Sau khoảng 9 tiếng bị sốt, bệnh nhân 20 tháng tuổi (ở Lào Cai) bắt đầu xuất hiện cơn co giật. Bé gái được gia đình cho uống thuốc hạ sốt, cơ thể đáp ứng thuốc và hạ nhiệt, nhưng đến cuối giờ chiều, tình trạng sốt, co giật quay trở lại. Thấy sức khỏe của con có dấu hiệu bất thường, gia đình đưa bé tới bệnh viện tuyến tỉnh để cấp cứu. Kết quả cho thấy trẻ bị viêm phổi, viêm não và được chuyển đến Bệnh viện Nhi Trung ương. Tại Bệnh viện Nhi Trung ương, bé được chẩn đoán viêm não do virus Herpes simplex (HSV). Sau 3 ngày điều trị, tổn thương thùy thái dương rất nặng cả hai bên, suy giảm ý thức, tăng trương lực cơ.
Nằm phòng bệnh bên cạnh là bệnh nhi 9 tháng tuổi (ở Lai Châu), nhập viện trong tình trạng sốt cao liên tục, hôn mê, co giật, phải đặt ống nội khí quản. Tổn thương não nặng, diễn biến bệnh của bé nguy kịch tới mức có lúc tưởng chừng không qua khỏi. Tại phòng Cấp cứu, bé được thở máy liên tục, dùng thuốc chống phù não, chống co giật, điều trị tăng áp lực nội sọ. Hiện bé đã tỉnh táo hơn nhưng vẫn tiếp tục thở máy.
TS Bùi Hữu Nam, Trưởng khoa Hồi sức tích cực (Trung tâm Bệnh nhiệt đới - Bệnh viện Nhi Trung ương), cho biết hiện đơn vị này đang có 28 bệnh nhân nội trú, 2/3 số này mắc viêm não, viêm màng não.
Cuối tháng, dịch bệnh sẽ gia tăng
Theo thống kê của Bộ Y tế, 4 tháng đầu năm 2022, cả nước có 42 trường hợp mắc viêm não virus. TS Nam cảnh báo, thời gian tới, dịch bệnh có xu hướng gia tăng, số lượng bệnh nhân nhập viện có thể tăng thêm. Tháng 5 đến tháng 8 hằng năm thường được xem là mùa viêm não Nhật Bản.
TS Đỗ Thiện Hải, Trưởng khoa Nội (Trung tâm Bệnh nhiệt đới) thông tin, viêm não Nhật Bản là là bệnh có tỉ lệ tử vong và di chứng cao ở trẻ nhỏ (25 - 35%). Bệnh có thể gặp ở mọi lứa tuổi, nhưng thường gặp nhất ở trẻ từ 2 đến 8 tuổi.
Ngoài virus viêm não Nhật Bản, gần đây Khoa Điều trị tích cực cũng ghi nhận một số trẻ mắc viêm não do HSV, HHV-6 (human Herpes type 6) hoặc do COVID-19… Bác sĩ Nam cho hay, trong số bệnh nhi đang điều trị, có rất nhiều trường hợp trở nặng do cha mẹ chủ quan, không nhận biết các dấu hiệu sớm của viêm não nên tự ý mua thuốc điều trị, chậm trễ trong việc đưa con đi viện khám. Ngoài ra, nhiều trẻ cũng chưa được tiêm phòng vắc xin theo đúng lịch, không tiêm phòng đủ mũi nhắc lại... “Nếu trẻ sốt cao liên tục, nôn, có các triệu chứng rối loạn vận động và rối loạn ý thức như tay chân khó cử động, run, người li bì, lơ mơ, co giật, hôn mê… thì cần đưa đến viện khám ngay. Với trẻ lớn, dấu hiệu đau đầu cũng không nên bỏ qua”, bác sĩ Nam khuyến cáo.
Theo bác sĩ Hải, viêm não do virus là bệnh nguy hiểm do nhiều loại virus gây nên, trong đó có virus viêm não Nhật Bản. Các căn nguyên gây viêm não là virus arbo (trong đó có virus viêm não Nhật Bản), virus herpes, virus đường ruột (như EV71 gây tay chân miệng). Bệnh xuất hiện quanh năm và mùa dịch vào các tháng hè, đỉnh điểm là tháng 6-8. Trẻ thường sốt cao, đau đầu, nôn, ngủ li bì, mệt lả…
Bệnh có thể bị lây nhiễm qua côn trùng đốt, đường tiêu hóa hoặc đường hô hấp. Trẻ dưới 15 tuổi có nguy cơ cao mắc bệnh. Biểu hiện chính của bệnh là sốt cao và kèm theo các triệu chứng liên quan đến tổn thương hệ thần kinh trung ương. Nếu phát hiện sớm chữa kịp thời thì hiệu quả điều trị bệnh cao hơn. Ngược lại, bệnh sẽ dẫn đến nhiều di chứng nặng nề như bại não, liệt chân, liệt tay, bị động kinh, điếc, trí nhớ kém…
Do đó các chuyên gia khuyến cáo, trong mùa dịch viêm não, các gia đình cần chú ý đến những bé sốt, đau đầu nhiều, nôn, buồn nôn mà việc dùng thuốc hạ sốt không mang nhiều hiệu quả giảm sốt, giảm đau; triệu chứng buồn nôn, nôn không liên quan đến bữa ăn thì cha mẹ cần đưa trẻ tới bệnh viện sớm nhất để được theo dõi, chẩn đoán và điều trị sớm, giảm nguy cơ biến chứng nguy hiểm cho bé. Việc điều trị sớm sẽ giảm nguy cơ di chứng để lại cho não bộ là vĩnh viễn, suốt đời.
So với các thể viêm não khác, bệnh nhi mắc viêm não Nhật Bản rất nguy kịch, nặng nề, nguy cơ để lại di chứng thần kinh. Do diễn tiến của bệnh viêm não nói chung và viêm não Nhật Bản nói riêng thường phức tạp và dễ nhầm lẫn với các bệnh khác nên việc bệnh nhân đến viện khi đã có biến chứng vẫn thường xảy ra.
Ngoài việc tiêm đủ vắc xin cho trẻ, TS Nam cũng khuyên các gia đình chú ý vệ sinh, ăn uống sạch sẽ giúp trẻ nâng cao thể trạng, rửa tay khử khuẩn thường xuyên, vệ sinh nhà cửa, môi trường sống của trẻ sạch sẽ, thoáng mát…
Các bác sĩ cho biết, hầu hết trẻ được đưa đến viện trong tình trạng bệnh nặng hoặc rất nặng. Nguyên nhân là triệu chứng ban đầu của bệnh viêm não thường giống với các bệnh sốt do virus thông thường như sốt cao, chưa có biểu hiệu rối loạn tri giác, nên cha mẹ không phát hiện được, cho con điều trị tại nhà bằng các loại thuốc kháng sinh, hạ sốt… Vì thế, nhiều trường hợp mắc bệnh không được chữa trị kịp thời hoặc do bệnh nặng dẫn đến biến chứng yếu chi, liệt nửa người, nặng hơn là tàn phế, sống đời sống thực vật, thậm chí tử vong.
