Để rồi sau cái cúi chào, miệng nở nụ cười lại chẳng nhớ mình vừa chào ai! Ai hỏi thì trả lời: “Chào cho có lệ ấy mà!”.
Gần nhà, có anh hàng xóm thuộc hàng Chí Phèo nặng, mỗi khi “thần tửu” nhập vào người anh bắt đầu hành hạ vợ con, quấy nhiễu hàng xóm... Người dân báo lên công an, chính quyền, tổ hòa giải của xã... đến nhưng chỉ can thiệp được một vài lần lấy lệ, phạt qua loa đại khái rồi thôi. Việc làm lấy lệ của chính quyền xã đã vô tình tiếp tay cho anh chàng ngày càng chẳng coi ai ra gì, trở thành nổi ám ảnh của vợ con, làng xóm.
Các chiến dịch, phong trào được xã phường phát động rồi “tắt ngúm” mặc dù người ta đã vạch ra phương hướng hành động rõ ràng. Vì chỉ làm lấy lệ, qua loa đại khái, không triệt để nên chẳng đạt được kết quả như mong muốn.
Vỉa hè bị lấn chiếm, chiếm dụng... dân phàn nàn thì cơ quan chức năng bắt đầu ra quân, vỉa hè tạm “trả” lại nhưng rồi đâu lại vào đó. Thế nên từ năm này qua năm khác chuyện cũ vẫn còn, người lấn chiếm thì cười khẩy: “Thấy phong trào, chịu khó núp vài bữa là vẫn sống khỏe!”.
Các cuộc phát động an toàn vệ sinh thực phẩm, phòng chống sốt xuất huyết... ra quân rầm rộ lắm, cũng treo cờ, khẩu hiệu đầy rẫy phố phường. Nhưng đa số là làm lấy lệ, để rồi sau những tháng, những tuần phát động, con người vẫn chống chọi với sốt, vệ sinh an toàn thực phẩm...
Có lần tôi nghe được câu nói: “Thà để đầu óc mình trống rỗng còn hơn bắt nó phải suy nghĩ mà là suy nghĩ để lấy lệ!”. Bởi tư duy lấy lệ là qua loa đại khái, không có tác dụng tích cực.
Nghiêm trọng hơn, nó đưa con người dần đến sự thoái hóa về nhân cách, lối suy nghĩ và việc làm không có tính trung thực, dối trá, là tượng trưng, cốt để che mắt thiên hạ. Tư duy lấy lệ, việc làm lấy lệ là không thể chấp nhận được...
Cấn Thị Phương
Nha Trang, Khánh Hòa
