Xu hướng già hóa tại Việt Nam
Già hóa dân số sẽ là một thách thức lớn mà Việt Nam sẽ phải đối mặt trong thời gian tới. Do những thành tựu đạt được trong lĩnh vực y tế và kế hoạch hóa gia đình, mức sinh của nước ta đã giảm mạnh từ trung bình một gia đình có 4,8 con (1979) xuống 2,33 con (1999), và 2,07 con tại thời điểm (2007) và nâng tuổi thọ bình quân của Việt Nam từ 68,6 tuổi (1999) lên 72,2 tuổi (2005), dự kiến sẽ là 75 tuổi vào năm 2020.
Việt Nam sẽ bước vào giai đoạn “dân số già” vào năm 2017. Người cao tuổi không ngừng tăng lên cả về số tương đối và số tuyệt đối. Tỉ lệ người cao tuổi (trên 60) trong tổng dân số đã tăng từ 6,9% (1979) lên 9,45% (2007) xấp xỉ ngưỡng dân số già theo quy định của thế giới. Tỉ lệ này dự kiến là 11,24% vào năm 2020 và sẽ tăng lên tới 28,5% năm 2050 thuộc vào mức cao trong khối ASEAN sau Singapore (39,8%), Thái Lan (29,8%).
Do vậy vấn đề sức khỏe của người lớn tuổi là một thách thức cho ngành y tế Việt Nam trong tương lai.
Theo nghiên cứu Boxmeer (2001) thực hiện tại Hà Lan, tuổi càng tăng thì những toan tính trong cuộc sống càng giảm, tuy nhiên những rối loạn về tình dục càng tăng. Cụ thể: tỉ lệ rối loạn cương là 38%, béo phì, suy tuyến sinh dục khởi phát muộn là 38,7%…Có nhiều lý do mà những người có tuổi thường lo lắng về tình dục và do đó dẫn đến lảng tránh hoặc quay lưng lại với tình dục. Một số người thấy tự ti hoặc là về cơ thể già nua hoặc là về khả năng của mình, một số người khác là do bệnh tật hoặc mất bạn đời.
Nam giới lớn tuổi có tình trạng khó cương cứng dương vật và đây cũng là than phiền nhiều nhất của nam giới lớn tuổi:
- Để làm cương dương vật và duy trì tình trạng cương, người lớn tuổi cần kích thích cơ quan sinh dục nhiều hơn vừa cần sự kích thích, động viên tâm lý.
- Thời gian duy trì tình trạng cương giảm dần theo tuổi.
- Dễ nhạy cảm hơn đối với xúc cảm và sang chấn tâm lý.
- Cần thời gian lâu hơn để có thể đạt được cực khoái lần thứ hai.
Tất cả rối loạn tính dục nêu trên ở nam giới lớn tuổi với nguyên nhân do quá trình suy giảm của thụ thể phó giao cảm, đồng thời tăng sản xuất của mô sợi trong tế bào. Một nguyên nhân quan trọng là sự suy giảm testosterone ở nam giới với hội chứng suy tuyến sinh dục khởi phát muộn.
Các diễn tiến tâm lý về tình dục ở nam giới lớn tuổi
Trong nghiên cứu của Sarell (1982) khảo sát về những tác động về tâm lý, diễn tiến nội tại của nam giới lớn tuổi có những rối loạn về tình dục. Tác giả nhận thấy:
- Tuổi càng tăng thì những tác động về sinh học cũng gia tăng.
- Tuổi càng tăng thì những quan hệ trong gia đình, cuộc sống đóng một vai trò quan trọng.
- Tuổi càng tăng thì diễn tiến nội tâm của bệnh nhân càng diễn tiến xấu hơn, cảm giác tự ti, mặc cảm.
Tại Việt Nam, do hình thành những ý niệm sai lạc, do ảnh hưởng sâu nặng của tư tưởng phong kiến... nên không ít phụ nữ cho rằng quan hệ tình dục với chồng khi đã cao tuổi là một điều xấu xa và đáng chê cười. Bởi vậy, họ tìm mọi cách chối từ, ban đầu có thể phải cố gắng tự kiềm chế nhưng rồi dần theo thời gian, sự hờ hững với chuyện “quan hệ” ở họ đã trở thành sự thực, thậm chí nếu muốn phục hồi cũng không mấy dễ dàng.
Các tương tác giữa tuổi và tình dục
Tuổi cao không đồng nghĩa với hôn nhân bị trục trặc. Tuy nhiên, những rối loạn tình dục có thể là nguyên nhân đổ vỡ hạnh phúc gia đình.
Trong nghiên cứu về tình dục lý tưởng của châu Á thì vai trò của người đàn ông đóng góp vai trò rất quan trọng trong những rối loạn tình dục ở phụ nữ.
Tình dục có sức mạnh:
- Cải thiện sức khỏe cả về thể chất lẫn tinh thần. Tình dục làm giảm lượng mỡ thừa, giúp não sản sinh endorphin, và giảm lo lắng.
- Tăng cường tuổi thọ.
- Giúp quan hệ bền chặt hơn. Tình dục là cách thể hiện mối quan hệ gần gũi và sâu đậm của bạn.
- Nơi trú ẩn. Tình dục cho bạn cơ hội để trốn khỏi thực tế phức tạp và mệt mỏi.
Lời khuyên của thầy thuốc
Ở bất cứ lứa tuổi nào, mất đi nhu cầu gần gũi và quan hệ tình dục đều không bình thường. Thực tế, việc giảm nhu cầu hoặc chức năng có thể là một dấu hiệu về sức khỏe mà cần phải được chẩn đoán và điều trị.
Những nguyên nhân của rối loạn tình dục của người lớn tuổi bao gồm: quá trình lão hóa, các bệnh lý tim mạch, đái tháo đường, tâm lý bất ổn, béo phì… và đặc biệt vai trò của testosterone ở nam giới.
Hãy nhớ rằng, tình dục cũng là một yếu tố giúp cho sức khỏe tốt. Hãy nghĩ về tình dục như là một cách để có một sức khỏe tốt cả về tinh thần lẫn thể chất.
Người cao tuổi ở Việt Nam: Số lượng và tỉ lệ
ThS BS. Mai Bá Tiến Dũng
Trưởng Khoa Nam học – BV. Bình Dân
