Đội cảnh sát về ma túy Công an quận Đống Đa (Hà Nội) vừa phá liên tiếp hai đường dây ma túy tổng hợp. Khi không khí làm việc của các cán bộ đang tất bật thì khựng lại bởi tiếng sụt sịt của bà cụ Nguyễn Mai Hoạt (85 tuổi) có mái tóc bạc trắng, bước đi run rẩy. Cụ là bà ngoại của bị can Nhữ Thu Hằng.
Mặc dù được giải thích theo quy định, trong thời gian bị can bị tạm giam, người nhà không được phép thăm gặp mà chỉ được gửi quà theo lịch, thế nhưng từ ngày Hằng bị bắt, dù trời thì rét cắt da cắt thịt nhưng cụ vẫn lọ mọ lên xin được thăm cháu. "Các chú làm ơn giơ cao đánh khẽ, các chú cho con Hằng về. Tôi nuôi nó từ khi còn đỏ hỏn. Tôi từ mẹ nó rồi, bây giờ chỉ còn mình nó. Nó thương tôi lắm các chú ạ. Quần áo của tôi nó mua cho hết đấy. Tối nào cũng chỉ có hai bà cháu ôm nhau...", cụ bà nắm chặt tay điều tra viên, van vỉ khi biết không được gặp cháu gái.
Vỡ òa trong tiếng khóc nghẹn khi nói về gia cảnh, cụ Hoạt kể vốn quê Thái Bình nhưng giờ cũng chẳng còn ai vì anh chị em thoát ly từ nhỏ. Kháng chiến chống Pháp, bà tham gia hoạt động trinh sát vũ trang tại Quảng Ninh rồi nên duyên với người chồng đầu, cũng hoạt động cách mạng. Chồng hy sinh, bà đi bước nữa với người chồng cũng quen nhau trong quân ngũ nhưng không có con.
Khi bước sang tuổi 40, bà Hoạt hay tin có phụ nữ sinh con một mình muốn cho đứa bé, bà vội lên ngay để xin về làm con nuôi. Đứa bé ấy là Trần Thị Hương, mẹ của Hằng.
Ngày phục viên, vợ chồng bà Hoạt công tác tại Nhà máy Cơ khí Hà Nội rồi được phân căn hộ trong khu tập thể. Mấy chục năm rồi nhưng căn phòng của cụ vẫn còn nguyên dấu ấn của sự nghèo nàn, đói khổ một thời bao cấp. Cả chục cái tủ, bàn gỗ cũ kỹ, bong tróc như "ghẻ lở", chắp vá được bà cụ tiếc rẻ tha lôi về khi nhà hàng xóm vứt bỏ. Căn phòng nhỏ hơn 20m² được ngăn ri đô thành mấy khoang nhỏ để cho thuê. Anh lái taxi, cậu sinh viên nghèo cần một chỗ ngả lưng buổi tối với chi phí chỉ vài trăm ngàn đồng/tháng. Góc trong cùng cũng chỉ đủ cho bà và Hằng có chỗ ngủ qua đêm. Bà đã sống chật chội, khổ sở như vậy bao năm nay để có thêm thu nhập nuôi con, nuôi cháu.
Vất vả nuôi con khôn lớn những mong có chỗ dựa lúc tuổi già. Song số phận thật trớ trêu khi cuộc hôn nhân của cô con gái nuôi ban đầu không được sự đồng thuận của gia đình nhà chồng nên sau khi sinh con gái đầu lòng, cả hai mẹ con lại bồng bế nhau về nhà bà Hoạt. Bà chăm sóc, nuôi nấng cái Hằng từ ngày còn đỏ hỏn đến ngày hết cấp 3.
Cụ Hạnh kể về cuộc đời bất hạnh tại cơ quan điều tra.
Còn con gái nuôi và con rể lần lượt vào tù vì ma túy. Thay con nuôi cháu chưa đủ, bà còn chắt chiu để thăm nuôi con. Đã thế, con gái nuôi còn nghiện lô đề, cờ bạc rồi nợ nần đến mức bây giờ không dám ra khỏi nhà. Không trông mong vào con, bà Hoạt đặt thương yêu vào cô cháu gái Nhữ Thu Hằng, vốn coi bà như người mẹ thứ hai của nó. Nhưng Hằng dính vào ma túy bà không hay biết...
Bước ra từ nhà tạm giữ, Nhữ Thu Hằng òa khóc nức nở khi được thông báo bà ngoại của cô vừa tới để hỏi thăm tình hình của cháu gái.
"Bà cháu có khỏe không ạ? Cô thấy mắt bà cháu sưng nhiều không? Hôm trước bà đi khám mắt về, bà nói có thể bà sẽ phải mổ mắt. Cháu định ăn Tết xong sẽ đưa bà đi mổ. Giờ cháu bị bắt thế này, cháu không đưa bà đi chữa mắt được nữa rồi bà ơi!", Hằng hỏi một hồi rồi bưng mặt khóc tu tu.
Hằng khóc khi kể về những ngày tháng bà cháu rau cháo nuôi nhau. Cô nhớ nhất là năm học lớp 7, lúc đó bố mẹ cùng đi tù, một mình bà chăm sóc hai chị em Hằng. Lương hưu không đủ trang trải, bà phải đi rửa bát thuê ở một quán phở. Bữa cơm của ba bà cháu triền miên chỉ có lòng trắng trứng và giá đỗ, là những thứ bà Hoạt xin từ quán phở cuối ngày mang về. Thi thoảng lắm mới có một bữa đậu phụ gọi là đổi bữa. Tiền công rửa bát, bà cụ cóp nhặt để thăm nuôi con gái và con rể.
"Bà cháu tiết kiệm lắm. Để dành được gì đều mang hết cho con cháu. Còn bà thì kham khổ. Sau này cháu lớn, đi làm kiếm được tiền, cháu mua thịt cá về nhưng bà nhất định không ăn. Bà bảo bà ăn khổ quen rồi. Hàng xóm bỏ đi cái gì, bà đều nhặt về dùng lại, kể cả thức ăn thừa cũng không nề hà. Nhiều hôm, cháu phải lén bỏ đi bánh kẹo đã hết hạn sử dụng, bà cứ tích cóp một chỗ để ăn dần. Mẹ sinh ra cháu nhưng bà lại là người có công nuôi dưỡng cháu khôn lớn. Bà ngoại là tất cả đối với cháu", nghi can Hằng kể về bà ngoại, đôi mắt cô gái trẻ sáng lấp lánh.
Hằng khoe dòng chữ "Bà ngoại luôn trong trái tim tôi" bằng tiếng Anh được cô xăm lên bờ vai trái, để đi đâu cũng có bà ở bên.
Ba năm trước sau khi bố đi tù, mẹ cặp kè với một thanh niên chỉ hơn Hằng vài tuổi. Xung đột giữa hai mẹ con ngày càng nặng nề. Bị mẹ đuổi ra khỏi nhà, cô đến nhà bà ngoại tá túc. Tốt nghiệp cấp ba, Hằng tập tọe kinh doanh để kiếm sống, bán từ quần áo, đến bán phở, ốc... Thế nhưng công việc kinh doanh không thuận lợi.
Mỗi lần về nhà, Hằng phải nghe những lời xì xào của xóm giềng về mẹ khiến cô xấu hổ. Rồi chuyện mẹ nợ nần, bị chủ nợ kéo đến phá nhà, đánh đập. "Cháu thấy mình cứ chết dần chết mòn từng ngày. Thấy cháu buồn, mấy đứa bạn rủ cháu chơi ma túy. Chúng nó bảo khi dùng, cảm giác thời gian sẽ trôi nhanh và cháu sẽ thư thái, không nhớ gì những chuyện buồn nữa. Thế là cháu tìm đến ma túy để giải tỏa", Hằng kể về nguyên nhân dẫn đến bước trượt bản thân.
Có thời gian, Hằng dùng ma túy "đá" nhiều đến mức không ăn uống, sức khỏe suy kiệt, phải vào bệnh viện cấp cứu... Khi nghiện rồi, để có tiền sử dụng, Hằng thành "đại lý" bán lẻ ma túy mà Nguyễn Đức Anh chính là mối cung cấp hàng. Từ ngày dính vào ma túy, Hằng theo đám bạn thuê nhà nghỉ tụ tập, những lúc tỉnh táo mới về thăm bà.
Bà Hoạt chỉ biết Hằng bận rộn vì kinh doanh hàng ăn đêm, chứ đâu biết cháu gái đang đi theo vết xe đổ của mẹ nó.
Hằng kể, từ hôm bị bắt, cô thấy người bứt rứt, đêm không ngủ được, lại nghĩ ngợi, lại ước giá có ma túy để cảm giác thời gian trôi nhanh hơn. Sau 2 tuần thì cảm giác "nhớ" ma túy đã hết. Có thời gian để ngẫm nghĩ, Hằng thấy nhớ những ngày bà cháu rau cháo nuôi nhau nhưng hạnh phúc, đầm ấm. Đêm nào Hằng cũng mơ thấy được về với bà ngoại.
Đêm 21/1/2016, tại phố Khương Thượng, Công an quận Đống Đa phát hiện Nguyễn Tuyết Ngân và Nguyễn Đức Anh đang có hành vi mua bán ma túy, thu tại chỗ 20 viên ma túy tổng hợp. Khám xét nhà Đức Anh thu hơn 8,2kg ma túy “đa”, 1.900 viên “thuốc lắc”, gần 2kg ketamine. Tại nhà của Nguyễn Tuyết Ngân thu 45 viên ma túy tổng hợp, 425 triệu đồng.
Trong quá trình khám xét, cảnh sát xác định Nguyễn Minh Tỉnh và Nhữ Thu Hằng đến gặp Đức Anh và Ngân để mua ma túy cũng đã bị bắt giữ. Hằng khai đã nhiều lần mua ma túy của Đức Anh về chia nhỏ bán kiếm lời...