Những HTX đi đầu vì người lao động
Thực tế, với những HTX làm ăn hiệu quả, việc đảm bảo quyền lợi tham gia BHXH cho người lao động đã được chú trọng.
Năm 2016, ông Hoàng A Páo, Chủ tịch Hội đồng quản trị HTX Dịch vụ Nông nghiệp Tả Lủng (xã Tả Lủng, huyện Mèo Vạc, Hà Giang) đã đầu tư vốn và giống phát triển chăn nuôi theo hướng hàng hóa. HTX này đầu tư vào 3 nhóm ngành nghề chính: Chế biến, chưng cất đồ uống gắn với chăn nuôi; nuôi ong, chế biến mật ong; thu mua nông sản, cung cấp dịch vụ vật tư nông nghiệp, con giống.
Sau 6 năm, HTX đã đưa ra thị trường những sản phẩm sạch, có uy tín và chất lượng, đảm bảo an toàn sức khỏe người tiêu dùng và nâng cao đời sống, thu nhập của thành viên, người lao động trong HTX.
Ông Páo chia sẻ, hiện doanh thu của HTX đạt khoảng 3 tỷ đồng/năm, tạo việc làm và đóng BHXH cho 12 lao động thường xuyên và 24 thành viên của HTX. HTX cũng giải quyết việc làm cho trên 100 lao động mùa vụ, với thu nhập bình quân trên 5 triệu đồng/người/tháng, HTX định hướng tiếp tục mở rộng để tạo thêm nhiều việc làm, thu nhập cho người dân địa phương. Không chỉ có thu nhập ổn định, từ nhiều năm nay, người lao động thường xuyên của HTX Tả Lủng đã được tham gia BHXH bắt buộc.
Hay đối với HTX Rạch Gầm (Tiền Giang), sau 42 năm hoạt động, đã trở thành đơn vị vận tải đường sông kinh doanh đa ngành, có quy mô lớn, sử dụng thường xuyên 455 người lao động. Đặc biệt, tất cả lao động đều được HTX đóng BHXH bắt buộc, đảm bảo các quyền lợi về lao động, phúc lợi xã hội…
Các hợp tác xã trên cho thấy, việc đảm bảo quyền lợi cho người lao động trong HTX, đặc biệt là chế độ về BHXH, đã giúp các HTX làm ăn ngày càng hiệu quả, tăng cường sự gắn bó của người lao động.
 |
Hiện cả nước chỉ khoảng 2% lực lượng lao động làm trong các HTX được tham gia BHXH bắt buộc. |
Điều 2 Luật BHXH năm 2014 quy định, HTX thuộc nhóm phải tham gia BHXH bắt buộc, BHYT, Bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động có tiền công, tiền lương, gồm: Người quản lý, điều hành HTX có hưởng tiền lương; người làm việc theo hợp đồng lao động không xác định thời hạn, hợp đồng lao động xác định thời hạn, hợp đồng lao động theo mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định có thời hạn từ đủ 3 tháng đến dưới 12 tháng; người làm việc theo hợp đồng lao động có thời hạn từ đủ 1 tháng đến dưới 3 tháng (chỉ tham gia BHXH bắt buộc).
Nghiên cứu điều chỉnh chính sách
Tuy nhiên, không nhiều HTX tham gia BHXH cho người lao động, do đa phần sử dụng lao động tự do, thời vụ. Theo thống kê của Bộ LĐ-TB&XH, năm 2020, số HTX tham gia BHXH bắt buộc là trên 7.400 đơn vị chiếm khoảng 28% số HTX của nước; số người tham gia BHXH bắt buộc thuộc HTX trên 41.500 người, chỉ chiếm chưa tới 2% số lao động thường xuyên tại HTX.
Dù trong giai đoạn 2016-2020, Nhà nước đã ban hành, sửa đổi nhiều chính sách BHXH nhằm mở rộng diện tham gia BHXH trong HTX, nhưng số người thuộc khu vực HTX tham gia BHXH vẫn còn khiêm tốn so với số lao động thực tế sử dụng.
Do đó, Bộ LĐ-TB&XH cũng đề nghị tiếp tục rà soát, hoàn thiện hệ thống pháp luật BHXH phù hợp với nhóm đối tượng tại các HTX; Rà soát, nghiên cứu mở rộng đối tượng tham gia BHXH bắt buộc đối với người quản lý, điều hành HTX không hưởng tiền lương khi sửa đổi Luật BHXH; Nghiên cứu, điều chỉnh chính sách phù hợp, tăng tính hấp dẫn để thu hút sự tham gia của người lao động trong khu vực HTX gắn với đặc thù của khu vực này.
Nghị quyết 20-NQ/TW năm 2022 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng Khóa XIII về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể trong giai đoạn mới cũng định hướng: Thực hiện BHXH bắt buộc đối với người lao động và thành viên của các tổ chức kinh tế tập thể làm việc theo hợp đồng, hưởng tiền lương, tiền công theo quy định của pháp luật; Các thành viên khác không tham gia BHXH bắt buộc thì tạo điều kiện để tham gia BHXH tự nguyện…
