Chùa Long Sơn còn gọi là chùa Phật Trắng, trước đây có tên là Đăng Long Tự, tọa lạc trên đồi Trại Thủy (đường 23/10, TP Nha Trang, tỉnh Khánh Hoà) được xây dựng vào thế kỉ 19. Năm 1936, theo di nguyện của Tổ Ngộ Chí, chùa được tiến cúng cho Hội An Nam Phật học để làm trụ sở chấn hưng Phật giáo Khánh Hòa. Năm 1938 - năm Bảo Đại thứ 14, chùa được phong “Sắc tứ Long Sơn tự”.
Nằm ngay giữa trung tâm TP Nha Trang, nhưng chùa Long Sơn vẫn giữ được vẻ tĩnh lặng, trang nghiêm nơi cửa Phật linh thiêng. Chùa có sân rộng và trồng nhiều cây xanh tỏa bóng mát, mang đến không gian yên tĩnh, thoáng đãng cho khách hành hương cũng như vãn cảnh chùa.
Chùa Long Sơn lấy màu nâu gỗ pha chút sắc cam tươi tắn làm chủ đạo. Ngôi chính điện uy nghi rộng 1.670m2 được nâng đỡ bởi những cột gỗ to cao, vững chãi, trên cao treo hai chiếc lồng đèn lớn màu đỏ cùng nhiều đèn hoa sen tạo điểm nhấn cho cảnh chùa. Phần mái lợp ngói âm dương mang đậm nét kiến trúc Á Đông. Góc mái có “đường cong mềm mại” theo đặc trưng kiến trúc của đền chùa Việt Nam.
 |
Chùa Long Sơn có không gian xanh mát, yên tĩnh |
Điện Phật được bài trí tôn nghiêm, án chính thờ tượng Phật Thích Ca đang thuyết pháp bằng đồng, cao 1,6m và nặng 700 kg. Bên hông trái của chùa là đường lên đỉnh đồi với 193 bậc cấp. Bước lên 44 bậc, du khách bốn phương sẽ được chiêm bái tượng Phật Tổ (xây dựng năm 2003) nhập niết bàn ở lưng chừng núi Trại Thủy. Tượng dài 17m, cao 5m, Phật nằm tì đầu lên cánh tay phải, cánh tay trái để xuôi trên người, hai chân duỗi thẳng, khuôn mặt thanh thản, không vướng lo âu, muộn phiền.
Nhắc đến chùa Long Sơn, người ta thường nghĩ ngay đến tượng Kim Thân Phật Tổ - được ghi trong sách kỷ lục Guiness Việt Nam là tượng phật ngoài trời lớn nhất nước ta. Đây là bức tượng do điêu khắc gia Phúc Điền Bùi Văn Thêm (pháp danh Thiện Sáng) phác thảo. Vào năm 1961, Giáo hội Phật giáo tỉnh Khánh Hòa quyên góp rộng rãi trong phật tử để có tiền xây tượng. Du khách đến chùa phải bước hết 193 bậc, đi lên đỉnh đồi Trại Thủy mới thấy tận mắt “Ông Phật Trắng” này.
Tượng Kim Thân Phật Tổ xây dựng hoàn thành năm 1965, làm bằng bê tông cốt thép, được sơn màu trắng, cao đến 24m. Xung quanh đài sen đặt tượng Kim Thân Phật tổ tạc chân dung hòa thượng Thích Quảng Đức và 6 vị hòa thượng khác đã tự thiêu để phản đối sự đàn áp Phật giáo của Ngô Đình Diệm năm 1963.
