> Điểm mặt các 'chúa chổm'
> Nợ đọng BHXH vượt mốc 10.000 tỷ đồng
Vướng cơ chế
Ông Trần Đình Liệu, Trưởng Ban Thu (BHXH Việt Nam) cho biết, số tiền nợ đọng BHXH ở mức báo động như hiện nay bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân. Trong đó, có nguyên nhân chủ quan và khách quan. Về khách quan, do nền kinh tế chưa phục hồi chưa tốt.
Các DN không sản xuất kinh doanh, lao động chủ yếu làm việc cầm chừng. Qua số liệu nợ cho thấy, khối DN trong nước và khối DN ngoài quốc doanh nợ nhiều nhất. Nguyên nhân nợ do các DN quản trị không tốt, trong khi hàng tồn kho lớn, không bán được.
“Vì sản phẩm không tiêu thụ được, hàng tồn kho lớn nên tiền đầu tư bị tồn đọng lại. Do đó, DN không thể trả lương cho NLĐ và nộp tiền đóng BHXH”, ông Liệu nói.
Về chủ quan, theo ông Liệu, do xuất phát từ cơ chế chính sách quản lý của nhà nước đang tạo ra kẽ hở cho DN chây ỳ, trục lợi tiền BHXH của NLĐ. Hiện, mức xử phạt phần nợ đọng BHXH thấp hơn so với việc DN đi vay ngân hàng.
Khi DN muốn vay tiền từ ngân hàng cần rất nhiều thủ tục, còn việc nợ đọng BHXH không cần bất cứ thủ tục gì. “Sở dĩ một DN như Mai Linh có thể nợ BHXH tới hàng chục tỷ đồng và nhiều DN khác nợ từ 10 đến 15 tỷ đồng là do bắt nguồn từ cơ chế chính sách còn bất cập”, ông Liệu nói.
Trong khi đó, trao đổi với phóng viên Tiền Phong, một lãnh đạo BHXH Hà Nội cho biết, mức xử phạt chậm đóng hiện chưa phát huy được hiệu quả. Mức phạt chậm đóng BHXH cao nhất hiện nay mới chỉ dừng lại ở 20 triệu đồng. “Khi xử phạt, DN đưa ra lý do chưa có tiền đóng và tiếp tục nợ đọng BHXH, cán bộ ngành BHXH cũng không biết phải làm sao vì không có chức năng xử phạt”, vị lãnh đạo BHXH Hà Nội nói.
Trong khi đó, theo đại diện Vụ BHXH (Bộ LĐ-TB&XH) hành vi DN nợ đọng BHXH chưa được quy định như tội danh trốn nợ thuế để phải xử lý hình sự. “Với tội danh liên quan đến thuế, đã có các khung xử lý, kể cả xử lý hình sự nên DN chấp hành đầy đủ, còn với tội trốn đọng, chậm đóng BHXH lại không bị vi phạm hình sự nên DN thường không sợ”, vị đại diện Vụ BHXH nói. Theo vị này, nếu tới đây, pháp luật đưa hành vi DN nợ đọng BHXH vào xử lý hình sự, chắc chắn cả DN và NLĐ sẽ chấp hành đầy đủ.
Giao chức năng xử phạt cho ngành BHXH
| “Việc thu tiền BHXH cũng chính là thu thuế hộ cho NLĐ. Do đó, ngành BHXH cũng cần phải được coi trọng giống như ngành thuế được phép thanh tra và xử phạt DN vi phạm”. Một chuyên gia lâu năm về BHXH |
Theo lãnh đạo Ban Thu (BHXH Việt Nam), bất cập lớn nhất hiện nay là ngành BHXH chỉ được giao tổ chức thực hiện mà không được thanh tra hay xử phạt DN nợ BHXH. Theo quy định, chức năng thanh tra, xử phạt thuộc thẩm quyền của cơ quan quản lý nhà nước. Ở đây là ngành LĐ-TB&XH và ngành Y tế. Hiện, hai ngành này được giao xử lý vấn đề nợ đọng BHXH. Tuy nhiên, số nhân lực của hai ngành này có hạn, trong khi khối lượng các công việc khác lại rất nhiều. “Cả hệ thống Bộ LĐ-TB&XH chỉ có hơn 300 cán bộ thanh tra nên họ không đủ khả năng kiểm tra, giám sát vấn đề nợ đọng BHXH trên địa bàn cả nước”, đại diện ngành BHXH nói.
Theo số liệu thống kê, mỗi năm, Bộ LĐ-TB&XH chỉ thanh tra được từ 5 đến 7 DN/địa phương, trong khi cả nước có tới gần 500.000 DN. “Rõ ràng ngành LĐ-TB&XH không đủ nhân lực để có thể kiểm tra, giám sát sát sao việc DN có thực hiện nộp BHXH cho NLĐ hay không”, đại diện Ban Thu (BHXH Việt Nam) nói.
Trao đổi với phóng viên Tiền Phong, một chuyên gia lâu năm về BHXH nói, nếu cứ để ngành BHXH tổ chức thực hiện nhưng không có quyền thanh tra, xử phạt, câu chuyện DN nợ BHXH sẽ không bao giờ xử lý được. “Quy định hiện nay hạn chế ở chỗ, ngành BHXH chỉ được phép kiểm tra ở một số điểm. Khi ngành BHXH phát hiện DN sai phạm, lại phải đề xuất với cơ quan quản lý nhà nước xử phạt. Nhưng sự thật là, khi cơ quan quản lý vào cuộc, họ lại không lấy kiến nghị của ngành BHXH để xử phạt luôn mà lại tiến hành thanh tra từ đầu nên rất lằng nhằng”, vị chuyên gia nói.
Theo vị chuyên gia trên, việc DN nợ BHXH sẽ lai tiếp tục trở thành câu chuyện “biết rồi khổ lắm nói mãi” nếu chính sách cứ tiếp tục lằng nhằng như hiện nay. “Nếu bây giờ Luật Thanh tra bỏ ngành BHXH là ngành sự nghiệp mà coi như một cơ quan quản lý được nhà nước được giao quản lý về lĩnh vực BHXH, may ra câu chuyện DN nợ BHXH mới được xử lý dứt điểm”, vị chuyên gia nói.
PHONG CẦM
Còn nữa
