Tìm thấy niềm vui mỗi ngày
“An cư thì lạc nghiệp hay tuổi trẻ thì phải trải nghiệm” - đó là 2 lựa chọn mà nhiều bạn trẻ ngày nay thường lên bàn cân. Với Nguyễn Thị Thanh Tâm (SN 1996, ở TPHCM), nếu cô chọn ổn định thì sẽ có một công việc ở Sài Gòn với khoản lương cố định mỗi tháng để tiết kiệm. Rồi Tâm sẽ lập gia đình, có cuộc sống an nhàn, tích lũy được nhiều kinh nghiệm trong công việc, có ích trong con đường thăng tiến sau này.
Nhưng đó chỉ là giả định về một cuộc sống có phần “khuôn mẫu”, bản thân Tâm lại tò mò, muốn khám phá thế giới ngoài kia có gì, rồi nghĩ mình có bị bỏ lỡ điều gì không. Cô cũng tự đặt câu hỏi, liệu sau này về già, mình có hối hận vì không dám bước ra khỏi vùng an toàn không? Vừa mạo hiểm, vừa có chút “bụi”, Tâm đã lên kế hoạch cho một “tour du lịch 0 đồng”, đi qua 7 nước Lào, Campuchia, Thái Lan, Indonesia, Malaysia, Sri Lanka và Ấn Độ trong 8 tháng (năm 2021).
“Trong chuyến hành trình ấy, mình đã thử nhiều công việc khác nhau. Mình đã biết được mình là ai, mình muốn gì. Mình có thể vừa du lịch vừa làm việc ở bất kỳ đâu. Sau đại dịch COVID-19, mình cảm thấy quyết định càng đúng vì không bao giờ biết ngày mai sẽ xảy ra chuyện gì. Chi bằng hãy sống thật vui vẻ, sống hết mình cho hôm nay”, Tâm chia sẻ.
Trước khi đi, Tâm không nghĩ được như vậy. Cô chỉ biết bản thân không hài lòng với cuộc sống bị bó buộc mà trống rỗng nên đã quyết định dành hết số tiền đang có để đi du lịch. Sự trải nghiệm đã cho Tâm có nhiều khoảng lặng để ngẫm nghĩ về giá trị sống của bản thân nhiều hơn. Cô tự nhận thấy, bản thân đã trưởng thành hơn về mặt cảm xúc nhờ “thoát khỏi” lối sống truyền thống ổn định mà mọi người luôn đặt ra. Thay vào đó là một lối sống mà cô tìm thấy niềm vui mỗi ngày.
Tâm cho rằng, chi tiền cho trải nghiệm không có nghĩa là sống buông thả, phung phí cho những món đồ không cần thiết. Vì thế, trong mỗi chuyến đi, cô vừa sống tối giản vừa theo lối sống YOLO. Tức là sống hết mình với lựa chọn hiện tại, đặt bản thân vào những thử thách mới mẻ để tìm ra chính mình.
Tạo động lực nội sinh
Vốn sinh ra trong một gia đình gia giáo, có sự khắt khe về chuẩn mực giao tiếp và lối sống, bạn Nguyễn Văn Hiền (SN 1991, quê ở Bắc Giang) đã dùng tấm bằng cử nhân xuất sắc để “vận động” mẹ cho phép làm những gì bản thân thích. “Mẹ của mình khá sợ mỗi khi mình đưa ra một lựa chọn táo bạo hay mang tính nhất thời. Mẹ thường nói đến những mặt tiêu cực để mình giảm mong muốn thực hiện”, Hiền nói.
Hiện tại, Hiền dành 70% tiền để chi trả cho các trải nghiệm cá nhân và những sở thích về giải trí, thể thao. Hiền thừa nhận, lối sống YOLO đã tạo động lực để anh “nuông chiều bản thân” hơn so với trước đây. Thay vì đắn đo suy nghĩ, nhấc lên đặt xuống về một khoản chi, Hiền đã táo bạo và dứt khoát hơn để thử thưởng thức món ăn ở những nhà hàng đắt tiền, hay nâng cấp một món đồ công nghệ.
Báo cáo “Year in Search 2022” của Google dành cho Việt Nam, có khoảng 28% người Việt Nam (so với 23% người tiêu dùng ở Đông Nam Á) dự định chi tiêu nhiều hơn cho việc cải thiện bản thân, bao gồm nâng cao sức khỏe thể chất và tinh thần, thể lực và kiến thức. 75% số người tham gia khảo sát cho biết trong tương lai gần, họ muốn đi du lịch càng nhiều càng tốt.
“Mình cho rằng, việc sống hết mình ở hiện tại sẽ tạo động lực nội sinh để hoàn thành tốt công việc. Mình cũng sẽ tự đặt ra mục tiêu cao hơn để thúc đẩy bản thân tiến về phía trước. Hay nói một cách thực tế hơn, mình sẽ có động lực kiếm tiền để chi trả cho những cảm xúc, sở thích cá nhân”, Hiền chia sẻ.
Có một thời điểm, bạn Nguyễn Thị Hạnh (SN 2001, sống ở Hà Nội) sẵn sàng thêm vào giỏ hàng những bộ váy yêu thích và món đồ mỹ phẩm chăm sóc da. Hạnh cũng băn khoăn, có nên sống hết mình như thế hay tiết kiệm để mua nhà, mua xe. Đến khi có người yêu và xác định tiến tới hôn nhân, Hạnh đã kìm lại nhu cầu mua sắm để thực hiện những mục tiêu dài hạn hơn.
 |
Nguyễn Thị Thanh Tâm (SN 1996, ở TPHCM) chụp ảnh cùng những đứa trẻ ở Afghanistan trong một chuyến du lịch |
Hạnh cho rằng, không phải bất cứ thời điểm nào cũng sống hết mình cho sở thích cá nhân và chi tiêu hết mình. “Ở mỗi giai đoạn, mình có một mục tiêu riêng. Khi lập gia đình, mình lại muốn sống hết mình với bố mẹ hai bên, chăm sóc và dành tiền cho những chi tiêu gia đình. Tuy nhiên, nó cũng sẽ mất một thời gian để bản thân định hình và tối giản lại sở thích cá nhân. Những nhu cầu trải nghiệm chưa thực hiện được thì mình có thể lên kế hoạch thực hiện cùng gia đình”, Hạnh chia sẻ.
Nâng cấp giá trị sống theo từng giai đoạn
TS. Đồng Văn Toàn, Giám đốc Chương trình Tâm lý học, Đại học Thủ Dầu Một (Bình Dương), cho rằng người trẻ cần hiểu đúng, hiểu rõ về ý nghĩa của lối sống YOLO. Cuộc sống hiện đại góp phần xoá bỏ suy nghĩ lạc hậu để giới trẻ sống và cống hiến, phát triển bản thân nhằm thoả mãn nhu cầu của cá nhân. Tuy nhiên, mọi lựa chọn về lối sống, biểu hiện cảm xúc và hành vi cần phải tuân theo chuẩn mực, giá trị đạo đức của truyền thống xã hội. Do vậy, sự cân bằng giữa tận hưởng cuộc sống và trách nhiệm phải phù hợp với khả năng, năng lực, điều kiện mỗi người. “Nếu không sẽ là khiên cưỡng và người trẻ dễ hiểu sai về ý nghĩa của lối sống YOLO”, TS. Toàn nói.
Theo TS. Toàn, ngày nay giới trẻ có nhiều lợi thế để thể hiện bản thân trước sự phát triển hiện đại và tiến bộ của xã hội. Một số ảnh hưởng tích cực từ lối sống YOLO có thể thấy như tạo ra lối sống tích cực, nhiều năng lượng, tôn trọng bản thân, tôn trọng cuộc sống; làm cho cuộc sống có ý nghĩa với bản thân, giúp cho chúng ta cân bằng được cảm xúc, tình cảm cũng như giảm áp lực trong cuộc sống; giúp phát triển bản thân, khai phóng tư tưởng và những ràng buộc lạc hậu.
Mặt khác, theo chuyên gia tâm lý, nếu không nhận thức đúng về lối sống này sẽ rơi vào lối sống thụ hưởng, vị kỷ, thiếu trách nhiệm với những người xung quanh. “Đâu đó một số bạn trẻ rơi vào lối sống thực dụng, hưởng thụ nhưng năng lực bản thân không đủ, thiếu giáo dục căn bản”, TS. Toàn lưu ý.
Vì vậy, để đưa ra các quyết định đúng đắn hơn, người trẻ cần biết xác định mục tiêu cuộc sống và kế hoạch hoá mục tiêu để đạt được thành quả. Chủ động, sáng tạo từ những cơ hội trải nghiệm với sự định hướng của cha mẹ, thầy cô. Đặc biệt, muốn trải nghiệm và sống hết mình, mỗi cá nhân cũng cần nới rộng hơn giới hạn của bản thân để tiếp thu những giá trị mới, hoàn thiện và nâng cấp giá trị sống theo từng giai đoạn.
