 |
Ryszard Wilk (giữa) trong bữa tiệc nướng trước bầu cử với những người ủng hộ ở Zakopane, Ba Lan. (Ảnh: NYT) |
Ứng cử viên cánh hữu cực đoan tranh cử vào Quốc hội muốn cắt giảm thuế, quy định về phúc lợi kinh doanh và phúc lợi. Tuy nhiên, điều đáng chú ý nhất là lời thề của ông rằng sẽ dỡ bỏ một lá cờ Ukraine nhỏ được treo trên ban công của tòa thị chính từ năm ngoái như một cử chỉ đoàn kết với nước láng giềng phía đông của Ba Lan.
Ông nói rằng ông muốn nó bị gỡ xuống không phải vì ông ủng hộ Nga mà vì Ba Lan nên tập trung vào việc giúp đỡ người dân của mình chứ không phải cổ vũ cho Ukraine.
Ở một đất nước mà hàng triệu người đã tập hợp vào năm ngoái để giúp đỡ những người Ukraine sơ tán và chính phủ nhiệt tình cung cấp vũ khí để giúp Kiev chống lại Nga, những lời phàn nàn về gánh nặng do chiến tranh gây ra thường chỉ giới hạn ở một nhóm nhỏ. Tuy nhiên, cuộc tổng tuyển cử diễn ra vào cuối tuần này đang khiến những phàn nàn đó được đưa vào vị trí trung tâm.
Điều đó phần lớn là do những phát biểu về Ukraine từ các ứng cử viên như Ryszard Wilk, chủ một cơ sở nhiếp ảnh nhỏ ở thị trấn Nowy Sacz, miền nam Ba Lan.
Wilk thuộc liên minh những người theo chủ nghĩa tự do kinh tế, những người cuồng nhiệt chống nhập cư và theo chủ nghĩa dân tộc cực đoan đang đoàn kết lại để phản đối việc hỗ trợ Ukraine.
Wilk nói trong một cuộc phỏng vấn vào đầu tuần này: “Chúng tôi đã cho họ quá nhiều rồi”.
Ông đang thực hiện chiến dịch vận động tranh cử trên khắp vùng núi quê hương bảo thủ sâu sắc của mình, một pháo đài lâu năm ủng hộ đảng cầm quyền cánh hữu của Ba Lan - Luật pháp và Công lý.
“Chúng tôi không muốn Ukraine thua trong cuộc chiến, nhưng gánh nặng đối với Ba Lan và người nộp thuế của nước này quá cao. Ba Lan lẽ ra nên giúp đỡ người Ba Lan”, Wilk nói.
Tư tưởng này gia tăng ở Ba Lan đúng vào thời điểm quan trọng đối với Ukraine, khi Kiev đang gặp nhiều khó khăn trong chiến dịch phản công nhằm giành lại những vùng đất Nga đang quản lý và cố gắng ngăn chặn sự xói mòn hỗ trợ từ các đồng minh phương Tây.
Cuộc bầu cử ngày 15/10 tại Ba Lan diễn ra chỉ 2 tuần sau cuộc bầu cử ở nước láng giềng Slovakia, với chiến thắng thuộc về một đảng dân túy thân Nga và muốn ngừng cung cấp vũ khí cho Ukraine.
Từ lâu bị những người theo chủ nghĩa tự do coi là một tập hợp những kẻ cực đoan lập dị, Konfederacja đã nhảy vào cuộc bầu cử lần này với câu hỏi rằng Ba Lan nên giúp Ukraine đến mức nào.
Nhờ đó, các cuộc khảo sát cho thấy thấy tỷ lệ ủng hộ Konfederacja nhiều hơn, dù vẫn khiêm tốn, nhưng cho thấy làn sóng chống Ukraine gia tăng.
Przemyslaw Witkowski, một chuyên gia về Ba Lan đang công tác tại trường đại học Collegium Civitas, cho biết Konfederacja vẫn chưa phải là một đảng mà chỉ là một mớ bòng bong các lý tưởng mâu thuẫn nhau, nhưng “tất cả họ đều chống Ukraine, dù vì những lý do khác nhau”.
“Cảm giác chống Ukraine và đồng cảm với Nga là một trong số ít yếu tố gắn kết tất cả lại với nhau”, Witkowski nói với New York Times.
Sự bất hoà có lợi cho Nga
Konfederacja không có cơ hội chiến thắng vào ngày 15/10, nhưng các cuộc thăm dò ý kiến cho thấy sự ủng hộ của dư luận sụt giảm sau khi đảng Luật pháp và Công lý bắt đầu lặp lại một số quan điểm của họ, đặc biệt là về Ukraine. Với những quan điểm của mình, Konfederacja đã góp phần khiến Chính phủ Ba Lan kiềm chế sự nhiệt tình trong việc ủng hộ Ukraine.
Kết quả là mối quan hệ giữa Warsaw và Kiev trở nên xấu đi rõ rệt trong những tuần gần đây, nổi bật là vấn đề nhập khẩu ngũ cốc của Ukraine. Mâu thuẫn xảy ra khi Chính phủ Ba Lan, do đảng Luật pháp và Công lý đứng đầu, cấm nhập khẩu ngũ cốc từ Ukraine nhằm bảo vệ nông dân Ba Lan.
Tổng thống Ukraine Volodymir Zelensky làm trầm trọng thêm căng thẳng khi ám chỉ trong bài phát biểu trước Liên Hợp Quốc rằng Ba Lan đã liên kết với Nga để chặn ngũ cốc. Tháng trước, Ukraine đệ đơn khiếu nại Ba Lan lên Tổ chức Thương mại thế giới. Ba Lan nổi giận và chỉ trích Ukraine vô ơn.
Muốn có sự ủng hộ của các cử tri hoài nghi Ukraine, các nhà lãnh đạo Konfederacja ở Warsaw đã soạn hoá đơn tổng số 101 tỷ zloty Ba Lan (khoảng 24 tỷ USD) về tất cả số tiền mà họ cho rằng Ukraine nợ Ba Lan về quân sự và các viện trợ khác, như hỗ trợ hàng triệu người Ukraine chạy trốn chiến tranh.
Cuộc bầu cử ngày 15/10 được đánh giá sẽ là cuộc chạy đua sít sao giữa đảng Luật pháp và Công lý với đối thủ mạnh nhất - Liên minh Dân sự. Liên minh Dân sự là một nhóm các lực lượng trung hữu và tự do, có thể sẽ không đưa Ba Lan vào con đường chống Ukraine công khai như Hungary hay Slovakia.
Tuy nhiên, cuộc đua giành phiếu bầu đã tạo ra sự bất hòa mà Nga muốn thấy, rằng tình đoàn kết của phương Tây với Ukraine đang rạn nứt, ngay cả ở Ba Lan - quốc gia thù địch với Mátxcơva lâu nay.
Nếu tình hình đúng như kết quả các cuộc thăm dò dư luận, có khả năng cả hai đảng hàng đầu đều không giành đủ số ghế để tự mình thành lập chính phủ mới. Khi đó, Konfederacja có thể trở thành đảng được săn đón.
