 |
| Một chú gà Đông Cảo choai. |
Gà Đông Cảo (hay Đông Tảo) là loại gà quý hiếm của Việt Nam, do dân làng Đông Tảo (huyện Khoái Châu, Hưng Yên) tuyển chọn, thuần dưỡng từ lâu đời. Tương truyền gà Đông Cảo là của ngon vật lạ cúng tiến vua chúa thời xưa. Nhiều người sính lễ nghĩa thường chọn làm đồ cúng tế. Cũng có người không nỡ giết thịt giống gà như một thứ vưu vật của đời, để nuôi làm cảnh.
Với một gà trống 5 - 6 kg, ngồn ngộn đỏ hồng, cơ bắp cuồn cuộn nhưng không thịt không gân, dai. Dân nhậu ưa món chân gà Đông Cảo hấp hoặc nướng, ngoài ra, thịt gà Đông Cảo còn được chế biến thành nhiều món rất đặc sắc.
Gà Đông Cảo thường nặng từ 5-7 kg/con, đầu hình gộc tre, thân giống con cóc, cánh như hai con trai úp, đuôi như nơm úp cá, mào mâm xôi, da đỏ chót, chân to sần sùi như chân voi. Thứ gà này đòi hỏi kỳ công chăm sóc và khó nuôi. Gà càng già càng quý, thịt ăn thường có mùi vị thơm ngon đặc trưng không lẫn với bất kỳ loại gà nào.
Thứ gà tiến vua này lúc nhỏ da đỏ chót, chỉ lơ thơ lông, giống hệt gà cánh tiên. Đến khi lớn dày lông, thịt chắc nịch. Một con gà Đông Cảo to thường được chế biến 7- 10 món mà món nào cũng độc đáo. Luộc, nấu đông, xáo măng, quay chảo, nướng lá chanh sao cho lớp da bên ngoài giòn, thớ thịt bên trong mềm thơm phức.
Các bộ phận khác cũng có thể chế biến nhiều kiểu lạ miệng, ví như lòng gà xào sả ớt ăn giòn tan, bùi bùi, cay cay. Bộ da rất dày, có thể nặng tới vài lạng. Dân nhậu thường khoái da gà thái chỉ xào lá chanh hay chọn lấy phần da cổ thái nhỏ trộn thính nếp ăn kèm rau mùi, đinh lăng, lá sung cuộn lại, giòn sần sật rất “đưa đẩy” rượu.
 |
| Đùi gà hấp, ăn kèm với lá mơ, mắm tôm. |
Ngoài ra, với thịt thơm ngon, phần đùi gà hấp chấm mắm tôm ăn kèm lá mơ ngon không khác món giả cầy. Thịt gà Đông Cảo nấu nước cốt chanh ăn nghe nói có tác dụng giải cảm, trị chứng mệt mỏi. Nhưng có lẽ, thơm ngon nhất, độc đáo nhất là món ngon từ cặp chân voi mà người sành ăn ví von là món “vảy rồng hầm thuốc bắc”: Lớp vảy dày khi hầm vẫn giữ được độ sần sật, không bị mềm nhũn. Khi hầm thuốc bắc, đầu bếp thường ninh luôn hai hòn ngọc kê của chú Đông Cảo trống để nước hầm được thơm ngọt.
Thường một nồi “vảy rồng hầm thuốc bắc” phải đôi ba người ăn mới hết bởi cặp chân gà rất to, cắn một miếng đã thấy thơm mùi thịt, mùi da, dai dai giòn giòn của gân. (Chắn chắn ngon hơn món “kê cân” bỏ thì thương, vương thì tội của Tào Tháo trong dã sử Tam Quốc Chí khi xưa).
Gà Đông Cảo được xem là quý hiếm và đắt tiền bởi việc duy trì giống không dễ dàng. Những con gà mái đẻ trứng xong thường dùng chân voi để đạp vỡ trứng nên người nuôi lấy được trứng của chúng rất khó. Ở Viện Chăn nuôi Việt Nam, có cả một dự án bảo tồn giống gà Đông Cảo.
Tiếng tăm gà Đông Cảo đã vượt xã khỏi những làng quê của huyện Khoái Châu, Hưng Yên. Ở Hà Nội hay TPHCM đều có những nhà hàng chuyên phục vụ các món gà Đông Cảo. Thậm chí, có những người lùng mua giống gà quý này từ ngoài Bắc đem vào tận Củ Chi, TPHCM để nhân giống, nuôi thương phẩm.
