Người tìm nguồn tên 12 con giáp

Qua phân tích chữ viết, cách phiên âm của tên gọi 12 con giáp Tý, Sửu, Dần, Mão... từ tiếng Việt cổ, tiếng Mường, tiếng Hán cổ, Hán Việt, kỹ sư Nguyễn Cung Thông - hiện đang sinh sống tại Melbourne, Australia - có những khám phá thú vị.

Ông thấy chúng có liên hệ mật thiết với tên gọi các con vật trong tiếng Việt. Chẳng hạn như Mão - Mẹo - Mèo, Ngọ - Ngựa , Tý - Chút - Chuột, Sửu - Tru - Tlu - Trâu, Hợi - Gỏi - Koi- Cúi (Cúi là con lợn, tiếng Mường).

Sửu có dạng âm cổ phục nguyên gần với Trâu/Tru tiếng Việt nhất (âm Hán Việt của Trâu phải là Ngưu). Đi ngược dòng thời gian về thời Tần, các hình vẽ, khắc trên giáp cốt văn, kim văn đều cho thấy Ngưu là chữ tượng hình - hình phía trước của con trâu có hai sừng.

Nếu chữ Ngưu được dùng thay chữ Sửu trong tên 12 con giáp thì nguồn gốc tiếng Hán của chúng có cơ sở chứng minh, nhưng chữ Sửu (và các chữ khác như Tý, Dần, Hợi) chẳng dính líu gì đến tên gọi 12 con vật trong tiếng Hán.

Trong An Nam Dịch Ngữ (NXB Đà Nẵng 1995), Trâu còn được phiên âm là Klâu. Tự điển Việt - Bồ - La (1651) thì phiên âm Trâu là Tlâu. Các dạng tiếng Mường, Trâu là  Tlu - Klu.

Qua các phân tích ngôn ngữ học, ông Nguyễn Cung Thông tìm ra các tương quan ngữ âm giữa Sửu - Klu - Tlu - Tru - Trâu. Từ đó, ông cho rằng hệ thống tên gọi Tý, Sửu, Dần, Mão… chính là hệ thống kí âm của người Hán ghi lại tên gọi các con vật từ tiếng nước ngoài. Tiếng nước ngoài đó chính là tiếng Việt cổ.

Là kỹ sư cơ khí sau khi tốt nghiệp Đại học Melbourne, sau đó ông Nguyễn Cung Thông dạy thêm toán, vật lý khi có bằng sư phạm của Đại học Sư phạm Melbourne.

Ông Nguyễn Cung Thông bắt đầu say mê ngôn ngữ học cách đây 20 năm khi theo học ngành ngôn ngữ tại Đại học Queensland và giáo dục tại Đại học Monash.

Ông Thông hy vọng trong tương lai có thể tìm, xác nhận và liệt kê các tiếng Việt cổ chỉ súc vật trong vốn từ Hán (thường bị đào thải và trở nên hiếm dùng).

Tại hội thảo quốc tế về Việt Nam học lần thứ ba tại Hà Nội, ông cũng đề cập việc này. Do yếu tố tâm linh, tín ngưỡng mà các chữ Tý, Sửu, Dần, Mão... vẫn trường tồn trong quảng đại quần chúng.

Theo ông, nên có những đề án khôi phục các dạng tiếng Việt cổ một cách hệ thống như từ thời thượng cổ, thời Văn Lang, thời Hai Bà Trưng... cũng như nghiên cứu những đóng góp của tổ tiên trong văn hóa cổ đại châu Á (như tên 12 con giáp…), tổng hợp các kết quả nghiên cứu từ khảo cổ, di truyền học, ngôn ngữ học, lịch sử...

Khám phá

Bên cạnh việc nghiên cứu xuất xứ của tên gọi 12 con giáp, ông Nguyễn Cung Thông  đang tiếp tục khám phá về hiện tượng âm m trong tiếng Việt.

Ông khám phá ra một điều cũng hết sức lý thú trong quá trình nghiên cứu ngôn ngữ học là lý do tên các bộ phận trên mặt thường bắt đầu bằng phụ âm m (mắt, mũi, môi, mép, má, mụn, mi, mày, miệng, mồm). Ông nghiên cứu hiện tượng này từ đầu thập niên 1970 khi qua Australia du học.

Từ góc độ ngôn ngữ, hiện tượng m có thể coi như là một bản tuyên bố độc lập phân biệt hẳn tiếng Việt (tiếng Mường cũng có hiện tượng m) với các thứ tiếng xung quanh.

Đặc biệt khi so sánh các từ chỉ mẹ cha (người nuôi dưỡng) của các ngôn ngữ trên thế giới, ta thấy có khuynh hướng dùng phụ âm môi như trong tiếng Việt: Mẹ, mợ, má, mê, mệ; Mum, mummy, mother... (tiếng Anh); Mère, maman, momie... (Pháp); Mor (Na Uy)...