Quyết định của EU được đưa ra một ngày sau khi Tổng thống Belarus ra lệnh cho một máy bay hạ cánh với lý do có cảnh báo an ninh (có bom trên máy bay). Sau đó, một hành khách là nhà báo bất đồng chính kiến bị bắt.
Lithuania đã dừng các chuyến bay qua không phận Belarus. Ngoại trưởng Anh Dominic Raab nói rằng, Anh tạm dừng giấy phép hoạt động của hãng hàng không quốc gia Belarus và khuyên các hãng hàng không Anh tránh không phận Belarus. EU kêu gọi Belarus điều tra vụ bắt giữ, thả nhà báo Roman Protasevich (26 tuổi) và nhà hoạt động đi cùng.
Hôm 23/5 (giờ địa phương), Tổng thống Belarus Alexander Lukashenko ra lệnh cho một máy bay chiến đấu phản lực hộ tống máy bay thương mại của Ryanair Holdings Plc, hãng hàng không lớn nhất châu Âu, hạ cánh xuống thủ đô Minsk của Belarus khi đang bay qua không phận Belarus (sau khi khởi hành từ Hy Lạp). Sau đó, cơ quan chức năng Belarus bắt giữ hành khách Protasevich rồi cho phép máy bay tiếp tục hành trình với đích đến Lithuania.
Vụ việc dấy lên làn sóng tranh cãi về tính pháp lý của việc yêu cầu máy bay hạ cánh. Ngoại trưởng Anh cho rằng, đây là “một vụ tấn công gây sốc nhằm vào lĩnh vực hàng không dân dụng và là một vụ tấn công nhằm vào luật pháp quốc tế, gây nguy hiểm cho các chuyến bay dân sự khắp mọi nơi”, CNN đưa tin ngày 25/5.
Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen nói rằng, EU “đang đóng cửa không phận của mình đối với các máy bay từ Belarus” và kêu gọi các hãng hàng không EU không bay qua Belarus. “Các lệnh trừng phạt kinh tế mới sẽ sớm được áp dụng”, bà Leyen nói. Theo bà, vụ máy bay của hãng Ryanair buộc phải hạ cánh ở Belarus và nhà báo Protasevich bị bắt là đòn tấn công vào quyền tự do biểu đạt và vào chủ quyền châu Âu, nên Ủy ban châu Âu quyết định áp đặt lệnh trừng phạt bổ sung với những cá nhân liên quan vụ việc cũng như các công ty, đơn vị kinh tế đang tài trợ cho chính quyền Belarus.
Trong khi đó, Nga cáo buộc phương Tây đạo đức giả khi phản ứng thái quá với vụ máy bay Ryanair phải chuyển hướng, hạ cánh xuống Minsk, nhiều hãng tin phương Tây như Reuters, Bloomberg… đưa tin ngày 25/5. “Thật là sốc khi phương Tây gọi sự việc trong không phận Belarus là ‘sốc’. Họ nên sốc trước việc máy bay của tổng thống Bolivia buộc phải hạ cánh ở Áo theo yêu cầu của Mỹ… Hoặc họ nên sốc trước các hành vi tương tự của các nước khác”, các hãng tin dẫn lời của bà Maria Zakharova, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga, đăng trên Facebook.
