Báo cáo từ Ban Nội chính Thành ủy TPHCM trong hội nghị “Xây dựng Đề án tổng thể các giải pháp tăng cường hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý Nhà nước về trật tự xây dựng trên địa bàn thành phố “ ngày 30/7 cho thấy, so với các lĩnh vực khác thì tham nhũng trong lĩnh vực trật tự xây dựng có khuynh hướng mang tính “thụ động” nhiều hơn. Nghĩa là phát hiện hành vi vi phạm nhưng không xử lý hoặc che dấu, không báo cáo cấp có thẩm quyền xử lý theo quy định, hoặc phát hiện nhưng xử lý hoặc báo cáo, đề xuất xử lý không tương xứng với hành vi vi phạm để được hưởng lợi vật chất từ người vi phạm.
Tuy nhiên, cũng có nhiều trường hợp cán bộ quản lý chủ động gợi ý, nhũng nhiễu đối với các công trình đang xây dựng…
Hành vi tiêu cực, tham nhũng không chỉ xuất phát từ cán bộ quản lý trật tự xây dựng mà còn xuất phát từ phía chủ công trình hoặc nhà thầu thi công. Họ thường dùng lợi ích vật chất để cán bộ quản lý trật tự xây dựng bỏ qua hành vi xây dựng khong phép, sai phép hoặc đề xuất xử lý mang tính chất “bỏ bớt”, “làm nhẹ” đối với hành vi vi phạm.
Ngoài ra, một số trường hợp xây dựng có phép, đúng phép nhưng cán bộ quản lý trật tự xây dựng đến kiểm tra vẫn chủ động “bồi dưỡng” để không bị kiểm tra, không bị làm phiền…
Thậm chí một số chủ thầu xây dựng xem như đây là khoảng chi phí “bắt buộc phải có”, cứ thấy cán bộ quản lý trật tự xây dựng xuất hiện là “bồi dưỡng” và tính chi phí này vào giá xây dựng với khách hàng.
Hành vi “tham nhũng vặt” trong lĩnh vực trật tự xây dựng rất khó phát hiện vì người đưa và nhận đều có lợi nên không ai tự phơi bày, chưa kể tham nhũng trong lĩnh vực này số tiền không lớn, đa số chỉ vài trăm ngàn đến vài triệu.
Theo đánh giá của Ban Nội chính Thành ủy, thời gian qua trên địa bàn thành phố, vi phạm về trật tự xây dựng xảy ra ở rất nhiều quận huyện cả về số lượng, lẫn mức độ sai phạm gây bức xúc cho người dân.
Đến nay, TPHCM có trên 300 cán bộ, công chức thanh tra xây dựng bị xử lý từ cảnh cáo, cách chức đến thôi việc. Trong đó, có một trường hợp là Nguyễn Đỗ Duy Hải (Cán bộ Thanh tra xây dựng huyện Nhà Bè) bị phát hiện và bị xử tù về tội “nhận hối lộ”.
Sai phạm lồ lộ trước mặt
Ông Nguyễn Thiện Nhân, Bí thư Thành ủy TPHCM cho biết về tình hình sai phạm trong xây dựng, theo thống kê của thành phố trong năm 2017, bình quân có 7,8 vụ sai phạm/ngày. Sang năm 2018 thì 6,6 vụ/ngày. Thế nhưng 6 tháng đầu năm 2019 lại tăng lên 8.5 vụ/ngày. Xu hướng có tăng lên trong năm 2019, đặc biệt là xây dựng không phép. Một số quận huyện có giảm nhưng một số quận huyện khác lại tăng cao.
Ông Nhân nêu lên thực trạng để thấy được địa phương làm chặt tới đâu, buôn lỏng tới đâu trong công tác quản lý trật tự xây dựng trên địa bàn thành phố.
Ông Nguyễn Thiện Nhân, Bí thư Thành ủy TPHCM. Ảnh Văn Minh Tại huyện Bình Chánh còn 161 nhà “3 chung”. Trong đó một hộ ở xã Vĩnh Lộc A, đăng ký xây dựng nhà 2 tầng (168m2), nhưng chủ đầu tư lại xây chia thành 25 căn nhà với 1181m2. Một trường hợp khác xảy ra ở xã Vĩnh Lộc B, xin phép xây 3 căn nhưng sau đó lại xây thành 19 căn. Công ty TM-DV Huỳnh Thông hợp với công trình nhà thành chung cư với 200 hộ dân (645 nhân khẩu).
Với những trường hợp này, ông Nhân đặt vấn đề địa phương có biết không? Trong khi họ cải tạo “hoành tráng” như vậy. “Những việc này không phải chúng ta không biết, mà chúng ta có làm đúng hết trách nhiệm hay không”, ông Nhân nói.
Theo ông Nhân, cán bộ không làm tốt trách nhiệm, có vi phạm thì phải xử lý. Và cả những người xây dựng trái phép, không phép, “đầu nậu” cũng phải xử lý theo pháp luật.
Nói về giải pháp, ông Nguyễn Thiện Nhân nêu, những công trình đã xây dựng trái phép, không phép rồi mà đang tồn tại thì phải có hướng xử lý, phải có giải pháp xử lý rõ ràng. Từ nay trở đi, những công trình xây dựng không phép, trái phép phải được xử lý ngay để không phát sinh mới, kéo dài sự tồn tại.
Hiện nay nhà chung cư không đáp ứng đủ nhu cầu, cũng như người thu nhập thấp không có nhu cầu mua chung. Từ thực tế này, Bí thư Nguyễn Thiện Nhân đề nghị, thành phố nên xem xét việc nâng cấp, chuẩn hóa nhà trọ, thậm chí cho xây dựng có thời hạn.
Cán bộ công chức, đảng viên phải làm đúng chức trách, không được vi phạm pháp luật. Nếu vi phạm pháp luật thì phải xử lý nghiêm. Bí thư Thành ủy TPHCM Nguyễn Thiện Nhân yêu cầu xác lập tư thế lại: “Có lúc anh em bảo có nơi có xu hướng người ta vào làm công chức, cán bộ xã một thời gian họ vi phạm. Nếu chúng ta đuổi việc, họ cũng đã tích lũy được, họ có thể chấp nhận. Không được suy nghĩ như vậy. Không cho phép vào làm trong nhà nước để có thời gian có thu nhập bất hợp pháp rồi ra khỏi”, ông Nhân nhấn mạnh.
