Báo cáo kiểm toán quyết toán ngân sách Nhà nước do Tổng Kiểm toán Nhà nước Hồ Đức Phớc trình bày tại Quốc hội trong phiên khai mạc đề cập đến tình trạng xác định tổng mức đầu tư dự án còn sai sót, thiếu chính xác, phải điều chỉnh nhiều lần với giá trị lớn. Cá biệt, Dự án nạo vét, xây kè, bảo tồn cảnh quan sông Sào Khê, tỉnh Ninh Bình điều chỉnh tăng gấp 36 lần (từ 72 tỷ đồng lên 2.595 tỷ đồng).
Ngày 22/5, bên lề kỳ họp Quốc hội, Bí thư Tỉnh ủy Ninh Bình Nguyễn Thị Thanh lý giải về những nguyên nhân khiến dự án phải điều chỉnh nhiều lần, dẫn đến đội vốn lên 36 lần. Theo bà Thanh, trong giải phóng mặt bằng, khi làm thì cứ “nghĩ đơn giản” chỉ ngần này thôi, nhưng khi bắt đầu vào làm lại khác. Sông Sào Khê vào khu cố đô nên yêu cầu phải rộng ra, từ đó liên quan đến dân, đến giải phóng mặt bằng, tái định cư, nên phải lo hai đầu: Trả tiền cho dân tại chỗ và khu tái định cư cho người dân.
“Nguyên nhân đội vốn là khảo sát không kỹ, quy mô nghĩ đơn giản. Tâm lý ban đầu là làm sao cứ được xếp vào danh mục. Đầu tiên là quy mô vừa vừa để được chấp nhận vào danh mục, nhưng khi vào làm rồi thì không thể như thế được. Vì đã làm thì phải làm đến nơi đến chốn, dẫn đến phát sinh, nên phải điều chỉnh lại dự án. Lỗi ở đây chính là câu chuyện về cơ chế”, bà Thanh lý giải.
Theo Bí thư Ninh Bình, chủ đầu tư đương nhiên phải chịu trách nhiệm về việc đội vốn này, các cơ quan cũng có trách nhiệm liên quan. Tuy nhiên, đây là một “lỗi tổng hợp”, bắt đầu từ cơ chế chung về vấn đề đầu tư, như việc xác định dự án, danh mục dự án, tổng mức đầu tư cho địa phương, như các dự án nhóm A, B, C… Từ những quy định như vậy, chủ đầu tư xem khả năng của mình vào nhóm nào. Khi vào triển khai thì thực tiễn lại yêu cầu như thế.
Theo Bí thư Ninh Bình, vừa rồi, Luật Đầu tư công có thay đổi lại, trong đó liên quan đến thẩm định nguồn vốn, xác định nguồn vốn có đủ cho dự án không. Thế nhưng lại có bất cập, dự án thì lớn, vốn không có, lại xuất hiện khó khăn mới, giữa quy mô và nguồn vốn lại vênh nhau. Đấy cũng là lý do cho việc giải ngân chậm. Khi xử lý tình huống này thì phát sinh tình huống mới. “Để giải quyết trọn vẹn là câu chuyện rất khó khăn khi bánh ngân sách của mình đang bé”, bà Thanh cho hay.
