Theo bà Phạm Hương Giang, Hiệu trưởng Trường THCS Nguyễn Tri Phương (quận Ba Đình, Hà Nội), trường này chưa từng xảy ra vụ việc bạo lực học đường nào, nhưng phát hiện, xử lý mâu thuẫn giữa học sinh với nhau nhiều không kể hết. Diễn đàn riêng của trường là kênh để giáo viên, tổ thông tin nắm tâm tư, mâu thuẫn của học sinh. Có nhóm học sinh hẹn nhau tan học “đi nói chuyện”, thông tin lập tức được truyền lại cho giáo viên chủ nhiệm để gặp ngay 2 nhóm học sinh nhằm hóa giải mâu thuẫn. “Ngoài ra, việc tổ chức nhiều phong trào, hoạt động thể dục thể thao cũng chính là giúp học sinh giải tỏa năng lượng dư thừa, gắn kết lẫn nhau. Bao nhiêu em tham gia hoạt động tập thể là bớt được bấy nhiêu em ra đường đi chơi”, bà Giang nói.
Theo bà Giang, giáo dục trẻ em, nhà trường có vai trò 50%, gia đình có trách nhiệm 50%. Tuy nhiên, nhiều gia đình bận rộn, “trăm sự nhờ thầy cô”. Trường đưa ra nội quy: học sinh không được nhuộm tóc, không trang điểm, không mặc quần bó, phải đội mũ bảo hiểm khi tham gia giao thông… nhưng vẫn có phụ huynh chưa hợp tác. “Nhà trường cấm nhưng phụ huynh coi đó là bình thường, vẫn có người phản ứng khi bị nhắc nhở. Nhà trường quản chặt, phụ huynh quản lỏng cũng khó hiệu quả”, bà nói.
“Nếu ví đứa trẻ như cái cây thì lớn lên bình thường đã tốt rồi nhưng muốn cây có dáng, có thế phải chấp nhận cắt tỉa cành lá, chấp nhận rớm máu. Hơn ai hết, thầy cô chính là những người có phương pháp và hiểu trẻ thiếu gì, cần gì, do đó cần phải đặt niềm tin, trao quyền nhiều hơn nữa cho giáo viên”.
Bà Phạm Hương Giang, Hiệu trưởng Trường THCS Nguyễn Tri Phương (Hà Nội)
Dù hằng tháng trong các cuộc họp, Phòng GD&ĐT gửi thông tin các vụ học sinh đánh nhau, vi phạm nội quy để các trường rút kinh nghiệm, nhưng những người quản lý như bà Hương vẫn rất lo lắng. “Khi một đứa trẻ thấy rất nhiều thông tin tiêu cực trên mạng xã hội, dần dần trẻ bị chai sạn, thậm chí bị kích động, học theo. Chương trình học trong các nhà trường lâu nay nặng về truyền thụ kiến thức, mờ nhạt giáo dục kỹ năng chính là những nguyên nhân tác động đến trẻ”, bà nhận định.
Bà Nguyễn Thị Xuân Mai, Hiệu trưởng Trường Tiểu học Kim Liên (Hà Nội), nói rằng, ở bậc tiểu học, giáo viên hướng dẫn trẻ tỉ mỉ theo phương thức “cầm tay chỉ việc”, hành động cụ thể, nhưng một số phụ huynh chưa làm gương cho con. “Ví dụ, đưa con đi học muộn, bảo vệ đóng cổng trường, có người văng tục ngay trước mặt trẻ. Điều này tác động rất xấu đến trẻ”, bà Mai nói.
Thông tư 32 “trói” quyền giáo viên?
Các hiệu trưởng, trưởng phòng GD&ĐT cho rằng, Thông tư 32 của Bộ GD&ĐT (có hiệu lực từ tháng 11/2020) có quy định giáo viên không được xúc phạm danh dự, nhân phẩm, không phê bình học sinh và quy định này có tác động mạnh mẽ đến giải pháp giáo dục học sinh chưa ngoan hiện nay.
Bà Giang cho rằng, giáo viên đang bị thu hẹp quyền sử dụng biện pháp nghiêm khắc trong giáo dục; giới hạn giữa nghiêm khắc trong lời nói mang tính giáo dục và xúc phạm học sinh rất mong manh. Với những đứa trẻ ngoan, ở nhà bố mẹ chưa từng phải phiền lòng, đánh mắng thì ở trường, thầy cô cũng không cần đến giải pháp mạnh tay. Còn với những trẻ có phần bướng bỉnh, ngỗ ngược, nếu chỉ nói không, các con khó tiếp nhận.
Ông Vũ Minh Thiện, Trưởng Phòng GD&ĐT huyện Nghi Xuân, tỉnh Hà Tĩnh, cho rằng, những quy định như: không được phê bình học sinh trước lớp, trước trường, không xúc phạm học sinh là đúng, nhưng điều này không có tác dụng đối với học sinh ngỗ ngược. Những học sinh chưa ngoan, nhắc nhở nhiều lần đôi khi không hiệu quả bằng một giải pháp kỷ luật cứng rắn hơn, ép vào khuôn khổ. Hiện nay, giáo viên vẫn có trách nhiệm lớn trong dạy học, nhưng họ kỷ luật trẻ trong chừng mực, giảm nhiệt huyết, đảm bảo an toàn cho bản thân. Phòng GD&ĐT luôn yêu cầu các hiệu trưởng gia tăng giải pháp phòng ngừa, phát hiện sớm các nguy cơ tiềm ẩn của bạo lực học đường. Trong đó, vai trò giáo viên chủ nhiệm rất quan trọng nhằm gần gũi, nắm bắt tâm tư các em để nếu có vấn đề thì ngăn chặn từ sớm.
Trưởng Phòng GD&ĐT huyện Đức Hòa, tỉnh Long An, bà Trần Thị Thu Trang, cho biết, trong nhiều cuộc họp, các hiệu trưởng đều có ý kiến Thông tư 32 hạn chế quyền của giáo viên và không có sức răn đe với học sinh. Trả lời báo chí liên quan đến Thông tư 32, ông Bùi Văn Linh, Vụ trưởng Vụ Giáo dục Chính trị và Công tác học sinh, sinh viên - Bộ GD&ĐT, khẳng định, biện pháp kỷ luật không mang tính bạo lực, xúc phạm nhân phẩm, ảnh hưởng xấu đến thể chất và tinh thần của học sinh là phù hợp. Các hình thức kỷ luật cần đảm bảo tính giáo dục giúp các em thay đổi nhận thức, tự giác rèn luyện để tiến bộ.
