Từ thực tế của học sinh trường mình, ThS Nguyễn Hà Bích Vân cùng một số giáo viên Trường THPT Trần Khai Nguyên (TP.HCM) đã tiến hành khảo sát ngẫu nhiên 500 học sinh tại các trường THPT của TP.HCM như THPT Trần Khai Nguyên, Trần Quang Khải, Diên Hồng, Nguyễn Du, Nguyễn Thị Minh Khai… về ảnh hưởng và tác động của body-shaming trong cuộc sống của các em.
Kết quả khảo sát cho thấy, có đến 56% học sinh gặp phải hành vi này, trong đó có 22,4% học sinh bị rất thường xuyên, chủ yếu tập trung vào những khuyết điểm của cơ thể như vóc dáng, mặt, da, eo, mông, đùi, chân, tay, răng…
Một số học sinh nữ giấu tên cho biết: “Mình thường xuyên bị chỉ trỏ tướng “đô” giống con trai”, “Mình bị bạn bè gọi là “tivi LCD”, “hai lưng”… Các em cho biết, khi bị bạn bè đánh giá như vậy, các em phải chịu rất nhiều áp lực. Body-shaming cũng được coi như một dạng bạo lực về tâm lý.
Đa số các em vẫn chưa tự xử lý được vấn đề này, thậm chí còn có những suy nghĩ rất tiêu cực dẫn đến những hành động tiêu cực như “muốn trốn cả thế giới”, “tuyệt vọng muốn trốn ở nhà luôn hoặc đi phẫu thuật”… Phản ứng chủ yếu của các nạn nhân body-shaming là thụ động, im lặng chịu đựng, một số ít chọn hành vi đánh lại người chế nhạo mình.
ThS. Nguyễn Hà Bích Vân cho biết, khi bị body-shaming, các em thường có xu hướng chia sẻ với bạn bè hơn là chia sẻ với gia đình, vì thế rất cần có những buổi nói chuyện giữa phụ huynh – học sinh, giáo viên – học sinh để có được sự thông cảm, hiểu nhau, ngăn chặn được những phản ứng tiêu cực.
Trong đó, vai trò của tư vấn tâm lý học đường rất quan trọng. Thực tế, các nhà trường đang rất thiếu những buổi học về giáo dục giới tính trong khi nạn nhân và thủ phạm body-shaming đa số ở lứa tuổi 15 – 20 tuổi. Vì thế, nhà trường cần phải chú trọng hơn trong việc tổ chức những buổi học về giới tính, nâng cao nhận thức của học sinh về các vấn đề liên quan đến body-shaming.
Nhân viên tư vấn tâm lý cần phải hiểu tâm lý học sinh và có chuyên môn cao để có thể giải đáp mọi thắc mắc của học sinh, cùng với đó là sự hỗ trợ của các giáo viên khác trong trường, phát hiện những suy nghĩ, hành vi sai lệch của học sinh ngay khi mới phát sinh.
ThS. Vân cũng khuyến cáo, cha mẹ học sinh cần quan tâm hơn đến con cái mình, không nên chỉ chú trọng vào điểm số mà nên theo dõi cả những sở thích, những thay đổi bất thường của con em mình. Đặc biệt, cha mẹ không nên chỉ trích con cái, không áp đặt những kỳ vọng của mình (như giảm cân, muốn có cơ bắp…) vào con.
Theo nhóm nghiên cứu, học sinh gặp phải body-shaming hiện nay là vấn đề cấp thiết nhưng các công trình nghiên cứu khoa học chuyên sâu về body-shaming, đặc biệt là tình trạng học sinh THPT gặp phải body-shaming ở Việt Nam chưa được chú ý, số học sinh chưa hiểu về body-shaming còn khá nhiều, kể cả nạn nhân và thủ phạm, vì thế các phòng tư vấn tâm lý học đường có một vai trò rất quan trọng để ngăn chặn tình trạng này. Không chỉ tư vấn, giải tỏa tâm lý, giúp học sinh vượt qua vấn đề mà quan trọng hơn, phải để học sinh hiểu rõ, từ đó dẫn đến thay đổi hành vi.
