 |
| Chỉ người có tuổi, rất hiếm gặp những cô gái trẻ hút thuốc lào ở chợ Re. |
Ông Bùi Văn Diển, Trưởng xóm Khanh thuộc xã Ân Nghĩa (Lạc Sơn, Hòa Bình) vừa nói vừa chậm rãi chuyên trà mời khách: “Lâu nay nhiều người vẫn cho rằng ở xã Ân Nghĩa, đặc biệt là xóm Khanh này là nơi có nhiều phụ nữ hút thuốc lào nhất. Kể ra xóm Khanh cũng nhiều người hút thuốc lào đấy. Cả xóm có 29 hộ, chừng 150 người già trẻ gái trai, thì phần ba số đó biết hút thuốc lào, tức là bình quân mỗi nhà có khoảng hai người ôm điếu”.
Nhà ông Diển có chiếc điếu cày dựng ngay chiếc bàn uống nước ở giữa ngôi nhà sàn rộng rãi. Điếu cày của người miền núi hơi khác với người miền xuôi. Thân điếu làm bằng cả khúc ống bương dài, to hơn nhiều so với chiếc điếu làm bằng ống tre ống nứa quen thuộc. Người hút phải vục gần hết khuôn mặt vào miệng điếu, chụm hai tay lại cho kín khói rồi “bập bập” nhiều lần mới hết một điếu thuốc lào. Và tiếng rít cũng không kêu to, chỉ “ùng ục” nên bà con gọi dụng cụ gây cảm giác sảng khoái đó là điếu ục.
Nhưng ông Diển quả quyết rằng đã lâu lắm ông không hút điếu thuốc nào, cả thuốc lào lẫn thuốc lá. Vợ và các con ông cũng vậy, chẳng ai sờ đến khúc bương có nõ trúc ấy bao giờ. Điếu chỉ để phục vụ một số khách qua nhà.
Xóm Khanh vốn là thung lũng nhỏ, nằm ở vùng đệm của Vườn quốc gia Cúc Phương, trước đây có tên là Mường Khanh. Nay, do Vườn quản lý, bà con chuyển từ canh tác lúa ngô sang trồng rừng và làm du lịch cộng đồng. Ngày còn hợp tác xã, bà con nơi xóm nhỏ thường cùng nhau đi làm, đổi công. Cứ cuối mỗi buổi lao động, các tổ đội sản xuất lại họp rút kinh nghiệm, báo cáo kết quả, phân công nhiệm vụ mới. Lúc quây quần bên nhau, mọi người lại vui vẻ chia nhau bát nước chè xanh, điếu thuốc lào đượm.
“Cùng lao động nên bà con chia nhau bát cơm, chén trà hay hút chung điếu thuốc là chuyện thường. Vùng quê này trước đây vốn hẻo lánh, chưa có điện đóm, nên bà con hay tụ tập đến sân nhà ai đó ngồi cho vui. Việc phụ nữ cũng hút thuốc lào như đàn ông bắt nguồn từ đó”, ông Diễn cho biết thêm.
 |
| Một số phụ nữ đứng tuổi ở Lạc Sơn vẫn thường hút thuốc lào giữa chợ.. |
Không chỉ xóm Khanh mà cả xã Ân Nghĩa đều có phụ nữ mê thuốc lào, nâng điếu kéo những hơi dài rất thành thạo. Nhưng người xóm Khanh “nổi tiếng” hơn vì có một số cụ bà đã hàng chục năm gắn bó với “khẩu ba dô ca” trứ danh này. Người phụ nữ hút thuốc lào có thâm niên nhất xóm Khanh là cụ bà Bùi Thị Én, năm nay đã 101 tuổi. Mấy bữa nay cụ Én mệt, nên không hút thuốc nữa.
Chị Bùi Thị Năm (46 tuổi, cháu nội cụ Én) cho biết thỉnh thoảng cụ vẫn lấy điếu ra hút, nhưng không rít lên sòng sọc được như người khỏe. Cụ cố tuổi cao song còn minh mẫn, tuy tai hơi nghễnh ngãng nhưng vẫn uống rượu, ăn trầu. "Con cháu ra đồng, mình cụ ở nhà vẫn nấu cơm hộ các con. Trời nắng, thương đàn lợn bị nóng, cụ vẫn tắm rửa cho chúng đấy. Bố mẹ tôi cũng chẳng khỏe được như cụ đâu. Nên thấy cụ vẫn hút thuốc lào, nhiều khi con cháu cũng tùy ý thích của cụ thôi”, chị Năm nói.
Tại chợ Re nằm ở trung tâm xã Lạc Sơn có ba hàng bán thuốc lào, ngồi cụm lại một góc. Hàng nào cũng có dăm bảy chiếc điếu tre cũ để cho khách hút thử. Thuốc véo từ trong thúng thuốc lào không đáng là bao nên khách cứ hút tự nhiên. Chủ hàng sẽ vui vẻ hơn nếu có người mua một lạng, giá 15-20 nghìn đồng, bọc vào chiếc túi nylon nhỏ xách đi.
Thuốc lào ở đây không có gì khác biệt nếu không nói là chất lượng kém hơn. Chúng được đựng trong những chiếc thúng to, không chia ra các gói nhỏ trong túi nylon, cũng không ép thành bánh hình chữ nhật. Điều làm cho mấy gian hàng thuốc lào đó trở nên “tiếng tăm” chính là có một số phụ nữ người Mường túm tụm xung quanh, khoan khoái châm lửa rít thuốc. Họ vê thuốc mồi lửa cho nhau, chuyện trò rôm rả. Số phụ nữ hút thuốc đa số ngoài 40 tuổi.
Chủ tịch xã Ân Nghĩa, ông Bùi Văn Lâm bảo rằng, nếu tính phụ nữ hút thuốc lào thì xã có 21 thôn thì 19 thôn có. Nhưng đó là số người đứng tuổi, chứ giờ đây muốn xem cô gái hút thuốc rất khó. “Ở UBND xã này tìm một người đàn ông hút thuốc lào còn khó, chứ nói gì phụ nữ. Đọc báo, nghe trên tivi, rồi thấy hút vào chẳng bổ béo gì, bà con tự bỏ thôi”, ông Bùi Văn Lâm nói.
Theo VTC News
