Bát nháo nạo vét hồ thủy lợi - Kỳ 1: Cát nạo vét hồ đi đâu?

Xe ben của doanh nghiệp chở cát ra khỏi lòng hồ Tà Ranh

Theo điều tra của PV Tiền Phong, việc khai thác cát từ hoạt động nạo vét hồ Tà Ranh (huyện Ninh Phước), hồ Sông Biêu (huyện Thuận Nam, tỉnh Ninh Thuận) và hồ thủy lợi Am Chúa (huyện Diên Khánh), Hoa Sơn (huyện Vạn Ninh, tỉnh Khánh Hòa) đang có những dấu hiệu bất thường.

Ngang nhiên chở cát đưa ra ngoài

Dự án nạo vét lòng hồ Sông Biêu (xã Phước Hà, huyện Thuận Nam, tỉnh Ninh Thuận) được UBND tỉnh Ninh Thuận giao cho Cty TNHH Xây dựng và Thương mại - Dịch vụ Thuận Hải PR (gọi tắt Cty Thuận Hải PR) thực hiện từ ngày 28/1/2022 đến ngày 28/1/2024. Vị trí bãi tập kết vật liệu có diện tích khoảng 1,86 ha, nằm cách chân đập Sông Biêu 7m về hướng Tây. Tổng diện tích nạo vét hơn 35 ha và tổng khối lượng vật liệu nạo vét hơn 743.436 m3. Toàn bộ vật liệu nạo vét từ lòng hồ Sông Biêu phải được đưa về bãi tập kết để sau đó tổ chức bán đấu giá.

Dù đã hết hạn từ 28/1/2024, nhưng Cty Thuận Hải PR vẫn ngang nhiên chở cát từ hồ Sông Biêu để đem đi tiêu thụ. Qua theo dõi của PV, lúc 6h30 sáng 26/9/2024, tại bãi tập kết cát của Cty Thuận Hải PR (ở đường Phan Đăng Lưu, thành phố Phan Rang - Tháp Chàm) diễn ra cảnh chuyên chở cát tấp nập. Chiếc xe ben tải trọng hơn 20 tấn mang biển kiểm soát 85C-036.76 chở cát từ hồ Sông Biêu đổ về nơi tập kết, chiếc máy múc có nước sơn màu xanh “miệt mài” đưa cát lên các thùng xe tải trọng nhỏ chờ sẵn để mang đi tiêu thụ. Đây là một trong nhiều xe ben tải trọng lớn tham gia vận chuyển.

Theo phản ánh của người dân, thời gian qua xuất hiện nhiều xe tải, xe công nông và xe kéo rơ moóc chở đất, cát ra khỏi khu vực hồ Tà Ranh, ở xã Phước Thái, huyện Ninh Phước. Đáng nói, số lượng đất, cát nạo vét tại hồ Tà Ranh rất lớn, nhưng không được doanh nghiệp chở về bãi tập kết theo quy định mà được chở ra ngoài.

Tương tự, dự án sửa chữa, nâng cấp hồ chứa nước Am Chúa (ở xã Diên Điền, huyện Diên Khánh) có tổng kinh phí 70 tỷ đồng, do Ban quản lý dự án các công trình Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) tỉnh Khánh Hòa làm chủ đầu tư. Dự án bắt đầu thực hiện từ ngày 18/12/2023 và dự kiến hoàn thành vào ngày 31/10/2024. Trong đó, dự án sẽ thực hiện nạo vét hồ chứa với chiều sâu trung bình 1 m và tổng khối lượng 230.000 m3 để phục hồi một phần dung tích thiết kế ban đầu của hồ Am Chúa. Tuy nhiên, xe tải của đơn vị nạo vét công khai chở lượng đất khổng lồ từ lòng hồ Am Chúa đi san lấp khắp nơi trên địa bàn huyện Diên Khánh, tỉnh Khánh Hòa.

Sau khi nhận được phản ánh của báo Tiền Phong, UBND tỉnh Ninh Thuận đã chỉ đạo Sở Nông nghiệp - Phát triển nông thôn (NN&PTNT) tỉnh và UBND huyện Ninh Phước kiểm tra, xác minh và những vi phạm nếu có trong việc nạo vét tại hồ Tà Ranh. Trong báo cáo số 3685 gửi UBND tỉnh ngày 25/9/2024, Sở NN&PTNT Ninh Thuận lại cho rằng không có việc vận chuyển, tiêu thụ khoáng sản từ nạo vét lòng hồ Tà Ranh. Để giải thích cho việc PV báo Tiền Phong ghi nhận nhiều xe tải chở cát ra khỏi lòng hồ Tà Ranh, báo cáo số 3685 cho biết Cty Thuận Hải PR chỉ hỗ trợ vận chuyển đất để đắp và san ủi, sửa đường liên xã từ đường nhựa vào tới khu vực lòng hồ (dài 230m, rộng 5m) để phục vụ cho việc đi lại của người dân trong khu vực được thuận lợi theo đề nghị của UBND xã Phước Thái.

Ngay sau khi nhận được báo cáo trên, UBND tỉnh Ninh Thuận đã giao UBND huyện Ninh Phước yêu cầu kiểm tra các cơ quan có liên quan làm rõ việc UBND xã Phước Thái yêu cầu Cty Thuận Hải PR hỗ trợ vận chuyển đất đai từ lòng hồ Tà Ranh để đắp và san ủi, sửa đường liên xã phục vụ đi lại cho người dân trong khu vực có đúng quy định pháp luật và các giấy phép đã cấp hay không. Qua đó báo cáo và đề xuất UBND tỉnh có biện pháp xử lý đúng quy định pháp luật.

Xe kéo rơ moóc chở cát từ hồ Sông Biêu về đổ tại điểm tập kết cát của Cty Thuận Hải PR ở đường Phan Đăng Lưu, thành phố Phan Rang - Tháp Chàm

Xuất hoá đơn trước khi bán cát

Trong khi đó, đơn vị thi công nạo vét hồ thuỷ lợi Hoa Sơn (xã Vạn Long, huyện Vạn Ninh, tỉnh Khánh Hòa) là Cty TNHH Xây dựng Thành Danh đã xuất hoá đơn bán cát trước cho nhà thầu làm đường cao tốc tại địa phương. Ngày 1/8/2024, Sở TN&MT Khánh Hòa đã phối hợp với Công an tỉnh, Sở NN&PTNT tỉnh và UBND huyện Vạn Ninh tổ chức kiểm tra thực địa hồ chứa nước Hoa Sơn, xã Vạn Long, huyện Vạn Ninh. Tại thời điểm kiểm tra, dự án tạm dừng hoạt động nạo vét, khu vực bãi chứa vật liệu nạo vét còn tồn khoảng 1.200 m3 cát. Qua kiểm tra hiện trạng, Sở TN&MT Khánh Hòa đã yêu cầu Cty TNHH Thành Danh khôi phục lại hệ thống lắng lọc đúng kích thước, số lượng theo quyết định xác nhận hoàn thành hệ thống xử lý nước thải; tập kết chất thải nguy hại và kho chứa đúng quy định.

Tuy nhiên, có một số nội dung Cty TNHH Xây dựng Thành Danh chưa rà soát, giải trình. Vì thế, Sở TN&MT Khánh Hòa đã có văn bản yêu cầu Cty này giải trình, làm rõ thời gian cung cấp cát cho các nhà thầu thi công cao tốc Vân Phong - Nha Trang. Theo báo cáo của Cty TNHH Xây dựng Thành Danh, khối lượng cát thu hồi được từ hoạt động nạo vét đến 20/8/2024 là 20.033 m3, khối lượng cát đã cung cấp cho các nhà thầu thi công cao tốc Vân Phong - Nha Trang và cao tốc Khánh Hòa - Ban Mê Thuột đến 20/8/2024 là 19.045 m3. Trong khi đó, khối lượng cát theo hóa đơn đã cung cấp cho các nhà thầu thi công cao tốc Vân Phong - Nha Trang và cao tốc Khánh Hòa - Ban Mê Thuột tổng cộng là 21.706 m3 (vượt hơn 2.000m3 cát so với thực tế - PV).

Giải trình với các cơ quan chức năng, ông Trương Ngọc Đức - Giám đốc Cty Xây dựng Thành Danh, cho biết: Khối lượng trong hóa đơn mà Cty Xây dựng Thành Danh đã cung cấp có sự chênh lệch so với khối lượng vật liệu mà các đơn vị đã lấy tại hiện trường do thủ tục thanh toán của các đơn vị thi công cao tốc yêu cầu Cty phải xuất hóa đơn theo đơn đặt hàng trước cho các đơn vị thi công cao tốc. Việc xuất hoá đơn trước là cơ sở để làm hồ sơ thanh toán cho các nhà thầu thi công cao tốc, rồi sau đó họ mới tiến hành lấy cát theo tiến độ thi công thực tế tại hiện trường.

Theo báo cáo của Sở NN&PTNT Ninh Thuận về hoạt động nạo vét lòng hồ Tà Ranh của Cty Thuận Hải PR, tại thời điểm kiểm tra ngày 8/8/2024 và 21/8/2024, đơn vị phát hiện Cty này đã thực hiện một số hoạt động không đúng nội dung giấy phép hoạt động trong phạm vi bảo vệ công trình thủy lợi hồ Tà Ranh như: Tập kết phương tiện, thiết bị không đúng với hồ sơ thiết kế đã được phê duyệt; tổ chức san gạt, tôn nền làm đường vận chuyển không đúng với hồ sơ thiết kế đã được phê duyệt... Ngoài ra, Cty đã cho san ủi rãnh tiêu thoát nước nội bộ tại vị trí gần mốc bảo vệ công trình thủy lợi hồ Tà Ranh và đã di dời phương tiện, máy móc trong lòng hồ không đúng hồ sơ thiết kế ra khỏi lòng hồ.