Chọn dự án 5,8 tỷ USD hay cảng trung chuyển QT Vân Phong

>> Chính phủ yêu cầu chưa khởi công Cảng Vân Phong

Khu vực Đầm Môn trong VVP

Vịnh Vân Phong (VVP) ở Đông Bắc tỉnh Khánh Hòa, hệ sinh thái đa dạng, cảnh quan đẹp, khí hậu ôn hòa, có điều kiện để trở thành vùng du lịch sinh thái hấp dẫn và quy mô hàng đầu thế giới.

Ở gần ngã ba các tuyến hàng hải tấp nập loại nhất thế giới: châu Âu - Bắc Á, châu Úc - Đông Bắc Á và Đông Bắc Á - Đông Nam Á, độ sâu tự nhiên 20 - 25m và không bị sa bồi, kín gió vì được bán đảo Hòn Gốm và nhiều đảo che chắn, VVP còn là một nơi lý tưởng cho ngành hàng hải.

Quyết định số 202/1999/QĐ-TTg ngày 12/10/1999 của Chính phủ về quy hoạch phát triển tổng thể hệ thống cảng biển Việt Nam đến năm 2010 đã khẳng định, đây là cảng trung chuyển quốc tế (CTCQT) tiềm năng duy nhất của nước ta. 

Theo Quy hoạch Khu kinh tế Vân Phong (KKTVP) đến năm 2020 được Thủ tướng Phan Văn Khải phê duyệt ngày 11/3/2005, đây là khu kinh tế tổng hợp, trong đó CTCQT giữ vai trò chủ đạo, kết hợp phát triển kinh tế tổng hợp đa ngành, đa lĩnh vực du lịch, dịch vụ, công nghiệp, nuôi trồng thủy sản…

CTCQT Vân Phong sẽ được xây dựng qua nhiều giai đoạn tại Đầm Môn - Sơn Đừng (Vạn Thạnh, Vạn Ninh), khi hoàn chỉnh gồm 25 bến tàu lớn và 12 bến tàu nhỏ, khả năng thông quan 13,3 - 14,5 triệu TEU/năm. Dự án đầu tư xây dựng CTCQT Vân Phong (giai đoạn khởi động) đã được Bộ trưởng Bộ GTVT phê duyệt ngày 13/7/2007, dự kiến được đưa vào khai thác trong năm 2010.

Tuy nhiên giữa năm 2007, Tập đoàn Posco (Hàn Quốc) đề nghị được đầu tư vào KKTVP một dự án có trị giá 5,8 tỷ USD trong giai đoạn 1, gồm nhà máy thép có công suất 8 triệu tấn thép/năm, nhà máy nhiệt điện công suất 1100 MW, cảng phục vụ cho hoạt động của các nhà máy.

Một phương án của Posco

Ban đầu, phía Posco đề nghị chuyển CTCQT lùi sâu vào phía trong vịnh, tới khu vực Vĩnh Yên (Vạn Thọ), nhường vị trí đẹp cho họ. Nhưng Vĩnh Yên là khu vực đang triển khai xây dựng khu tái định cư cho các hộ dân phải di dời để thực hiện các dự án tại khu chức năng của KKTVP.

Posco đưa ra 2 phương án khác, đều choán một phần lớn khu vực Đầm Môn – Sơn Đừng là khu vực đã được quy hoạch cho CTCQT tiềm năng, khu hậu cần cảng và một phần khu kinh tế phi thuế quan của KKTVP, và đều ở vị trí “mặt tiền” so với CTCQT.

Bộ GTVT và Bộ KH&ĐT cho rằng, đề xuất của Tập đoàn Posco sẽ phá vỡ quy hoạch chung của KKTVP đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, tác động không nhỏ đến các dự kiến về sự phát triển của KKTVP.

Các loại hình nhà máy sản xuất thép, xi măng, đóng tàu biển tải trọng lớn… đều là những dự án có tiềm ẩn nguy cơ gây ô nhiễm cao, cho nên việc xây dựng một tổ hợp thép- nhiệt điện với quy mô như đề nghị của Tập đoàn Posco cần được xem xét kỹ, để có thể bảo đảm được các yêu cầu về cảnh quan, môi trường VVP.

UBND tỉnh Khánh Hòa cũng nhìn nhận, dự án của Posco không phù hợp quy hoạch của khu vực Đầm Môn và quy hoạch chung của Khu kinh tế Vân Phong. Tuy nhiên, tỉnh ủng hộ dự án của Posco vì cho rằng, nó sẽ tạo bước khởi động mạnh mẽ cho KKT Vân Phong, tạo được nhiều việc làm và nguồn thu cho ngân sách…

Việc nghiên cứu điều chỉnh quy hoạch đầu tư phát triển và xây dựng các dự án tại KKTVP, khi có thêm đề nghị đầu tư dự án trị giá nhiều tỷ USD là cần thiết. Nhưng cũng cần thiết không kém là một “tầm nhìn thế kỷ”, để quyết định cuối cùng về dự án này là tối ưu, xét trên góc độ tổng thể lợi ích quốc gia.