Không ít chị em tỏ ra lo lắng bởi đậu phụ là thực phẩm quen thuộc trong bữa ăn hàng ngày. Nhiều người còn tin rằng, việc nam giới ăn nhiều đậu phụ, uống nước đậu nành hàng ngày sẽ gây suy giảm sinh lý, ảnh hưởng chất lượng tinh trùng, mất ham muốn.
Nỗi oan của đậu phụ
Chia sẻ về những điều trên, ThS.BS Nguyễn Thị Thu Hậu (Trưởng khoa Dinh dưỡng, Bệnh viện Nhi Đồng 2) cho rằng, đó là quan niệm sai lầm, không có một cơ sở khoa học nào chứng minh.
Đậu nành là loại thực phẩm có thể chế biến ra nhiều món ăn, thức uống khác nhau, trong đó đậu phụ và sữa đậu nành được sử dụng rất nhiều trong bữa ăn hàng ngày. Nhiều nghiên cứu trên thế giới đã chỉ ra rằng, ăn đậu phụ không ảnh hưởng gì đến chức năng của giới tính. Các cơ quan quản lý thuốc, Cục Thuốc và Thực phẩm (FDA) của Mỹ và Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cũng không hề có khuyến cáo nào về việc nam giới sử dụng sữa đậu nành làm giảm sinh lý hay khiến trẻ dậy thì sớm.
Tại Nhật Bản, họ dùng rất nhiều sản phẩm từ đậu nành (đậu phụ, tào phớ, tương đậu nành, sữa đậu nành…) nhưng qua một vài nghiên cứu cho thấy, thời gian bước vào thời kỳ dậy thì của nam vẫn bình thường không sớm hay muộn hơn; sự phát triển cơ bắp và khả năng sinh sản bình thường.
“Trong đậu nành tuy có chứa các chất nội tiết tố thực vật (phytoestrogen) như chất daidzein và genistein kích thích nội tiết tố nữ estrogen nhưng đây là hormon thực vật, yếu hơn 500 lần so với tiết tố của động vật - loại hay bị dùng các chất kích thích sinh trưởng, hormone thì mới có thể gây ra những biến đổi. Phytoestrogen trong đậu nành chỉ chiếm khoảng 2-5% nên estrogen thực vật không đủ sức để ức chế hormone nam làm “nữ tính” hóa nam giới hay khiến trẻ dậy thì sớm như nhiều người lo sợ”, ThS. BS Nguyễn Thị Thu Hậu cho biết.
Đồng quan điểm, PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh (nguyên cán bộ Viện Công nghệ thực phẩm và Công nghệ sinh học, Đại học Bách khoa Hà Nội) khẳng định, không có cơ sở để nói rằng đậu phụ là thủ phạm khiến bé gái dậy thì sớm. Ngay cả việc đậu phụ được làm từ đậu tương biến đổi gen cũng khó có thể gây những biến đổi gen.
Nên ăn đậu mỗi tuần mấy lần?
Nhiều nghiên cứu cho thấy, hạt đậu nành chứa 8% nước, 5% chất vô cơ, 15 - 25% glucose, 15-20% chất béo, 35 - 45% chất protein với đủ các loại axit amin cần thiết; Các loại sinh tố khoáng chất. So với thịt động vật, đậu nành có nhiều chất dinh dưỡng hơn: 100g đậu nành có 411calo, 34g protein, 18gr béo, 165mg canxi, 11mg sắt; Trong khi đó thịt bò loại ngon chỉ có 165 calo, 21g protein, 9g béo, 10mg canxi, 2.7mg sắt.
Theo ThS. BS Nguyễn Thị Thu Hậu, giá trị dinh dưỡng tương đương với đạm động vật nhưng đậu nành không có cholestorol nên rất có lợi cho sức khỏe, nhất là người bị bệnh tim mạch, bệnh huyết áp. Tuy nhiên, bất kể loại thực phẩm nào dù lành tính, nếu dùng quá nhiều cũng không tốt cho sức khỏe.
Với đậu phụ, việc ăn quá nhiều hoặc quá thường xuyên có thể gây táo bón, không tốt cho hệ tiêu hóa… Trẻ nhỏ đang là tuổi phát triển, nhu cầu cần nhiều sắt thì cha mẹ không nên cho con ăn quá nhiều đậu phụ, cần bổ sung kèm thêm đạm động vật. Trong đậu phụ có chứa chất paponin, mặc dù có thể phòng chống xơ cứng động mạch nhưng cũng có thể đẩy mạnh sự bài tiết i-ốt trong cơ thể, nếu ăn nhiều trong một thời gian dài thì rất dễ dẫn đến thiếu i-ốt.
Đậu phụ cũng không tốt cho người bệnh gout. Trong sữa đậu nành có chứa một hàm lượng purin - một thành phần có thể gây kích ứng niêm mạc, gây đau, sưng và viêm, gây ra bệnh gout. Những người bị bệnh gout uống nhiều sữa đậu nành sẽ càng làm cho bệnh trầm trọng hơn.
Các chuyên gia khuyến cáo, người lớn và trẻ em chỉ nên sử dụng thực phẩm này 2-3 lần mỗi tuần. Liều lượng sử dụng hợp lý nhất và tốt cho tim mạch là 25g đạm từ đậu nành, tương đương 70g đậu phụ (2 bìa đậu hoặc 1 bìa đậu và 2 ly sữa đậu nành).
Trẻ dậy thì sớm do nhiều nguyên nhân, có thể do thường xuyên ăn các thực phẩm chăn nuôi công nghiệp chứa hormone tăng trưởng. Một chế độ dinh dưỡng quá dư thừa như lòng trứng, trứng cá, thực phẩm bổ não và các thực phẩm tẩm bổ khác dành cho trẻ em đều chứa rất nhiều các chất cholesterol, mỡ, hormone estrogen… khiến trẻ bị béo phì tăng tiết hormone giới tính sớm. Ngoài ra, các loại thuốc, điều kiện giáo dục và tiếp cận sớm với các thể loại phim ảnh người lớn… cũng khiến trẻ bị kích thích thần kinh, tăng tiết hormone nội tiết.
PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh
