Chưa xác định đúng bản chất vụ án, tội danh khó xử lý
Theo kháng nghị, trong vụ VN Pharma, để nhập khẩu thuốc về Việt Nam, các bị cáo đã làm và sử dụng một loạt các con dấu, giấy tờ giả (Giấy chứng nhận bán hàng tự do - FSC, Giấy chứng nhận thực hành sản xuất thuốc tốt - GMP - của Bộ Y tế Canada, được hợp pháp hóa Lãnh sự của Đại sứ quán Việt Nam tại Canada). Ngoài ra khi tiến hành điều tra vụ án, Cơ quan điều tra đã có công văn gửi Bộ Ngoại giao đề nghị xác minh Cty Helix Pharmaceuticals Inc, địa chỉ 392 Wilson Ave, Toronto, Ontario, Canada (đây là Cty được khai là nhà sản xuất thuốc - PV) và Bộ Ngoại giao có công văn trả lời là Cty này không có thật. Bộ Công Thương cũng xác định mã số, mã vạch in trên võ hộp thuốc H-Capita 500mg không được đăng ký bởi quốc gia nào.
Cũng theo bản kháng nghị, ngoài hồ sơ, con dấu giả, thì ý thức của các bị cáo từ khi thỏa thuận mua bán, làm hóa đơn hàng, thiết lập hồ sơ xin phép nhập khẩu lô thuốc, chuẩn bị bán hàng thông qua đấu thầu, chi trước tiền hoa hồng cho bác sỹ… đến khi làm thủ tục thông quan là để bán hàng nhằm thu lợi bất chính, bất chấp hậu quả xảy ra. Vì vậy, bản kháng nghị cho rằng hành vi của các bị cáo phải được xem xét đánh giá toàn diện trong mối quan hệ với các chứng cứ khác, đảm bảo đúng bản chất vụ án, tội danh thì vụ án mới được xử lý đúng pháp luật.
Lọt người, lọt tội vẫn tuyên án
Đáng lưu ý theo kháng nghị, trong vụ án này, Nguyễn Minh Hùng và Võ Mạnh Cường cùng bàn bạc từ việc xây dựng hồ sơ đến nhập khẩu và tiêu thụ thuốc H-Capita 500mg. Để có đầy đủ thủ tục nhập khẩu, Cường cung cấp một loạt giấy tờ giả phía Canada, còn Hùng chỉ đạo thuộc cấp làm giả giấy tờ phía Việt Nam. Hành vi này theo kháng nghị là có dấu hiệu tội “Làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan tổ chức” theo Điều 267 Bộ luật Hình sự. Tuy nhiên cấp sơ thẩm đã không điều tra, truy tố và xét xử các đối tượng liên quan tội danh này là bỏ lọt tội phạm.
Cũng theo kháng nghị, liên quan tới tội danh “Làm giả con dấu, tài liệu…” mà cấp sơ thẩm “bỏ sót” không truy cứu, ngoài ông Hùng, Cường thì còn có Nguyễn Trí Nhật, Phan Cẩm Loan, Ngô Anh Quốc và Lê Thị Vũ Phương. Đối với Bùi Ngọc Duy, Phan Anh Kiệt và Phạm Văn Thông, cấp sơ thẩm cũng bỏ lọt tội những người này vì toàn bộ hồ sơ nhập khẩu giả và làm giả hồ sơ kỹ thuật của VN Pharma, cũng như mục đích phạm tội của ông Hùng, Cường thì Duy, Kiệt và Thông đều biết rõ. Vì vậy Hùng, Cường và Kiệt theo bản kháng nghị được nhìn nhận là có vai trò đồng phạm giúp sức cho Hùng và Cường.
Giám định của Bộ Y tế mâu thuẫn
Liên quan tới giám định của Bộ Y tế, kháng nghị cho rằng , tại Quyết định 519/QĐ-BYT ngày 17/12/2014, Bộ Y tế thành lập Hội đồng giám định (HĐGĐ) lô hàng có nhãn mác H-Capita 500mg, với thành phần HĐGĐ gồm 10 thành viên, do ông Đỗ Văn Đông - Phó Cục trưởng Cục Quản lý Dược làm Chủ tịch Hội đồng. Ông Đông vừa ở Cục Dược cấp phép lại vừa làm HĐGĐ là chưa bảo đảm tính khách quan vì Cục Quản lý Dược vừa là đơn vị cấp phép nhập khẩu, nhưng lại tham gia giám định chuyên môn. Mặt khác, dù kết luận “Lô hàng có nhãn thuốc H-Capita 500mg chứa trên 97,5% hoạt chất Capecitabine là thuốc, không rõ nguồn gốc, kém chất lượng, không sử dụng làm thuốc chữa bệnh cho người”, tuy nhiên dù biết các đối tượng nhập về để trị bệnh ung thư cho người, nhưng cũng chính kết luận của Bộ Y tế lại cho rằng là thuốc kém chất lượng, mà không kết luận là thuốc giả.
Từ mâu thuẫn này của Bộ Y tế, kháng nghị cũng cho rằng cần phải trưng cầu giám định lại, với thành phần HĐGĐ khác để đảm bảo tính khách quan, làm chứng cứ cho việc xác định tội danh các bị cáo.
Đáng lưu ý là tang vật vụ án cũng đã bị cấp sơ thẩm bỏ qua. Lô thuốc 9.300 hộp Capecitabine 500mg có giá trị 5,3 tỷ đồng, nhưng các bị cáo khai tại tòa là đã chi “bôi trơn” 7,5 tỷ đồng, giá trị lô hàng thấp hơn số tiền “bôi trơn” nhưng cũng không được làm rõ. Đây là hai khoản tiền vật chứng vụ án, khoản thu bất chính do phạm tội mà có nhưng “Tòa án cấp sơ thẩm không tuyên tịch thu sung công quỹ Nhà nước là thiếu sót, không đúng quy định tại Điều 74 Bộ luật Hình sự” – kháng nghị của Viện KSND Cấp cao tại TPHCM nêu.
Từ những nội dung còn bỏ lọt như trên, kháng nghị cũng cho rằng cần làm rõ trách nhiệm của các cá nhân trong Cục Quản lý Dược có liên quan đến lô thuốc trong vụ án và thêm 3 lô thuốc khác mà VN Pharma đã nhập trót lọt thông qua cửa Cục Quản lý Dược cấp phép…
Theo bản án sơ thẩm, đầu năm 2013, Nguyễn Minh Hùng thông qua môi giới là Võ Mạnh Cường (Giám đốc Cty Hàng hải Quốc tế H&C), đặt mua thuốc tân dược của hãng Helix Pharmaceuticals (Canada) để bán và đấu thầu cung cấp cho các bệnh viện ở Việt Nam. Từ năm 2013 đến 9/2014, Hùng thông qua Cường làm giả giấy tờ, con dấu để được Bộ Y tế cấp phép nhập khẩu thuốc và buôn lậu 9.300 hộp thuốc Capecitabine 500mg không rõ nguồn gốc, kém chất lượng có trị giá 251 ngàn USD.
