Lễ tang nữ nhà thơ Wislawa Szymborska, công dân danh dự của thành phố Krakow, được cử hành vào ngày 9 tháng 2 năm 2012, với sự tham dự của tổng thống Cộng hòa Ba Lan, ngài Bronislaw Komorowski. Sau lễ tang Đêm văn học tưởng niệm nữ nhà thơ Wislawa Szymborska được tổ chức.
Đài truyền hình Ba Lan TVP sẽ tường thuật tại chỗ đêm văn học trang trọng này. Theo di chúc của bà, Quỹ di sản Wislawa Szymborska sẽ được thành lập. Trong những ngày ốm nặng bà nằm tại nhà riêng của mình, bà đề nghị đừng ai đến thăm bà, để cho trong tâm thức của mọi người bà luôn luôn là một người khỏe mạnh.
Nữ nhà thơ dự định trong năm nay sẽ cho công bố tập thơ mới của bà, gồm những bài thơ bà sáng tác trong mấy năm vừa qua. Bà nói đùa, nhưng là đùa nghiêm túc: tập thơ của tôi sẽ có tiêu đề “Đủ rồi”. Tập thơ này sẽ được in tại Nhà xuất bản A5, nhà xuất bản ưa thích của bà. Có thể nói Wislawa Szymborska sống và làm việc vì thi ca cho đến những ngày cuối cùng của đời mình.
Ba Lan, đất nước gần bốn mươi triệu dân, có tới bốn nhà văn và nhà thơ được giải Nobel văn học: Henryk Sienkiewicz (Nobel 1905), Stanislaw Reymont (Nobel 1924), Czeslaw Milosz (Nobel 1980), Wislawa Szymborska (Nobel 1996). Như vậy, W. Szymborska là người cuối cùng trong số bốn nhà văn và nhà thơ nói trên đã về cõi vĩnh hằng.
Trong thời gian trên năm mươi năm cầm bút, W. Szymborska chỉ sáng tác trên 200 bài thơ, nhưng đó là những tinh hoa đã vượt qua sự chọn lựa vô cùng khắt khe của tác giả. Bà là một nhà thơ cực kỳ khiêm tốn, bà không thích xuất hiện trên tivi, báo chí, không thích xuất hiện trước đám đông.
Nếu chúng ta muốn biết về bản thân bà thì phải đọc ra ở ngay thơ bà, bởi không bao giờ bà thổ lộ hoặc giải thích tiểu sử của mình. Khi cực kỳ cần thiết, như khi nhận giải thưởng Nobel, thì bà mới đọc một bài phát biểu không dài, chỉ đề cập đến thi ca và sự nghiệp sáng tác của bà.
Đối với Việt Nam, nữ nhà thơ Wislawa Szymborska là một người bạn chân tình. Những tình cảm của bà dành cho Việt Nam, nhất là những người mẹ Việt Nam chịu nhiều mất mát, đau thương trong chiến tranh, đã được thể hiện rất xúc động trong bài thơ Việt Nam và Lá chắn.
Năm 2005, trong thời gian dự Hội nghị những người dịch văn học Ba Lan trên thế giới, tại nhà hát Slowacki cổ kính ở cố đô Krakow, tôi có cơ hội được gặp bà trong buổi lễ trao giải thưởng Transatlantyk - Con tàu xuyên Đại Tây Dương cho dịch giả văn học Ba Lan xuất sắc nhất.
Tôi tự giới thiệu, tôi là dịch giả Việt Nam, bà thốt lên: Việt Nam! Tôi biết Việt Nam từ lâu, và tôi còn làm thơ về Việt Nam nữa đấy. Bà cảm ơn về việc các dịch giả Việt Nam dịch thơ của bà sang tiếng Việt và bà đề nghị tôi chụp ảnh chung với bà. Tấm ảnh đầy kỷ niệm này tôi đang treo trang trọng tại nhà tôi.
Những bài thơ có sức truyền cảm mạnh mẽ của bà do các dịch giả Việt Nam chuyển ngữ đã thực sự cuốn hút các nhà thơ, nhà văn và những người yêu văn học Ba Lan ở Việt Nam. Chúng sẽ là hình ảnh không phai mờ của bà trong tâm trí người đọc Việt Nam.
