 |
| Chi phí không chính thức đè nặng doanh nghiệp. Ảnh: PV |
Nản lòng vì tham nhũng vặt
“Rất tế nhị, cho phép em xin khất để trả lời trong chủ đề khác anh nhé. Em đã trao đổi với anh em doanh nghiệp hội viên nhưng mọi người đều khá e ngại khi nói về việc phải chi phí ngoài trong hoạt động sản xuất kinh doanh.
Những vấn đề khác liên quan đến chính sách, kiến nghị của doanh nghiệp thì bọn em nói được”,…Đó là câu trả lời của một phó chủ tịch hiệp hội doanh nghiệp lớn khi trả lời PV Tiền Phong liên quan đến những góc khuất trong hoạt động sản xuất, kinh doanh của các doanh nghiệp tư nhân hiện nay.
Dù được giải thích và trấn an sẽ không nêu tên cũng như địa chỉ công ty khi chia sẻ về những “rào cản mềm” đang khiến doanh nghiệp ngày càng đuối sức trong hành trình phát triển, vị phó chủ tịch này cũng chỉ thừa nhận ngắn gọn: Doanh nghiệp muốn phát triển đều phải đối mặt với những chi phí không chính thức. Tuy nhiên không ai dám nói vì “ai cũng phải sống”, chưa kể nói xong thì sẽ dễ bị “ghi sổ” khiến cho việc kinh doanh sau này gặp khó khăn.
Thậm chí, có trường hợp doanh nghiệp dù đã công khai nêu tên đơn vị đã gây khó khăn, vòi tiền khi làm thủ tục hành chính tại những cuộc họp có đầy đủ quan chức các bộ ngành nhưng sau đó, khi được báo chí phản ánh, dẫn lại, doanh nghiệp đã “quay xe” rút lại lời tố cáo của mình.
“Chỉ khi doanh nghiệp bị ép đến đường cùng, việc tố cáo mới diễn ra chứ chúng em chỉ muốn yên ổn, không bị làm khó dễ khi làm ăn”, giám đốc một doanh nghiệp thương mại có trụ sở ở Hà Giang chia sẻ khi nói về những ẩn ức trong kinh doanh của các doanh nghiệp tư nhân hiện nay.
Cách đây vài năm, khi tham dự một cuộc họp kết nối doanh nghiệp xuất nhập khẩu và Bộ Công Thương với sự tham dự của đầy đủ các bộ ngành, hiệp hội, bức xúc vì bị gây khó dễ, đại diện Công ty Cổ phần Bột giặt và Hóa chất Đức Giang đề nghị Bộ Công Thương làm việc với Tổng cục Hải quan và Chi cục Hải quan ở Hải Phòng để can thiệp hỗ trợ doanh nghiệp không phải trả những “chi phí ngoài” khi làm thủ tục xuất khẩu hàng.
Cuộc họp lập tức “nóng” khi doanh nghiệp xuất khẩu tiết lộ việc khi làm thủ tục xuất khẩu hàng buộc phải trả những khoản tiền “không có hóa đơn” khiến chi phí của doanh nghiệp đội lên khá nhiều. Tính trung bình doanh nghiệp phải chi khoảng chục triệu đồng phí ngoài cho các khâu làm thủ tục hải quan cho mỗi lô hàng xuất khẩu.
Trước cáo buộc của doanh nghiệp, phía Hải quan sau đó đã làm việc trực tiếp với doanh nghiệp và gửi văn bản xác nhận tới báo Tiền Phong về việc không có chuyện phải chi tiền bồi dưỡng ngoài và thủ tục xuất khẩu hàng của doanh nghiệp luôn được tạo điều kiện thuận lợi.
Tuy nhiên chỉ gần 1 năm sau đó, tại một hội thảo khác, đích thân ông Đào Hữu Huyền, Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần Bột giặt và Hóa chất Đức Giang cũng kể lại câu chuyện phải chi tiền ngoài khi làm thủ tục hải quan.
Tuy nhiên, mức chi phí ngoài cho cán bộ hải quan cảng Đình Vũ đã giảm từ 10 triệu đồng/container xuống còn 5 triệu đồng/container. Ông Huyền cũng cho biết, cộng các chi phí ngoài, mỗi tấn hàng doanh nghiệp bị mất thêm 8 USD.
Nói ra rất động chạm
Khi trao đổi với PV Tiền Phong bên lề hội thảo về những khoản chi phí ngoài không chính thức phải trả cho hải quan ở cảng Đình Vũ, ông Huyền khi đó cũng xác nhận, chi phí ngoài cho hải quan là cả câu chuyện dài.
Chưa nói, doanh nghiệp phải trả nhiều khoản không chính thức khác nữa, tuy nhiên, nói ra thì rất... “động chạm” và sau khi báo đăng, hải quan bắt doanh nghiệp rút lại lời phát biểu đó.
Sau khi thông tin được đích thân Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần Bột giặt và Hóa chất Đức Giang chia sẻ, Thủ tướng Chính phủ đã yêu cầu Bộ Tài chính kiểm tra, xử lý thông tin mà báo Tiền Phong nêu. Sự việc rùm beng cũng khiến doanh nghiệp chịu áp lực và sau đó gửi công văn đến báo xin “đính chính” lại lời đã nói.
“Công ty có chi 5 triệu đồng nhưng không phải cho Hải quan mà là gồm các chi phí thủ tục trong quá trình làm thủ tục tại cảng Đình Vũ”, văn bản do ông Huyền ký gửi đến báo nêu rõ.
Dù không dám đối đầu công khai nhưng cũng vẫn câu chuyện “phong bì ngoài”, khi chia sẻ trước Thủ tướng, Phó Thủ tướng và đông đảo lãnh đạo bộ ngành và địa phương tại Hội nghị Cải thiện năng suất lao động quốc gia hồi năm 2019, những chia sẻ của ông Đào Hữu Huyền, Chủ tịch Công ty Cổ phần Bột giặt và Hóa chất Đức Giang cũng cho thấy tình trạng “vòi vĩnh vặt” của cán bộ công chức là có.
Nói tới thể chế kinh tế hiện nay, ông Huyền dẫn chứng về thực tế mà doanh nghiệp Đức Giang gặp phải thời gian qua. Ông Huyền có 2 con học ở Anh về và đã làm việc ở Công ty Đức Giang 5 năm nay.
“Đối phó với nhiều rào cản từ các bộ, ngành suốt thời gian qua, nhiều lúc các cháu chán, muốn ra nước ngoài. Có lần lên một cơ quan phải cầm phong bì to nhỏ thì đích thân tôi phải đem lên, chứ để con cái tôi, chúng rất trong sáng cầm lên thì không hay”, ông Huyền kể.
Ông cũng nói: “Nếu không dẹp được tệ phong bì, phong bao, chi phí không chính thức nhiều như hiện nay, chúng ta sẽ làm mất ý chí thế hệ đi trước, làm nản lòng họ”.
Cùng với tình trạng tham nhũng vặt, việc bất bình đẳng trong kinh doanh cũng là vấn đề các doanh nghiệp bức xúc. Trong các cuộc trao đổi với PV Tiền Phong, đại diện nhiều doanh nghiệp bán lẻ xăng dầu cho rằng, doanh nghiệp xăng dầu mấy năm qua gặp rất nhiều khó khăn do những bất cập từ chính các chính sách của cơ quan quản lý Nhà nước.
Giám đốc một doanh nghiệp xăng dầu thẳng thắn cho rằng, thị trường xăng dầu trong nước các năm 2022 - 2023 và những khó khăn trong kinh doanh xăng dầu trong nước kéo dài sau đó xuất phát từ việc chính cơ quan quản lý là Bộ Công Thương đã buông lỏng quản lý, dẫn đến tham nhũng, tiêu cực, chiếm dụng Quỹ Bình ổn giá và thất thu thuế.
Dù các dự thảo nghị định xăng dầu được Thủ tướng chỉ đạo xử lý các bất cập nhưng gần 2 năm vẫn loay hoay chưa xong. “Những góp ý của cộng đồng doanh nghiệp bán lẻ luôn bị gạt sang một bên, thậm chí không được lắng nghe, tiếp thu và đưa vào dự thảo.
Bức xúc vì bị gạt ra ngoài lề trong việc góp ý xây dựng nghị định mới, hàng chục doanh nghiệp bán lẻ đã buộc liên tục tố lên Thủ tướng. Tuy nhiên, những đòi hỏi chính đáng của doanh nghiệp hiện vẫn chưa được Bộ Công Thương lắng nghe”, vị này chia sẻ.
