Vụ chôn thuốc trừ sâu: Dân phải chờ đến bao giờ?

> Vụ chôn thuốc trừ sâu: Hành trình khai quật tội ác

Thế nhưng, người dân hiện nay lại tiếp tục lo lắng lẫn bức xúc là việc khai quật chưa biết đến bao giờ mới hoàn thành!

Người dân cùng tham gia khai quật hiện trường

Khai quật hiện trường để xác định khối lượng chất thải nguy hại, vùng ảnh hưởng, xử lý môi trường là một trong những bước để phục vụ quá trình điều tra, xử lý vụ việc của cơ quan công an. So với tiến độ đề ra thì thời gian khai quật đã vượt so với kế hoạch ban đầu. Từ ngày 11/11, ngành chức năng của tỉnh này tiếp tục gia hạn thêm 60 ngày cho công việc khai quật.

Từ chiều ngày 11/10/2013, Công ty cổ phần đầu tư công nghệ tài nguyên môi trường Việt Nam (sau đây viết tắt là DTM Việt Nam)- đơn vị ký hợp đồng bốc xúc, đóng gói rác thải, chất thải nguy hại thuốc BVTV tồn lưu tại Nicotex Thanh Thái- đã tiến hành khai quật. Cùng với hoạt động khai quật của công ty này là sự giám sát của tổ giám sát liên ngành (bao gồm cả người dân các địa phương, đại diện cán bộ chính quyền cùng ngành chức năng).

Ông Bùi Văn Anh- thôn An Cư, xã Cẩm Tâm, huyện Cẩm Thủy chia sẻ: “Tâm nguyện lớn nhất của người dân sinh sống quanh khu vực mà Công ty Nicotex Thanh Thái chôn lấp chất thải hóa chất độc hại là trả lại môi trường trong sạch, xử lý hành vi vi phạm của cá nhân, tập thể gây ra. Chính vì vậy, chúng tôi phải thay phiên nhau giám sát việc khai quật hiện trường, giám sát quy trình bốc xúc, đóng gói. Những người tham gia giám sát được trang bị quần áo, khẩu trang, giày... Đặc biệt, có những lao động địa phương cũng trực tiếp tham gia việc đào xúc, đóng gói cùng với lao động của Công ty DTM Việt Nam”.

Nhiều chất thải khai quật đóng gói vẫn chưa được đưa đi xử lý.

Tại các hố khai quật, cùng với sự hỗ trợ đắc lực của máy xúc, những lao động với những trang bị về giày, áo, mũ, khẩu trang bảo hộ chui xuống hố chôn sâu để bốc xúc. Nhằm giảm bớt mùi thuốc trừ sâu độc hại nồng độ đậm đặc, phía đơn vị thi công phải dùng đến những quạt công nghiệp lớn phát tán khí độc để lao động có thể thực hiện được công việc.

“Phần lớn, đơn vị khai quật sử dụng thiết bị máy móc để bốc xúc. Nhưng các phần việc như vét sạch chất thải, đóng gói lại phải do người lao động trực tiếp làm. Thứ chất độc có thể giết con người chết dần chết mòn, từ thế hệ này qua thế hệ khác ngày một chất cao thành đống, khiến cho người khai quật lẫn người quan sát rùng mình. Chẳng biết 10 năm qua, hành trình chất thải độc này đã ngấm đến đâu trong môi sinh của hàng nghìn người dân ở quanh khu vực”- ông Bùi Văn Anh nói.

Trong quá trình khai quật, tại hiện trường tiếp tục phát hiện thêm 6 điểm mới có chôn phuy, vỏ bao bì thuốc BVTV. Trong số chất thải nguy hại và đất nhiễm chất thải nguy hại được đóng gói, đến ngày 20/11, mới chỉ có gần 5 tấn được vận chuyển ra khỏi địa bàn. Việc vận chuyển này đã được sự đồng ý của cơ quan chức năng. Và người dân hoàn toàn không biết được chất thải trên có được giám sát chặt chẽ sẽ chở đi đâu, xử lý có đúng quy trình hay không?

Kéo dài việc khai quật đến bao giờ?

Đến ngày 20/11, nhiều khối lượng chất thải đã được khai quật chưa thể di chuyển, và khối lượng lớn chất thải đang nằm dưới lòng đất vẫn chưa được tiếp tục khai quật với lý do giữa bên khai quật và bên chôn lấp chưa thống nhất được giá cả. Người dân chỉ còn biết nhìn trời mà than thở, chẳng biết đến bao giờ chất thải khai quật xong, môi trường mới được làm sạch. Người dân tiếp tục phải canh giữ, giám sát hiện trường khổng lồ độc hại này.

Nhiều chai, lọ, vỏ bao bì tiếp tục được phát hiện dưới lòng đất.

Ngay từ đầu cùng tham gia phát hiện, chứng kiến cả đống chất thải thuốc trừ sâu của Công ty CP Nicotex Thanh Thái chôn dưới lòng đất, ông Cát Văn Quân, thôn Thắng Long, xã Yên Lâm bức xúc: Rõ ràng, cơ quan chức năng đã vào cuộc rất quyết liệt. Nhưng không hiểu vì sao, đã hơn một tháng, lại tiếp tục gia hạn thêm 60 ngày mà tiến độ công việc vẫn dậm chân tại chỗ. Chất thải đã đóng gói vẫn ở hiện trường, số lượng lớn chất thải còn chôn chưa được khai quật tiếp. Công ty CP Nicotex Thanh Thái vẫn có thời gian để “làm giá” cho chính hành vi vi phạm pháp luật là chôn chất thải độc hại. Và người dân vẫn tiếp tục chờ đợi, chịu đựng chất thải độc hại đang ngấm dần vào lòng đất, mạch nước gặm dần đời sống cư dân.

Trong khi đó, ý kiến từ UBND huyện Cẩm Thủy cho hay: Hiện nay, lượng chất thải nguy hại đã khai quật và đóng gói rất lớn đang lưu giữ trong khuôn viên của công ty chưa được vận chuyển đi xử lý sẽ tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây ô nhiễm trên địa bàn.

Cần hơn nữa sự quyết liệt của cơ quan chức năng

Minh chứng cho việc Công ty CP Nicotex Thanh Thái chưa thực hiện nghiêm việc chỉ đạo khai quật của UBND tỉnh Thanh Hóa, văn bản ngày 14/11, nói rõ: Công ty CP Nicotex Thanh Thái chưa thực hiện nghiêm túc một số nội dung theo chỉ đạo của UBND tỉnh về tiến độ xử lý ô nhiễm môi trường do việc chôn lấp chất thải nguy hại, hóa chất bảo vệ thực vật trái quy định. Chưa chủ động vận chuyển chất thải nguy hại đã khai quật đi xử lý. Chưa chủ động đấu mối với Sở Tài nguyên và Môi trường Thanh Hóa trong việc phân tích mẫu chất thải nguy hại để đánh giá mức độ nguy hại của chất thải được chôn lấp. Chưa nộp phương án xử lý ô nhiễm triệt để (giai đoạn 2) về Sở Tài nguyên và Môi trường để xem xét, phê duyệt. Chưa thống nhất với đơn vị thi công về đơn giá xử lý chất thải nên tiến độ xử lý bị chậm so với kế hoạch đã được phê duyệt…

Về sự chỉ đạo của cơ quan chức năng, ông Cát Văn Quân cũng phân trần: Trước đó, cơ quan chức năng đã có công bố việc trao thưởng cho người dân khi phát hiện các hố chôn mới, nhưng đến nay, những hố chôn mới được người dân phát hiện, đã được lập biên bản, vẫn chưa nhận được sự phản hồi của đơn vị nào. Chúng tôi khẩn thiết, đề nghị cơ quan chức năng tiếp tục chỉ đạo nghiệm thu hiện trường đã khai quật, yêu cầu khai quật hiện trường mới và khu vực khác. Sớm hoàn tất di dời chất thải đi xử lý đúng quy trình...

Lý giải sự chưa thực hiện đầy đủ công việc, chậm tiến độ này phía Công ty CP Nicotex Thanh Thái cho rằng do công ty đang xem xét đơn giá xử lý do đơn vị tư vấn đưa ra; khối lượng thi công và đơn giá xử lý quá cao... Trong khi đó, Công ty DTM Việt Nam cho hay, khối thi công đến nay khoảng 1.120.000.000 đồng, nhưng Công ty CP Nicotex Thanh Thái mới cho tạm ứng 400.000.000 đồng...

Đến thời điểm này, đơn vị thi công khai quật, bốc xúc lẫn ngành chức năng vẫn chưa thể khẳng định được thời gian có thể hoàn tất việc khai quật. Và những người dân lam lũ với đồi ngô, ruộng sắn vẫn phải tiếp tục cuộc hành trình chờ đợi, giám sát khai quật chất thải độc hại. Bước đầu, nhiều người dân đã nhờ đến sự tư vấn của luật sư để mong muốn có một phiên tòa xử lý hành vi chôn lấp chất thải thuốc BVTV của Công ty CP Nicotex Thanh Thái.