Greta Thunberg – Quyền năng giới trẻ

Từ chối đi máy bay, sử dụng du thuyền

Tháng 8/2019, Greta đi du thuyền sử dụng năng lượng mặt trời và tuốc-bin phát điện dưới nước từ Anh tới Mỹ, trong vòng 14 ngày, dự Hội nghị Thượng đỉnh về khí hậu của LHQ, và giong thuyền tới Hội nghị Liên hiệp quốc về Biến đổi khí hậu (COP 25) ở Madrid, Tây Ban Nha, tháng 12/2019.

Greta Thunberg ngồi lặng lẽ trong cabin tàu dọc biển Thái Bình Dương. Trong khoang có hình một bộ xương bò treo trên tường, một hình địa cầu bị mờ tịt, và một đứa trẻ mặc áo mưa màu vàng. Bên ngoài, mưa tầm tã, băng bám cả sàn tàu. Cô bé lọt thỏm, nhẹ bẫng trong khi tàu đang lao đi giữa biển. Bài báo đặc biệt trên trang bìa số tháng 12/2019 viết về Greta có sự góp mặt của ba phóng viên: Charlotte Alter, Syuin Haynes và Jusstin Worland cùng phóng viên ảnh Evgenia Arbugaeva.  Time nhấn mạnh: “Greta nói rất nhỏ, thầm thì, lặng lẽ. Nhưng ở phía ngoài thế giới đã tiếp âm cho giọng nói của cô bé, gào thét bảo vệ môi trường, bảo vệ khí hậu toàn cầu cùng cô”.

Greta trong chiếc áo len màu xanh nước biển, tay dài thượt, chỉ đơn giản nói rằng: “Chúng tôi không thể chỉ tiếp tục sống nếu như chẳng còn có ngày mai. Bởi vậy từ hôm nay chính là ngày mai.  Đó là tất cả những điều chúng tôi muốn nói”.

Thông điệp, sự thật đơn giản đó, được cô bé tuổi teen chuyển tải trong một khoảnh khắc định mệnh, lúc cô đang ngồi trên chiếc thuyền buồm có tên La Vagabonde, để cập cảng Lisbon, Bồ Đào Nha, và từ đó cô mới tới Madrid, Tây Ban Nha - nước chủ nhà tổ chức sự kiện hội thảo khí hậu năm nay. Greta cùng với nhiều đại diện lớn tuổi của các nước trong LHQ sẽ cùng đạt Thỏa thuận Paris về giảm hiệu ứng nhà kính, bàn thảo về nhiệt độ tăng 1,50C, khiến cho thêm 350 triệu người nữa sẽ chết khát và con số nghèo đói lên tới 120 triệu người năm 2030.

Khôn không đợi tuổi

Greta Thunberg thường xuyên tết mái tóc dài màu nâu nhạt thành hai bím. Cô bé mắc chứng bệnh Asperger, tức là khó biểu đạt, khó tiếp cận với người lạ mỗi khi gặp. Cô bé ghét đám đông; tránh những cuộc nói chuyện bạn bè; Greta nói thẳng và sử dụng như câu không phức tạp. Cô bé không biết khoe khoang, cũng chẳng biết làm cách nào để trở nên nổi tiếng hay gây sức ảnh hưởng tới bất cứ người nào. Điều mà Greta Thunberg nhắc đi nhắc lại mỗi lần đi nói chuyện với mọi người về môi trường, về biến đổi khí hậu, là: “Đại dương sẽ dâng cao. Các thành phố sẽ ngập lụt. Hàng triệu triệu người sẽ bị ảnh hưởng, tổn thương”.

“Tôi không muốn mọi người sợ hãi”, cô nói với CEOs của Hội nghị thường niên, những lãnh đạo Diễn đàn kinh tế thế giới tại Davos, Thụy Sĩ, hồi tháng 1/2019. “Tôi muốn mọi người cảm nhận được nỗi sợ tôi cảm nhận hàng ngày. Và tôi muốn mọi người hành động”.

Từ châu Âu, Mỹ, Australia, cho tới Brazil, Uganda, Ấn Độ, từ sự dẫn dắt lan tỏa của Greta Thunberg gây cảm hứng cho sinh viên toàn cầu cùng lên tiếng “các sinh viên và những người trưởng thành biết xấu hổ vì đã hủy hoại môi trường”. “Đấu tranh là cách duy nhất để tiếng nói của chúng tôi, những sinh viên, khiến nhiều người cùng nghe thấy, cùng bảo vệ môi trường” – Anna Taylor , 18 tuổi, sinh viên Anh, cho hay.

Ngày thường của Greta

Hai ngày liền, phóng viên Suyin Haynes cùng bảo vệ môi trường với Greta và ông Svante, cha cô bé, trong chuyến hành trình dài hơn ba ngàn cây số từ London, Anh về Stockholm, Thụy Điển. Brussells, Bỉ, 6h25 sáng, lúc xuất phát Greta chụp ảnh chia sẻ lên Instagram cho 1,6 triệu bạn đọc theo dõi. Suốt hành trình, nhiều người nhận ra Greta đều muốn được chụp ảnh cùng.

Tại trường học, Greta khá căng thẳng lúc học tiếng Pháp, ca nhạc. “Trông Greta hoàn toàn khác lúc gặp Giáo hoàng và Tổng thống Mỹ và nói về môi trường” – Haynes hài hước.

Rỗi, Greta nấu đồ ăn chay và vui đùa với hai chú chó yêu quí, Moses và Roxy. “Thỉnh thoảng tôi cảm giác như không có gì xảy ra, bởi vì đó là hai thế giới hoàn toàn khác biệt. Ở đây tôi chỉ là một cô gái lặng yên, và ở kia tôi rất nổi tiếng”, Greta thổ lộ giữa giờ nghỉ tại sân trường.

Greta cân bằng tốt, vừa làm bài thi và tự lên kế hoạch và viết bài phát biểu. Làm xong bài tập về nhà là chuẩn bị cho mỗi cuộc vận động cùng nhiều sinh viên. Cha mẹ luôn coi Greta là cô con gái bé bỏng, và công bằng trước em gái cô.

Bà Malena Ernman là một ca sĩ giọng opera. Ông bố  Svante Thunberg có liên quan huyết thống với Svante Arrhenius, nhà hóa học đoạt giải Nobel về nghiên cứu CO2 làm tăng nhiệt độ trên bề mặt Trái đất. 

Giới trẻ lên tiếng, chiến thắng trong tầm tay

Ở Hong Kong, giảng đường trở thành chiến hào, sinh viên đã lên tiếng bằng nhiều vụ bạo động, hiện tại tình hình chính trị đã ổn định. Giới trẻ dám đi đầu. Tại Anh, những người trẻ cũng dám ứng cử, can đảm chọn những con đường chính trị ngay từ khi họ ngồi trên ghế nhà trường. Hai nhà hoạt động môi trường Thụy Sĩ có vị trí cao trong bầu cử hồi tháng 10/2019, và lần đầu tiên cũng ủng hộ những người trẻ lên nắm quyền.

Nhóm hoạt động Sunrise (Mặt trời mọc) của Mỹ đã giúp cải thiện được môi trường biến đổi khí hậu trong chiến dịch tranh cử tổng thống 2020.

“Người trẻ ảnh hưởng tuyệt vời tới ý kiến của cộng đồng trên toàn cầu” – Tổng thư kí Liên hiệp quốc  António Guterres cho biết, “và các chính khách đang theo dõi họ”.

Hôm 6/12/2019, mười ngàn người đã lội nước ngập ở Madrid, Tây Ban Nha để hành động vì môi trường. Họ đổ xô ra từ các tàu điện, xe buýt và đi bộ thành làn sóng tại trung tâm thành phố. Trên đầu họ là những biểu ngữ mạnh mẽ chống biến đổi khí hậu, bảo vệ môi trường. Họ hát vang, họ gõ trống rộn khắp phố. Nhóm người đó đa phần là phụ nữ trẻ và những cô gái mới lớn cho làn sóng bảo vệ môi trường của phong trào #Fridays for Future.

Vừa rời khỏi cuộc họp báo, Greta Thunberg cũng hòa vào dòng người đó. Cô bé nhún cao chân giày để bước tới bục khán đài rồi bắt đầu nói: “Sự thay đổi đang dần bắt đầu từ những con người có đòi hỏi hành động, và đó là chúng tôi”. Từ vị trí của Greta đứng, cô bé nhìn thấy một làn sóng người trẻ từ nhiều quốc gia trên toàn thế giới, một sức mạnh lớn lao của họ đang được thúc đẩy, bùng nổ và sẵn sàng hành động - vì bảo vệ môi trường.