“Tại sao trẻ lại dễ bị cuốn hút bởi thế giới ảo của điện thoại? Đó là bởi vì điện thoại cung cấp cho trẻ một không gian giải trí đa dạng, đáp ứng được nhu cầu khám phá và tò mò của lứa tuổi. Trò chơi điện tử sống động, mạng xã hội đầy màu sắc và những video hấp dẫn là những yếu tố thu hút trẻ một cách mạnh mẽ”, bác sĩ Nguyễn Anh Tuấn lý giải về “sức hút khó cưỡng” của điện thoại đối với trẻ em.
 |
| Việc lạm dụng điện thoại, đặc biệt ở trẻ em, đang trở thành một vấn đề đáng báo động. |
Tuy nhiên, việc lạm dụng điện thoại sẽ dẫn đến nhiều hệ lụy như:
Vấn đề về mắt: Ánh sáng xanh phát ra từ màn hình điện thoại có thể gây hại cho võng mạc, dẫn đến tình trạng khô mắt, mỏi mắt, thậm chí là cận thị. Việc tập trung nhìn vào màn hình trong thời gian dài cũng làm giảm khả năng điều tiết của mắt, gây ra các vấn đề về thị lực.
Rối loạn giấc ngủ: Ánh sáng xanh từ màn hình điện thoại làm giảm sản xuất melatonin - hormone giúp điều chỉnh giấc ngủ. Điều này khiến trẻ khó đi vào giấc ngủ, ngủ không sâu giấc và dễ bị thức giấc vào ban đêm.
Vấn đề về cột sống: Tư thế cúi đầu khi sử dụng điện thoại trong thời gian dài có thể gây áp lực lên cột sống cổ, dẫn đến tình trạng đau mỏi vai gáy, thậm chí là cong vẹo cột sống.
Rối loạn tiêu hóa: Việc sử dụng điện thoại trong khi ăn có thể làm giảm sự tập trung vào bữa ăn, gây ảnh hưởng đến quá trình tiêu hóa.
Béo phì: Trẻ em nghiện điện thoại thường ít vận động, thay vào đó là ngồi một chỗ để chơi game hoặc xem video. Điều này dẫn đến tình trạng thừa cân, béo phì.
Giảm khả năng tập trung: Màn hình điện thoại với hàng loạt thông báo, tin nhắn, cuộc gọi đến liên tục khiến trẻ dễ bị phân tán tư tưởng. Việc liên tục chuyển đổi giữa các ứng dụng sẽ làm giảm khả năng tập trung của trẻ vào một nhiệm vụ cụ thể. Điều này ảnh hưởng không chỉ đến quá trình học tập mà còn đến các hoạt động khác trong cuộc sống hàng ngày.
Ảnh hưởng đến kỹ năng xã hội: Thay vì giao tiếp trực tiếp với bạn bè, người thân, trẻ em nghiện điện thoại thường dành nhiều thời gian cho các mối quan hệ ảo trên mạng xã hội. Điều này khiến trẻ thiếu kỹ năng giao tiếp, khó khăn trong việc xây dựng và duy trì các mối quan hệ ngoài đời thực. Trẻ có thể trở nên ngại giao tiếp, tự ti và cô lập.
 |
Nếu muốn trẻ cai điện thoại, trước hết bạn cũng phải "quên" điện thoại khi ở trước mặt trẻ. |
Học tập giảm sút: Việc dành quá nhiều thời gian cho điện thoại sẽ "cướp" đi thời gian quý báu mà trẻ đáng lẽ phải dành cho việc học tập. Kết quả học tập của trẻ sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng, điểm số giảm sút, khả năng tiếp thu kiến thức kém. Ngoài ra, việc sử dụng điện thoại trong giờ học cũng làm giảm khả năng tập trung, gây mất trật tự trong lớp học.
Theo bác sĩ Tuấn, để giúp con cai nghiện điện thoại, cha mẹ cần có những giải pháp đồng bộ và kiên trì. Dưới đây là một số gợi ý:
Làm gương cho con: Cha mẹ là người mà trẻ luôn noi theo. Vì vậy, việc hạn chế sử dụng điện thoại trước mặt con là điều vô cùng quan trọng. Hãy dành thời gian cho các hoạt động ngoài trời, đọc sách, hoặc đơn giản là trò chuyện cùng con.
Để giúp con hình thành thói quen sử dụng điện thoại lành mạnh, cha mẹ cần thiết lập những quy tắc rõ ràng và tạo ra các hoạt động thay thế hấp dẫn. Thứ nhất, hãy quy định cụ thể thời gian mà con được phép sử dụng điện thoại mỗi ngày và tuân thủ nghiêm túc. Tiếp theo, hạn chế không gian sử dụng điện thoại, chỉ cho phép con sử dụng ở những nơi công cộng hoặc trong thời gian nhất định. Bên cạnh đó, cha mẹ cần kiểm soát nội dung mà con tiếp xúc trên điện thoại, lựa chọn những ứng dụng lành mạnh và phù hợp với độ tuổi.
Song song với việc đặt ra giới hạn, cha mẹ nên tạo ra nhiều hoạt động thú vị khác để thu hút sự chú ý của con. Khuyến khích con tham gia các hoạt động thể thao, vui chơi ngoài trời như đạp xe, đá bóng, bơi lội... Hỗ trợ con phát triển các sở thích cá nhân như vẽ tranh, chơi nhạc cụ, đọc sách... Đồng thời, dành thời gian cho các hoạt động gia đình như ăn tối cùng nhau, trò chuyện, chơi trò chơi... sẽ giúp gắn kết tình cảm gia đình và tạo ra những kỷ niệm đẹp.
Giao tiếp mở và tạo động lực: Giao tiếp mở là yếu tố quan trọng để giúp con hiểu và chấp nhận các quy định. Cha mẹ nên tạo không khí tin cậy, lắng nghe và thấu hiểu những mong muốn của con. Giải thích rõ ràng lý do tại sao cần hạn chế sử dụng điện thoại sẽ giúp con hiểu được tầm quan trọng của việc này. Bên cạnh đó, khen ngợi và động viên khi con thực hiện tốt các quy tắc sẽ giúp con cảm thấy được trân trọng và có động lực để tiếp tục cố gắng.
Ứng dụng công nghệ một cách thông minh: cha mẹ có thể tận dụng các ứng dụng và phần mềm để hỗ trợ việc quản lý thời gian sử dụng điện thoại của con. Các phần mềm kiểm soát sẽ giúp giới hạn thời gian và nội dung mà con tiếp xúc. Các ứng dụng học tập bổ ích sẽ là một sự thay thế hấp dẫn cho các trò chơi giải trí.
Ngoài ra, nhà trường cũng đóng vai trò quan trọng trong việc giúp học sinh hạn chế sử dụng điện thoại. Nhà trường có thể tổ chức các buổi nói chuyện, các hoạt động ngoại khóa để giúp học sinh nhận thức được tác hại của việc nghiện điện thoại và hướng dẫn các kỹ năng sử dụng điện thoại một cách lành mạnh.
 |
Chơi cùng con sẽ khiến trẻ không bị phụ thuộc vào điện thoại. |
Bác sĩ Tuấn lưu ý, giúp con “cai” điện thoại không phải là một quá trình dễ dàng, do đó cha mẹ cần có sự kiên trì và kiên nhẫn. Tùy thuộc vào độ tuổi và tính cách của từng trẻ, cha mẹ cần có những điều chỉnh phù hợp. Nếu gặp khó khăn, hãy tìm kiếm sự giúp đỡ từ các chuyên gia tâm lý.
