hành lách luật xuất phát từ chuyện thiếu hướng dẫn viên 2 thứ tiếng nói trên, đang tạo nên bầu không khí thiếu lành mạnh trong ngành du lịch VN. Trao đổi với PV Tiền Phong, ông Dương Xuân Hội- Phó Vụ trưởng Vụ Lữ hành - Tổng cục Du lịch VN cho biết: “Tôi khẳng định có một số hiện tượng trên, nhưng nó không phải là xu hướng lớn. Thiệt hại về kinh tế cho các doanh nghiệp du lịch làm ăn lương thiện trong nước thì đã rõ, và tôi cũng chưa biết số hướng dẫn viên người Hàn Quốc và Nhật Bản có hiểu sâu về danh thắng VN như HDV người Việt mình hay không”. Tổng cục Du lịch VN đã làm việc với Sứ quán Hàn Quốc đề nghị phối hợp kiểm soát kỹ lưỡng những hiện tượng không lành mạnh này.
T - một hướng dẫn viên thường xuyên cho thuê thẻ-nói: Mình ít việc nên phải mang người mang thẻ cho họ mượn thôi, chứ báu bở gì. Nhục lắm! Cả ngày không nói không làm gì, lại còn bị qua mặt ngay trên địa phận quen thuộc. Xuống Hạ Long, mỗi kilôgam cá song hdv ngoại “chăn” chênh 20 đô so với giá gốc, mà có nhiều con nặng tới 18 kilôgam. Ngoài “bãi vàng” Hạ Long (ý nói nơi khai thác du lịch béo bở), những điểm giải trí ở Hà Nội cũng được hdv Hàn khai thác... đẹp mắt, chẳng hạn massage tại KS Fortunal, Lakeside, giải trí tại Oasis, mua áo dài tại Núi Trúc, Tô Tịch. Dân chuyên “dẫn khách” ngành du lịch gọi những người như T bằng một từ không hay ho gì: cave Hàn Quốc.
Theo một nguồn tin, hiện nay tại Hà Nội có khoảng 15 công ty du lịch chuyên về khách Hàn Quốc, và với lượng hướng dẫn viên người Việt nói tiếng Hàn hiếm hoi như thế, ai dám chắc khi thiếu bí, họ không thuê những người Việt có thẻ hướng dẫn tiếng Anh ngồi làm bù nhìn trên những chặng tour dằng dặc?
Điều đáng nói là lẽ ra HDV Việt đóng vai trò chủ đạo và HDV ngoại chỉ là phiên dịch thì ở đây hướng dẫn viên nội lại trở thành “người đóng thế” bất đắc dĩ! Và thanh tra du lịch địa phương chỉ xử phạt được khi phát hiện hdv Hàn không nói tiếng Anh hoặc tiếng Việt, mà điều này thì quả hi hữu bởi mỗi hdv ít nhất biết một ngoại ngữ mới dám đi tour.
Số liệu từ Vụ Lữ hành-Tổng cục Du lịch VN, mỗi năm tất cả các Sở Du lịch chỉ cấp được hơn 20 thẻ hướng dẫn viên tiếng Hàn, trong khi tiếng Nhật là hơn 100, còn tiếng Anh thì quá nhiều, khỏi nói. Đây là thời cơ tốt cho những đơn vị du lịch trong nước tận dụng “đi đêm”, trốn thuế với lượng khách Hàn ồ ạt. “Đáng tiếc là chúng ta thực hiện miễn visa cho họ, nhưng chúng ta lại chưa chuẩn bị thật tốt điều kiện trong nước”-lời một quan chức Vụ Lữ hành. Trong cuộc làm việc gần đây cùng Tổng cục Du lịch, Sứ quán Hàn Quốc tại Hà Nội đề nghị: Nên chăng cấp giấy phép tạm thời nào đó cho hướng dẫn viên Hàn Quốc để họ có thể hoạt động du lịch tại VN? Tuy nhiên, Tổng cục Du lịch VN khẳng định: Chỉ khi nào một doanh nghiệp Hàn Quốc liên doanh với đơn vị du lịch trong nước VN thì đội ngũ HDV mới có thể hoạt động danh chính ngôn thuận, và hướng dẫn viên Hàn Quốc chỉ đóng vai trò phiên dịch giữa hướng dẫn viên VN và du khách mà thôi.
Cũng theo Vụ Lữ hành, trước đó, Thái Lan đã trục xuất nhiều hướng dẫn viên người Hàn hoạt động bất hợp pháp, trốn thuế.
Biện pháp đang được ngành du lịch đẩy mạnh là phối hợp các trường đại học Ngoại ngữ và cơ sở dạy tiếng Hàn để sinh viên sớm tốt nghiệp và làm cộng tác viên cho ngành du lịch. Mở ra một số cuộc thi tiếng Hàn, tiếng Đức, từ đó bổ sung thêm các điều kiện tiến tới cấp thẻ HDV. Đây là các biện pháp lâu dài, nhưng biện pháp giải quyết trước mắt thì hoàn toàn chưa có.
Kỳ 2: Guide ngoại là ai? Ai thuê “bù nhìn”?
