Mờ sáng, bãi ngao nơi cửa biển Đình Vũ (phường Tràng Cát, quận Hải An, Hải Phòng) đã ầm vang bởi ba con tàu cát “khủng” nổ máy phành phành hút cát sát hàng cọc bãi ngao. Rồi con tàu cát HD-15… vượt qua hàng cọc đột nhập bãi ngao, cát nước theo vòi bơm ồng ộc đổ vào khoang.
Căng mình canh tàu cát
Từ chòi canh, những người trông coi bãi ngao cùng bật dậy, cả nhóm phi thuyền máy ra chỗ tàu cát xâm nhập. Con thuyền gỗ chắn mặt tàu cát, những người canh bãi ngao hò hét khản cổ, liên tục vung tay xua đuổi, lát sau, tàu cát mới chịu lui bước. Hai con tàu cát ở ven hàng cọc cũng bỏ ra biển. Cả buổi sáng, những người trông coi bãi ngao cứ ngồi “canh me” như vậy, mỗi khi có tàu cát tiến sát bãi ngao họ lại ra ngăn vòi bạch tuộc tàu cát tàn sát bãi ngao.
Bãi ngao rộng hơn 100ha này được các thành viên HTX dịch vụ sản xuất nuôi trồng thuỷ sản Đồ Sơn (HTX nuôi ngao) gây dựng từ đầu năm 2016, nằm cách mỏ cát biển rộng hơn 82ha ở cửa Đình Vũ của Công ty TNHH kinh doanh khai thác vật liệu xây dựng Sao Đỏ không xa. Từ đầu hè, bước vào mùa khai thác, cả phi đội tàu cát “khủng” trọng tải 700-800m3 thường xuyên tập trung nổ máy vang rền. Thấy bãi ngao cát bồi cao, một số con tàu đã liên tục đột nhập vào giữa bãi hút cát.
Ông Đinh Xuân Đông (49 tuổi, trú phường Ngọc Hải, quận Đồ Sơn), xã viên HTX nuôi ngao, cho biết nhóm ông đã đầu tư hàng vạn cây cọc cắm bãi, thả xuống biển gần 3 tỷ đồng ngao giống. “Thế nhưng mấy tháng nay, cứ hở ra là tàu cát xâm nhập nên thường xuyên phải căng mình ra canh giữ. Có khi nửa đêm tàu cát tắt đèn âm thầm đột nhập. Có lúc giữa ban ngày vài ba tàu cát tiến sát vào chòi canh hút cát”-ông Đông nói.Theo ông Đông, mỗi khi có tàu cát xâm nhập, các ông đều báo Đồn biên phòng Tràng Cát can thiệp nhưng đâu lại hoàn đó. Thành thử các thành viên HTX chỉ còn biết tự cắt cử nhau ngăn tàu cát.
Ông Đông cho hay mới đây, sáng 23/10, một đoàn 6 tàu cát tấn công vào giữa bãi ngao. Bị xua đuổi, đoàn tàu cát bỏ chạy nhưng nhóm ông Đông kịp giữ được tàu HD-4266 với vật chứng là rất nhiều ngao giống trong khoang chứa cát. Trước đó, cuối tháng 7/2016, khi có một số tàu cát vào bãi ngao, ông Đông ra yêu cầu tàu cát ra khỏi bãi ngao liền bị chở luôn ra biển, mãi sau báo biên phòng can thiệp tàu cát mới chịu đưa vào khu vực Đình Vũ.
Ngao tự phát, cát “vượt rào”
Đại tá Bùi Đình Loãn, Phó trưởng Phòng Phòng chống ma túy – tội phạm, Bộ đội Biên Phòng Hải Phòng, cho biết tình trạng xung đột lợi ích giữa doanh nghiệp khai thác cát và chủ bãi ngao đã khiến cho khu vực cửa biển Đình Vũ tiềm ẩn nguy cơ mất an ninh trật tự. Theo đại tá Loãn, các xã viên HTX nuôi ngao đã có dấu hiệu vi phạm hành chính khi tự ý cắm cọc trên biển làm bãi ngao mà không được cơ quan có thẩm quyền cho phép. Cũng theo đại tá Loãn, bãi ngao đã “ăn” vào 1/3 diện tích cát của Công ty Sao Đỏ. Chủ mỏ cát đã có văn bản báo cáo cơ quan chức năng cho rằng những người nuôi ngao cản trở tàu khai thác cát.
Ông Trần Văn Thắng, Tổng giám đốc Công ty Sao Đỏ, cho rằng bãi ngao này mọc lên trái phép nhưng chính quyền địa phương và cơ quan chức năng đã không kiên quyết dẹp bỏ. Theo ông Thắng, diện tích bãi ngao đã “ăn” vào mỏ cát khoảng vài ha. Tuy nhiên, ông Thắng thừa nhận có chuyện tàu cát “vượt rào”, hút cát ngoài ranh giới mỏ vì các gò cát biển thường xuyên biến động do ảnh hưởng của sóng gió. Theo ông Thắng, ngoài tàu của Công ty Sao Đỏ, có thể còn có tàu cát trái phép trà trộn hoạt động, doanh nghiệp khó mà kiểm soát được.
Đại tá Loãn phủ nhận thông tin có tàu cát “lậu” hoạt động tại khu vực biển Đình Vũ vì biên phòng chưa phát hiện được tàu nào. Đối với vấn đề tàu cát hút vượt ra khỏi ranh giới mỏ, đại tá Loãn cho rằng biên phòng chỉ bảo vệ an ninh trật tự trên biển chứ không quản lý hoạt động khai thác cát, việc quản lý giám sát này là của cơ quan chuyên ngành và chính quyền địa phương. Sở TN-MT cho rằng việc giám sát hoạt động khai thác là của địa phương. Quận Hải An nói mặt biển cửa Đình Vũ không phải ranh giới quản lý của mình nên không thể giám sát được.
Chính quyền loay hoay
Theo đại tá Loãn, biên phòng đã báo cáo UBND TP đề nghị xử lý, cưỡng chế bãi ngao tự phát này, hồ sơ vụ việc đã được chuyển cho UBND quận Hải An. Tuy nhiên, ông Phạm Chí Bắc, Chủ tịch UBND quận Hải An, cho biết khu vực mặt biển này quận Hải An không được giao quản lý, thẩm quyền quản lý thuộc về UBND TP. Vì thế, quận này đang loay hoay chưa biết xử lý ra sao vì để xử phạt, TP cần có quyết định giao ranh giới cho quận.
Ngày 10/11, trao đổi với Tiền Phong, ông Lê Thanh Sơn, Phó chủ tịch UBND TP Hải Phòng, cho biết để giải quyết vướng mắc này, TP sẽ bàn giao ranh giới mặt biển cho các quận, huyện, đồng thời chỉ đạo cơ quan chức năng rà soát, lập quy hoạch vùng nuôi ngao và khai thác cát. Theo ông Sơn, phần lớn diện tích bãi nuôi ngao ở Hải Phòng là do dân tự phát khoanh nuôi, do đó phải có quy hoạch mới có căn cứ để xử lý, cưỡng chế đối với khu vực không được phép nuôi.
Ông Sơn thừa nhận hoạt động khai thác cát, nhất là các mỏ cát biển, trước nay, chưa có cơ quan nào giám sát. “Tới đây TP sẽ họp bàn đưa ra biện pháp giám sát hoạt động khai thác cát, những mỏ cát nào có sai phạm sẽ thực hiện thu hồi giấy phép”-ông Sơn nói.
