Xử phúc thẩm ông Đinh La Thăng: Thủ tướng cho phép chỉ định thầu?

Chỉ định thầu là đúng?

Theo án sơ thẩm, PVN nhận nhiệm vụ thực hiện Dự án nhà máy nhiệt điện Thái Bình 2 nên đã giao Tổng Cy CP Điện lực Dầu khí Việt Nam (PVPower) làm chủ đầu tư. Năm 2011, dù biết PVC không đủ năng lực nhưng bị cáo Đinh La Thăng - nguyên Chủ tịch HĐTV PVN và các đồng phạm đã chỉ định PVC là Tổng thầu thực hiện dự án.

PVPower đã ký với PVC hợp đồng EPC số 33 để xây dựng nhà máy Thái Bình 2. Hợp đồng này thiếu nhiều điều khoản và không đáp ứng các yêu cầu về mặt pháp lý. Tiếp đến, bị cáo Thăng chỉ đạo cấp dưới tạm ứng sai quy định cho PVC hơn 6,6 triệu USD và 1.312 tỷ đồng. Do PVPower không đủ năng lực tài chính nên chủ đầu tư dự án Thái Bình 2 được chuyển đổi về PVN.

Việc ký hợp đồng EPC số 33 rồi cho ứng tiền đã tạo điều kiện cho Trịnh Xuân Thanh - nguyên Chủ tịch HĐQT PVC và cấp dưới chi sai mục đích, gây thiệt hại hơn 119 tỷ đồng cho Nhà nước (tính theo lãi suất theo thời gian của số tiền chi sai).

Từ đó, tòa cấp sơ thẩm tuyên phạt bị cáo Đinh La Thăng án 13 năm tù về tội “Cố ý làm trái các quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng”. Ông Thăng kháng cáo, nói tại tòa phúc thẩm: “Tôi nhận trách nhiệm người đứng đầu, tôi đã thiếu kiểm tra, đôn đốc giám sát… Tôi phạm vào tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”.

Cũng theo ông Thăng, Thủ tướng Chính phủ đã đồng ý cho PVN chỉ định thầu tại dự án Thái Bình 2; đây là dự án trọng điểm, được thực hiện theo quy chế đặc thù. Khi khởi công dự án, Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải đã phát biểu việc chọn doanh nghiệp trong nước làm tổng thầu là hướng đi đúng, phát huy nội lực...

“Vướng lao lý mới biết bản chất con người”

Được hỏi về việc ông Vũ Huy Quang – TGĐ PVPower từng báo cáo hợp đồng EPC số 33 không đầy đủ cơ sở pháp lý trong một cuộc họp tháng 3/2011, bị cáo Đinh La Thăng cho rằng không được báo cáo việc này. Tòa đặt câu hỏi liệu giữa bị cáo và ông Quang có mâu thuẫn? Ông Thăng bác bỏ, nói: “Bị cáo trong công việc rất quyết liệt nhưng ngoài giờ lại thân tình với anh em”. Tuy vậy, nguyên Chủ tịch PVN cho rằng: “Đứng trước vành lao lý mới thấy bản chất con người. Các anh ấy quyết ngày tháng, ký hợp đồng nhưng giờ đổ lỗi cho cấp trên”.

Về năng lực của PVC tại Thái Bình 2, bị cáo Thăng cho rằng đơn vị này liên tục làm ăn có lãi trong các năm 2009 – 2011; từng thực hiện có hiệu quả nhiều dự án lớn hơn Thái Bình 2… Chủ tọa nhắc lại, thời điểm trên PVC khó khăn về tài chính với nhiều khoản nợ đến hạn; mất cân đối dòng tiền. Bị cáo Thăng đáp: “Bị cáo chỉ căn cứ vào các báo cáo đã được kiểm toán, lúc đó chưa có các lời khai như ở phiên tòa hôm nay”.

Nguyên chủ tịch PVN cũng bác bỏ trách nhiệm của mình trong việc PVPower ký hợp đồng EPC với PVC. Theo bị cáo này, ông đã không ép buộc ai phải ký và PVPower cũng như PVC là 2 pháp nhân độc lập, phải chịu trách nhiệm trước pháp luật về việc làm của mình. Ngoài ra, khi PVC sử dụng sai hơn 1.000 tỷ đồng dùng cho Thái Bình 2, đơn vị được lợi duy nhất là PVC.

Tranh cãi thiệt hại vụ án

Về con số thiệt hại trong vụ án, bị cáo Đinh La Thăng cho rằng, tiền ứng cho PVC nằm trong tài khoản thanh toán nên không thể áp dụng lãi suất tiền gửi tính thiệt hại. Ngoài ra, doanh nghiệp Nhà nước không được phép gửi tiền vào tài khoản tiền gửi.

Giám định viên Bộ Tài chính bác bỏ lời khai trên của bị cáo Thăng. Theo vị này, pháp luật không cấm doanh nghiệp Nhà nước gửi tiền vào tài khoản tiền gửi và thực tế, PVN và các cá nhân tại đây đã chiếm hưởng lãi suất tiền gửi trong vụ án OceanBank. Ngoài ra, hợp đồng xây dựng Thái Bình 2 chưa có hiệu lực, dự án chưa được triển khai nên không thể chuyển tiền vào tài khoản thanh toán. Giám định viên tài chính cũng cho biết, họ đã tính thiệt hại trong vụ án sao cho có lợi cho các bị cáo.

Tuy không kháng cáo, bị án Nguyễn Xuân Sơn – nguyên Phó TGĐ PVN không đồng tình với cách tính thiệt hại của giám định tài chính. Theo ông Sơn, việc tính lãi suất như vậy là lấy giả định, có thể xảy ra trong tương lai làm thiệt hại cho vụ án. “Thiệt hại phải là hữu hình, có thật” – ông Sơn nói.