Vì sao chưa quy định xử lý tài sản không rõ nguồn gốc?

Không phương án nào quá 50%

Trước khi Quốc hội biểu quyết thông qua, trình bày báo cáo giải trình tiếp thu ý kiến của ĐBQH, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga cho biết, nhiều ĐBQH tán thành phương án xử lý tài sản, thu nhập tăng thêm giải trình không hợp lý về nguồn gốc thông qua trình tự xem xét, giải quyết tại tòa án.

Bên cạnh đó, nhiều ý kiến tán thành phương án xử lý thông qua thu thuế; và có đề nghị giữ như quy định của pháp luật hiện hành, theo đó tài sản, thu nhập này sẽ bị xử lý khi cơ quan có thẩm quyền chứng minh được là do phạm tội, vi phạm pháp luật mà có. Đây là vấn đề lớn, có liên quan quyền sở hữu tài sản, quyền cơ bản của công dân theo Hiến pháp nên cần được cân nhắc.

Tại tất cả các phiên thảo luận về nội dung này, ý kiến các vị ĐBQH, các cơ quan hữu quan còn rất khác nhau và phân tán. Vì vậy, Ủy ban Thường vụ Quốc hội chỉ đạo Tổng Thư ký Quốc hội gửi phiếu thăm dò ý kiến các ĐBQH.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Nguyễn Mạnh CườngẢnh: Như Ý 

Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhận thấy, do chưa đạt được sự đồng thuận, thống nhất cao nên nội dung này cần được tiếp tục nghiên cứu, tổng kết thực tiễn, khi đủ điều kiện chín muồi, phù hợp thực tiễn, bảo đảm tính khả thi thì mới nên quy định vào luật. Vì thế, đề nghị Quốc hội cho phép chưa bổ sung quy định về xử lý tài sản, thu nhập tăng thêm giải trình không hợp lý về nguồn gốc vào dự thảo luật mà thực hiện như quy định của pháp luật hiện hành.

Mở rộng phạm vi phòng chống tham nhũng sang khu vực tư

Việc chưa quy định xử lý tài sản không giải trình rõ được nguồn gốc là vấn đề được quan tâm nhất tại buổi họp báo sau khi kết thúc kỳ họp.

Trả lời câu hỏi của PV Tiền Phong, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Nguyễn Mạnh Cường nói rằng, khi thảo luận về vấn đề này, các ĐBQH cho rằng, đây là vấn đề mới, rất phức tạp, việc xử lý tài sản tăng thêm không giải trình hợp lý về nguồn gốc lần đầu tiên được đặt ra. Trên thực tế, tài sản tăng thêm của cán bộ, công chức nói riêng và của người dân nói chung có nhiều nguồn khác nhau và trải qua nhiều thời kỳ, nhiều tài sản khác nhau mà đến nay vẫn không có tài liệu chứng minh nguồn gốc.

Nhà nước cũng chưa có hệ thống kiểm soát tài sản, thu nhập và chúng ta cũng chưa kiểm soát được. Bên cạnh đó, hệ thống thu thuế hay hệ thống đăng ký tài sản, đặc biệt việc thanh toán qua tài khoản còn chưa đáp ứng yêu cầu…

Đối với tài sản, thu nhập tăng thêm không giải trình rõ nguồn gốc thì tài sản nào chứng minh được do tham nhũng, hay phạm tội mà có thì phải bị tịch thu, thu hồi, trả lại cho chủ sở hữu. Đối với tài sản thu nhập tăng thêm chưa nộp thuế thì chuyển cơ quan thuế xử lý. Nếu cơ quan kiểm soát tài sản thu nhập phát hiện có hành vi vi phạm pháp luật, phạm tội thì phải chuyển cơ quan có thẩm quyền xem xét xử lý.

Đối với người kê khai tài sản, thu nhập không trung thực, giải trình thu nhập tài sản tăng thêm không trung thực thì phải xử lý nghiêm theo quy định. Cụ thể, với người ứng cử ĐBQH, đại biểu HĐND thì loại khỏi danh sách ứng cử; người dự kiến bầu chức vụ thì không được bầu. Còn đối với trường hợp những người kê khai khác thì xử lý theo quy định của pháp luật về cán bộ công chức, kỷ luật từ hình thức cảnh cáo trở lên. Người đã quy hoạch vào các chức danh quản lý thì phải loại khỏi quy hoạch. 

Theo ông Cường, lần này Quốc hội đã sửa đổi cơ bản, toàn diện Luật PCTN và được các ĐBQH biểu quyết với số phiếu cao. Trong nội dung sửa đổi cũng có nhiều điểm đổi mới quan trọng, như mở rộng phạm vi PCTN sang khu vực tư; khắc phục những hạn chế, bất cập qua tổng kết 10 năm thực hiện Luật PCTN. Các biện pháp phòng ngừa như công khai minh bạch, chuyển đổi vị trí công tác, thanh toán qua tài khoản, những vấn đề liên quan quà tặng… đều có sửa đổi, bổ sung, khắc phục bất cập, hạn chế qua thực tiễn thi hành.

“Luật cũng đã hoàn thiện một bước quan trọng về chế định kiểm soát tài sản thu nhập. Nếu luật hiện hành chỉ là minh bạch về tài sản thu nhập thì lần này chuyển sang chế định kiểm soát. Trong đó, hệ thống các cơ quan kiểm soát tài sản thu nhập được kiện toàn một bước chặt chẽ hơn, căn cơ hơn. Qua đó, việc xác minh tài sản thu nhập sẽ chặt chẽ hơn quy định hiện nay”, ông Cường nói.