Đây là ý kiến được các chuyên gia, nhà khoa học, nhà giáo dục chia sẻ tại Hội thảo khoa học quốc tế Văn hóa và Giáo dục lần thứ V năm 2024 - ICCE 2024 với chủ đề “Giáo dục liên văn hóa trong bối cảnh hội nhập”, ngày 7/12, do Trường Đại học Thủ Đô Hà Nội phối hợp với Trường Đại học Sư phạm, Đại học Huế và các đối tác trong, ngoài nước tổ chức.
Văn hóa và con người là sức mạnh nội sinh
Hội thảo tập trung vào việc phát huy giá trị văn hóa dân tộc, đồng thời, tiếp nhận các bản sắc văn hóa khác nhau trên thế giới, hướng tới một viễn cảnh toàn cầu hóa đa dạng, tương tác, bình đẳng và tôn trọng giữa các nền văn hóa.
PGS.TS Đỗ Hồng Cường - Hiệu trưởng Trường Đại học Thủ Đô Hà Nội cho rằng, trong bối cảnh toàn cầu hóa, việc phát triển văn hóa và giáo dục liên văn hóa không còn là nhiệm vụ riêng của bất cứ quốc gia nào mà là nhiệm vụ chung của các dân tộc trên thế giới.
 |
PGS.TS Đỗ Hồng Cường - Hiệu trưởng Trường Đại học Thủ Đô Hà Nội phát biểu tại hội thảo |
Ông Cường cho biết, Trường Đại học Thủ đô Hà Nội với sứ mệnh đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao và nghiên cứu khoa học, đã tích cực tham gia vào việc phát triển văn hóa giáo dục của Thủ đô và đất nước. “Chúng tôi không ngừng nỗ lực để tạo ra một môi trường học tập thân thiện, đa dạng, nơi mà sinh viên có thể tiếp cận những kiến thức mới mẻ, hiểu biết về các nền văn hóa khác nhau, và phát triển kỹ năng cần thiết để hội nhập toàn cầu”, PGS.TS Đỗ Hồng Cường nói.
 |
Các đại biểu tham dự hội thảo |
Theo PGS, TS. Nguyễn Thanh Hùng, Phó Hiệu trưởng Trường ĐH Sư phạm – ĐH Huế, trong tiến trình phát triển chung của nhân loại, sự tương tác giữa các nền văn hóa là không thể tránh khỏi. Chính quá trình đó đã đào thải những giá trị không còn phù hợp, đồng thời, thúc đẩy đối thoại và tương tác giữa các nền văn hoá để tạo ra những giá trị mới, nhất là trong bối cảnh toàn cầu hóa đang diễn ra mạnh mẽ như hiện nay.
 |
PGS, TS. Nguyễn Thanh Hùng, Phó Hiệu trưởng Trường ĐH Sư phạm – ĐH Huế phát biểu tại hội thảo |
Đối với Việt Nam, trong quá trình mở cửa, hội nhập quốc tế, đặc biệt là khi đất nước bước vào “kỉ nguyên vươn mình của dân tộc”, văn hóa và con người là sức mạnh nội sinh để phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc, là giá trị bản ngã để khẳng định một dân tộc Việt Nam hùng cường sánh vai với bè bạn năm châu.
“Việc bảo tồn, gìn giữ và lưu truyền những giá trị tinh hoa của văn hóa dân tộc trên nền tảng tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại, cũng như cùng tồn tại trong sự tôn trọng sự khác biệt của các nền văn hóa không chỉ đặt lên vai của những người làm công tác văn hóa mà của chính những nhà khoa học, nhà giáo dục của các trường đại học, nhất là của các trường sư phạm”, PGS, TS. Nguyễn Thanh Hùng nhấn mạnh.
Thúc đẩy giáo dục liên văn hoá
PGS.TS. Trần Huyền Sâm, Trường Đại học Sư phạm - Đại học Huế cho biết, trong xu hướng toàn cầu hóa hiện nay, nhân loại đã chuyển dịch từ đối đầu sang đối thoại liên văn hóa. “Liên văn hóa có nhiệm vụ chống lại quan điểm của chủ nghĩa dân tộc cực đoan và thái độ xâm lấn, chiếm hữu thô bạo của chủ nghĩa toàn trị. Đối thoại văn hóa sẽ mang đến sự thông hiểu và hòa hợp giữa các nền văn hóa: vừa tiếp thu bản sắc văn hóa của các lãnh thổ khác nhau nhưng không đánh mất bản thể riêng của mỗi vùng, mỗi quốc gia, mỗi dân tộc”, bà Sâm nói.
 |
PGS.TS. Trần Huyền Sâm, Trường Đại học Sư phạm - Đại học Huế cho rằng, trong xu hướng toàn cầu hóa hiện nay, nhân loại đã chuyển dịch từ đối đầu sang đối thoại liên văn hóa. |
Bà Sâm cho biết, các bản tham luận tại hội thảo thừa nhận rằng, vấn đề toàn cầu hóa tác động sâu sắc đến lĩnh vực giáo dục. Đây cũng là những trăn trở của ngành giáo dục nói riêng và xã hội nói chung. Sốc văn hoá, dị ứng văn hoá khác biệt hay chối bỏ văn hoá cội nguồn, đó là thực trạng mà chúng ta gặp phải trong môi trường giáo dục đa văn hoá. Đặc biệt, trong một thế giới phẳng của xu hướng toàn cầu hoá, thách thức lớn nhất chính là chống lại sự xâm lấn của chủ nghĩa toàn trị, và giữ bản sắc của mỗi chủ thể văn hoá.
Theo bà Sâm, giáo dục liên văn hoá sẽ giúp các em sinh viên, học sinh phát triển kỹ năng, kiến thức, từ đó, có một thái độ phù hợp trong môi trường học đường.
Từ việc phác thảo bức tranh về liên văn hoá trong giáo dục ở các quốc gia Đông Nam Á nửa sau thế kỷ XIX đến giữa thế kỷ XX, các chuyên gia, nhà nghiên cứu đề xuất những biện pháp giảng dạy và học tập trong từng bộ môn như: ngoại ngữ, ngữ văn, lịch sử, địa lý... Các tác giả nhấn mạnh rằng, giáo dục trong thời đại kỹ thuật số đang phải vật lộn với những không gian mới của “cuộc đấu tranh về bản sắc” và trong tình huống lịch sử này giáo viên chính là nhân tố quan trọng để “hòa giải văn hóa”.
TS. Nannaphat Saenghong, Đại học Chiang Mai Thái Lan cho rằng, thúc đẩy giáo dục liên văn hoá đòi hỏi phải có cam kết về các chính sách chuẩn bị giáo viên, không chỉ tôn trọng sự đa dạng văn hoá mà cả những thách thức về bất bình đẳng mang tính hệ thống. Đồng thời, thúc đẩy tính hoà nhập và tôn trọng trong lớp học, điều chỉnh giảng dạy phù hợp với nhu cầu học đa dạng của người học, thúc đẩy học tập mang tính chuyển hoá.
