Công ty TNHH Angrimex-Kitoku (An Giang) cho biết: Sau khi nhận được Quyết định của Bộ Công Thương (có hiệu lực từ 0 giờ ngày 11/4/2020) và các văn bản liên quan, cty tiến hành mở tờ khai hải quan ngay trong sáng 11/4 cho các lô hàng đã đóng vào container, có số container/ số chì đầy đủ ở cảng Mỹ Thới (TP Long Xuyên, An Giang), nhưng lại không thể truy cập được vào hệ thống hải quan để khai báo cho các lô hàng.
Cty liên hệ với hải quan cảng Cát Lái, nơi sẽ làm thủ tục thanh lý, thì được trả lời là chờ hướng dẫn của Bộ Công Thương và của Tổng cục Hải quan. Vì đang là ngày nghỉ cuối tuần nên các DN hy vọng đến Thứ Hai (13/4) sẽ có hướng dẫn cụ thể để khai báo hải quan.
Tuy nhiên, ngay đầu giờ sáng 12/4 (Chủ Nhật), cty được báo tin hệ thống hải quan đã cho mở tờ khai XK gạo từ 0 giờ 30 đến khoảng 3 giờ 30 phút ngày 12/4 và số lượng đăng ký trên website của hải quan là 399.989 tấn. “Điều này khiến chúng tôi hết sức bất ngờ và hoang mang tột độ. ngay lập tức chúng tôi tiến hành mở các tờ khai hải quan đã khai báo sẵn (khai nháp). Tổng cộng chúng tôi đang có số lượng hàng chờ xuất khoảng 892 tấn, gồm 17 tờ khai đã có số tờ khai nhưng chưa được xác nhận thông quan, phân luồng” – DN cho biết.
Cũng theo đại diện Công ty TNHH Angrimex-Kitoku, rất nhiều DN gạo đều chưa nhận kịp mở tờ khai vì không nhận được bất kỳ thông tin chính thức nào từ cơ quan hải quan… Hàng năm cty chỉ xuất 20.000 tấn gạo và điều này hoàn toàn không ảnh hưởng, gây xáo trộn trong kế hoạch đảm bảo an ninh lương thực quốc gia. Trường hợp cty không thể giao hàng như đã cam kết, khách hàng ngay lập tức sẽ chuyển sang mua gạo nước khác, điều này gây thiệt hại rất lớn cho DN.
“Việc cho mở tờ khai hải quan như trên là không công khai minh bạch. Chúng tôi tha thiết đề nghị Văn phòng Chính phủ, Bộ Công Thương và Tổng cục Hải quan kiểm tra và giám sát lại việc khai báo hải quan XK gạo. Vì hạn ngạch XK gạo có giới hạn 400.000 tấn nên DN rất mong muốn nhận được thông tin hướng dẫn công khai, minh bạch và chính xác với các tiêu chí được XK…” - Công ty TNHH Angrimex-Kitoku viết trong văn bản gửi Văn phòng Chính phủ và các bộ ngành trung ương.
Lượng tồn kho lúa gạo ở các tỉnh ĐBSCL vẫn còn nhiều, trong khi không ít gạo còn 'mắc kẹt' ở cảng. Ảnh: CK Còn tại Long An, Sở Công Thương tỉnh này cho biết, hầu hết các DN XK gạo trên địa bàn không biết thông tin nên không kịp khai tờ khai; có 7/24 DN XK gạo của tỉnh đã khai báo hải quan được, tuy nhiên sản lượng khai báo chỉ được khoảng 8.500 tấn gạo, chiếm tỷ lệ thấp so với số lượng hợp đồng dự tính xuất trong tháng 4. Đặc biệt, các DN đã đóng container tại cảng nhưng vẫn không khai báo hải quan được do không biết thời gian mở cho khai hải quan.
Nhận thấy việc triển khai thời gian khai hải quan trên là thiếu tính minh bạch, không công bằng giữa các DN, Sở Công Thương Long An kiến nghị Bộ Công Thương trao đổi thống nhất với Bộ Tài chính về công khai minh bạch trong thời gian khai hải quan, có văn bản triển khai thực hiện cụ thể để các DN nắm bắt thực hiện. Đồng thời đề xuất trong tổng hạn ngạch của cả nước, Bộ Công Thương xem xét phân bổ tỷ lệ hạn ngạch cho DN theo thành tích XK 6 tháng trước đó của DN để mỗi DN đều có cơ hội XK trong tháng 5/2020 khi được Thủ tướng Chính phủ thông qua.
Lượng tồn kho trong các DN kinh doanh XK gạo của Long An hơn 300.000 tấn quy gạo. Trong đó, lúa 105.736 tấn; gạo 127.861 tấn; nếp: 55.937 tấn; tấm 65.721 tấn. Các hợp đồng đã ký kết chưa giao hàng đến cuối năm 2020 khoảng 204.571 tấn gạo, Trong đó hợp đồng XK chủ yếu từ tháng 3-7/2020 (hợp đồng xuất đến tháng 4/2020 là chủ yếu).
Theo ông Nguyễn Minh Toại - Giám đốc Sở Công Thương Cần Thơ, sau khi nhận được Quyết định của Bộ Công Thương, Sở đã thông báo cho DN XK gạo lên hệ thống hải quan điện tử làm tờ khai hải quan. Tuy nhiên, ngày 12/4, DN phản hồi vẫn chưa XK được vì phía hải quan chưa cho thông quan, nhiều DN đang điêu đứng vì hàng đã kéo ra cảng. “Chỉ riêng các DN Cần Thơ hiện nay có gần 10.000 tấn gạo đang nằm ở kho cảng, trên các ghe tàu chờ XK, chi phí phát sinh mà các DN phải trả lên tới tiền tỷ” - ông Toại cho biết.
Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA) ngày 13/4 có văn bản số 57/CV/HHLTVN gửi các hội viên của VFA là thương nhân XK gạo, đề nghị các thương nhân góp ý về tình hình khai hải quan và các tồn đọng hiện nay đối với hạn ngạch XK 400.000 tấn gạo trong tháng 4/2020 đã được Chính phủ phê duyệt để Hiệp hội kịp thời phản ánh đến Bộ Công Thương và Tổng cục Hải quan.
