Tan hoang đồi đất
Núi Thành Dền là núi đất silic chấn ở khu vực ngã 3 sông thuộc thôn 9 xã Liên Khê (huyện Thủy Nguyên, Hải Phòng) từ lâu đã bị đào khoét tan hoang. Phần lớn quả núi đất đã bị chém bay, sâu hoắm tạo thành một hồ nước rộng và sâu. Có chỗ núi bị khoét đến chân, tạo thành một bãi đất lầy lõm rộng thênh thang.
Quả núi Thành Dền giờ chỉ có một phần toen hoẻn vài ba chỏm núi như những cái gò. Có chỗ vách gò đất bị khoét dựng đứng nham nhở những vết gầu máy xúc. “Góc này là núi đất lẫn đá nên mới còn chút ít này”- ông Cù Văn Núi, trú thôn 9 xã Liên Khê, cho biết.
Theo ông Núi, núi Thành Dền là khu vực chứa đất silic, một loại phụ gia phục vụ sản xuất xi măng, có giá tương đối cao. Chính vì vậy, nhiều năm qua, khu vực này trở thành điểm nóng về khai thác khoáng sản trái phép. Một số nhóm “thổ phỉ” thường xuyên đưa máy xúc, xe ben tới khu vực này thực hiện đào khoét, xẻ núi.
Theo ghi nhận của PV Tiền Phong, các đối tượng khai thác đất trái phép tại khu vực núi Thành Dền hoạt động công khai, có khi giữa ban ngày ban mặt, họ đưa máy xúc cùng hàng chục xe vận tải vào hoạt động rầm rập ở đây. Chỉ khi nào “động” thì nhóm này mới chuyển đổi qua đào xúc vào ban đêm.
Tầm tối muộn các máy móc phương tiện lại tập trung hoạt động đến sáng. Đất khai thác được vận chuyển ra các bãi tập kết bên bờ sông Giá cách đó vài trăm mét để các tàu chuyên chở đi. “Người ta khai thác ngang nhiên nhưng chính quyền chẳng ngăn chặn gì, cứ như không hề hay biết”-ông Núi nói.
Ngày 10/7, có mặt tại khu vực núi Thành Dền, PV Tiền Phong tiếp tục chứng kiến hoạt động khai thác đất trái phép ngang nhiên. Tại phần sườn núi Thành Dền còn sót lại, một chiếc máy xúc vươn gàu vục đất từ sườn núi đổ thành một đống lớn phía sau.
Gần đó, một phần sườn đồi mới bị đào khoét sâu xuống tạo thành các hố đọng đầy nước mưa. PV đã liên hệ với lãnh đạo huyện Thủy Nguyên thông báo về hoạt động khai thác đất tại di tích, vị lãnh đạo này cho biết sẽ chỉ đạo lực lượng xử lý. Tuy nhiên, ít phút sau đó, chiếc máy xúc đang khoét đất núi vội vã thu gàu tháo chạy ra phía bờ sông, còn lực lượng chức năng không hề có mặt.
“Xẻ thịt” di tích
Núi Thành Dền vốn là nơi Nhà Mạc xây dựng căn cứ quân sự phòng thủ giặc ngoại xâm. Trên ngọn núi này, nhà Mạc xây dựng một thành đất được gọi là Thành Dền (thành Bạch Đế). Theo Sở VH-TT TP Hải Phòng, dưới thời vương triều nhà Mạc (thế kỷ 16), khu vực Thành Dền là một trung tâm chính trị, kinh tế, văn hoá, quân sự của nước ta.
Tuy nhiên, theo tìm hiểu, từ năm 2006, núi Thành Dền được UBND TP Hải Phòng cấp phép cho Công ty cổ phần thương mại Thuỷ Nguyên khai thác đất silic. Đến năm 2012, giấy phép khai thác hết hạn nhưng cơ quan chức năng đã không thực hiện thủ tục đóng cửa mỏ, không yêu cầu doanh nghiệp phục hồi môi trường theo quy định.
Núi Thành Dền đã bị khoét sâu, tạo thành những hố đất ngổn ngang. Thời điểm đó, UBND xã Liên Khê lấy cớ làm đường, đã cho hàng loạt phương tiện, máy móc khai thác khoáng sản trái phép trong thời gian dài, biến nơi đây thành một công trường thổ phỉ mạnh ai nấy làm.
Từ năm 2015, Sở VH-TT TP Hải Phòng đã có báo cáo việc khảo sát, nghiên cứu về khu di tích Thành Dền, đánh giá đây là khu vực có giá trị di sản văn hoá.
Sở này đề nghị UBND TP Hải Phòng căn cứ theo Luật Di sản văn hoá, Luật Khoáng sản, cho dừng hoạt động khai thác tại khu vực đồi núi thôn Thiểm Khê (xã Liên Khê) để lập dự án tôn tạo, xây dựng khu di tích Thành Dền.
Tuy nhiên, TP Hải Phòng đã không thực hiện dừng khai thác khoáng sản tại đây. Từ đó tới nay, các trùm khai thác “thổ phỉ” tại khu vực Thuỷ Nguyên đua nhau nhảy vào xẻ thịt phần còn lại của núi Thành Dền khiến cho khu vực ngày càng tan hoang.
Trao đổi với PV Tiền Phong, ông Bùi Văn Vi, Chủ tịch UBND huyện Thuỷ Nguyên cho biết, sau khi tiếp nhận thông tin việc khai thác trái phép tại núi Thành Dền, ông đã chỉ đạo lãnh đạo Phòng TN&MT triển khai lực lượng xử lý. Theo ông Vi, cán bộ Phòng TN&MT có báo cáo lại là không liên hệ được với xã nên không triển khai được. Trước thông tin lực lượng chức năng không có hành động gì, trong khi nhóm khai thác “thổ phỉ” nhanh chóng bỏ đi, ông Vi nói “sẽ cho kiểm tra, xử lý”.
