Bổ sung 21 vi chất vào sữa học đường là khoa học

Cơ sở của việc bổ sung đa vi chất?

Ngày 5/12, Bộ Y tế ban hành Thông tư số 31/2019/TT-BYT quy định yêu cầu đối với các sản phẩm sữa tươi sử dụng trong Chương trình Sữa học đường. Nội dung được nhiều người quan tâm tại thông tư này là sữa tươi sử dụng trong Chương trình Sữa học đường phải bổ sung đủ 21 loại vi chất. Cơ sở pháp lý, cơ sở khoa học và tính khách quan của việc quyết định bổ sung 21 vi chất vào các sản phẩm sữa tươi sử dụng trong Chương trình Sữa học đường ra sao?

1. Danh mục các loại vitamin và khoáng chất quy định tại Thông tư 31 của Bộ Y tế ban hành

Về việc ban hành thông tư nói trên, Bộ Y tế nêu rõ, trong quá trình xây dựng thông tư, VDDQG đã nghiên cứu và có văn bản đề nghị bổ sung 21 loại vi chất với hàm lượng cụ thể của từng loại vào sản phẩm sữa tươi sử dụng trong Chương trình Sữa học đường.

Theo VDDQG, việc đề nghị bổ sung 21 loại vi chất với hàm lượng cụ thể của từng loại vào sản phẩm sữa tươi sử dụng trong Chương trình Sữa học đường được viện này nghiên cứu bài bản. Đại diện VDDQG, ThS.BS Trần Khánh Vân, Phó trưởng khoa Vi chất dinh dưỡng cho biết, nghiên cứu tại Việt Nam và trên thế giới cho thấy, tình trạng thiếu vi chất dinh dưỡng đã ảnh hưởng tới suy dinh dưỡng thấp còi ở trẻ em.

Cụ thể, theo tạp chí Y khoa hàng đầu Lancet thì, thiếu vi chất dinh dưỡng bao phủ toàn bộ các nước đang phát triển của các châu lục, gây ảnh hưởng nặng nề đến phát triển thể chất và trí tuệ trẻ em.

Việc đầu tư tăng cường vi chất dinh dưỡng vào thực phẩm (đặc biệt là cho bà mẹ và trẻ em) đã được hội nghị Thượng Đỉnh Copenhagen "Đầu tư cho Thế kỷ XXI" năm 2009 xếp loại đứng thứ 3 trong số 10 đầu tư có hiệu quả kinh tế nhất của Thế kỷ XXI. Năm 2007, Việt Nam cũng đã có nghiên cứu về chi phí - hiệu quả tăng cường vi chất dinh dưỡng của tác giả Đỗ Anh Kiếm, Tổng cục Thống kê .

Bà Trần Khánh Vân nhấn mạnh, có khoảng 40 vi chất dinh dưỡng cơ thể không tự tổng hợp được, trong đó có 21 vi chất được lựa chọn bổ sung vào sữa học đường thì trẻ em nước ta cũng như trẻ em các nước Đông Nam Á đều có tỷ lệ thiếu ở mức cao. Các vi chất này ảnh hưởng đến quá trình phát triển cơ thể thông qua vai trò tham gia các phản ứng trong cơ thể.

1. Ngày vi chất dinh dưỡng do Bộ Y tế phát động hàng năm là một trong nhiều nỗ lực để nâng cao kiến thức về vi chất cho cộng đồng tại Việt Nam

Trong các loại thực phẩm đều có chứa các vi chất dinh dưỡng này và càng ngày hàm lượng của  chúng trong thực phẩm càng ít dần đi (do canh tác, do đất đai bạc màu, do sản xuất nông nghiệp đại trà, rút ngắn thời vụ…), vì vậy bản chất các vi chất dinh dưỡng vẫn là thức ăn, chỉ khi dùng với liều cao mới được coi là thuốc điều trị.

“Toàn bộ các vi chất dinh dưỡng đều được sử dụng trên cơ sở Hướng dẫn của WHO và Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp năm 2006, đồng thời dựa trên Bảng Nhu cầu dinh dưỡng khuyến nghị cho người Việt Nam năm 2016” – bác sĩ Vân khẳng định.   

Phải bổ sung 21 vi chất

Trả lời về việc phải bổ sung 21 vi chất vào sữa học đường, ThS.BS Trần Khánh Vân cho biết, chế độ ăn hằng ngày không thể cung cấp đủ số và lượng vi chất dinh dưỡng đáp ứng được nhu cầu của cơ thể, trừ sữa mẹ là hoàn hảo đáp ứng cho trẻ em dưới 6 tháng tuổi.

1. Sữa là thực phẩm thường xuyên xuất hiện trong bữa ăn học đường của trẻ em Nhật Bản

Các nghiên cứu can thiệp được WHO tiến hành tại Brazil, Mexico, Guatemala của các tác giả Ramakrishnan và Roemer… đã cho thấy việc bổ sung một vài vi chất đơn lẻ không có ý nghĩa đối với sự phát triển chiều cao của trẻ em. Bổ sung đa vi chất có hiệu quả thực sự rõ rệt hơn đối với sự phát triển chiều cao của trẻ em. Một số nghiên cứu tại Việt Nam cũng cho kết quả tương tự.

“Tạp chí Lancet năm 2008 (số S0140-6736) đã khuyến cáo mạnh mẽ cách Quốc gia phòng chống suy dinh dưỡng thấp còi sử dụng các giải pháp tổng hợp bao gồm chăm sóc 1.000 ngày vàng, trọng tâm là sữa mẹ, tăng cường đa vi chất dinh dưỡng vào thực phẩm (như Viện Dinh dưỡng đề nghị), tẩy giun và các vấn đề môi trường” – đại diện WHO nói.

Cũng qua nghiên cứu, hầu hết chất khoáng và vitamin này có trong sữa nhưng hàm lượng dao động theo mùa và theo loại thức ăn bò ăn vào. Do vậy, việc đưa khuyến nghị tăng cường 21 vi chất vào sữa học đường là nhằm đảm bảo hàm lượng các vi chất dinh dưỡng ổn định đạt được mức đảm bảo giá trị dinh dưỡng cho bữa ăn của trẻ em đang trong giai đoạn tăng trưởng và phát triển.