 |
Trung tướng Yury Sodol - Tư lệnh Lực lượng Tác chiến hỗn hợp của Ukraine, vừa bị thay thế. (Ảnh: X) |
Đây là lời chỉ trích công khai hiếm thấy của giới lãnh đạo quân sự cấp cao Ukraine, cho thấy sự bất mãn ngày càng tăng trong hàng ngũ quân đội nước này, vào thời điểm lực lượng Nga tiếp tục giành được kết quả quan trọng trên chiến trường.
Thiếu tướng Bohdan Krotevych - Tham mưu trưởng tiểu đoàn Azov, nộp đơn lên Cục Điều tra Nhà nước Ukraine để tố cáo “một vị tướng quân đội mà theo tôi là đã giết nhiều lính Ukraine hơn bất kỳ tướng Nga nào”, ông viết trong bài đăng trên Telegram ngày 24/6.
Trong vòng vài giờ đồng hồ, Tổng thống Volodymir Zelensky tuyên bố đã thay thế Trung tướng Yury Sodol - Tư lệnh Lực lượng Tác chiến hỗn hợp của Ukraine. Ông Sodol cũng phụ trách lực lượng mặt đất ở khu vực quan trọng của tiền tuyến trải dài khắp các địa bàn Donetsk, Luhansk và Kharkiv.
Đây là quyết định mới nhất trong một loạt thay đổi lãnh đạo quân sự trong năm nay, trong bối cảnh Ukraine rơi vào tình thế khó khăn trên chiến tuyến dài hàng ngàn kilomet.
Ông Sodol mới nhậm chức được 4 tháng, sau khi được Đại tướng Oleksandr Syrsky - Tư lệnh quân đội Ukraine, bổ nhiệm. Ông Syrsky được Tổng thống Zelensky bổ nhiệm vào vị trí cao nhất hồi đầu năm nay.
Các nhà phân tích cho rằng việc Tổng thống Zelensky nhanh chóng thay thế tướng Sodol có thể làm suy yếu quyền lực của tướng Syrsky, người không được lòng nhiều sĩ quan vì cho rằng ông thường sử dụng phương pháp kiểu cũ.
Quyết định này cũng có thể phản tác dụng với Tổng thống Zelensky, khi ông đang nắm quyền kiểm soát lớn hơn đối với các quyết định trên chiến trường sau khi sa thải vị tướng nổi tiếng Valery Zaluzhny vào tháng 2 năm nay.
Kể từ khi Nga mở chiến dịch quân sự đặc biệt cách đây hơn 2 năm, việc chỉ trích quân đội Ukraine trở thành điều cấm kỵ. Những bất bình và mâu thuẫn trong hàng ngũ lãnh đạo thường được giữ kín, còn những người lính chỉ trích mệnh lệnh của cấp trên có thể bị trừng phạt. Tổn thất trong chiến đấu được coi là vấn đề bí mật quốc gia, vì giới lãnh đạo chính trị Ukraine muốn tránh gây mất tinh thần trong xã hội.
Việc ông Krotevych kiến nghị điều tra Trung tướng Sodol cho thấy rạn nứt nghiêm trọng trong hàng ngũ chỉ huy Ukraine. Nó gợi lại điều mà các quân nhân Ukraine khác đã âm thầm phàn nàn trong nhiều tháng. Họ cho rằng những mệnh lệnh vô lý chỉ dẫn đến thương vong khi họ thiếu người và vũ khí.
Những điều này diễn ra trong bối cảnh Nga đã giành thêm gần 700 km2 trong 4 tháng qua.
Ông Krotevych viết trong bài đăng trên Telegram: “Tôi thấy phiền lòng khi họ kết tội các chỉ huy tiểu đoàn và lữ đoàn vì làm mất trạm quan sát, nhưng họ không kết tội vị tướng đã đánh mất cả khu vực, hàng chục thành phố và hàng nghìn binh lính”.
Trong bài phát biểu hằng đêm hôm 24/6, Tổng thống Zelensky không đưa ra lý do sa thải tướng Sodol mà chỉ nói rằng vị trí của vị tướng này sẽ được tướng Andriy Hnatov đảm trách. Sáng 26/6, ông Zelensky đăng đoạn video về vùng Donetsk, sau chuyến thăm lực lượng ở khu vực cùng hai tướng Syrsky và Hnatov.
“Nhiệm vụ của tướng Hnatov rất rõ ràng: Tiêu diệt quân đối phương và quan trọng là bảo toàn mạng sống của binh lính của chúng ta nhiều nhất có thể”, ông Zelensky nói.
Theo đơn kiến nghị, ông Krotevych đã cáo buộc tướng Sodol phạm một loạt sai lầm từ khi giữ vai trò chỉ huy lực lượng bảo vệ thành phố Mariupol năm 2022. Trong cuộc bao vây này, tiểu đoàn Azov, một phần của Lực lượng Vệ binh quốc gia, trụ vững ở nhà máy Azovstal rất lâu sau khi các khu vực khác của thành phố thất thủ.
“Dù tướng Sodol không chỉ huy việc phòng thủ của thành phố và không dành một giờ nào ở Mariupol, nhưng ông ấy đã được trao tặng danh hiệu Anh hùng Ukraine”, ông Krotevych viết.
Gần đây, trong quá trình chỉ huy mặt trận phía đông, Trung tướng Sodol hạ lệnh cho tiểu đoàn Azov tiến quân mà không có đủ đạn pháo cần thiết.
“Tướng Sodol chỉ đạo quân đội không phù hợp. Các quyết định của ông ấy gây ra cái chết của hàng nghìn quân nhân của Lực lượng Vũ trang Ukraine, Lực lượng Vệ binh quốc gia và các đơn vị phòng thủ khác, khiến vị trí trên mặt trận suy yếu và mất đi một phần lớn lãnh thổ”, ông Krotevych nói.
Một số người có ảnh hưởng khác cũng hoài nghi về năng lực chỉ huy của tướng Sodol. Nhà hoạt động người Ukraine Serhii Sternenko, người sở hữu kênh YouTube có gần 2 triệu người đăng ký, viết trên mạng xã hội X rằng việc bổ nhiệm ông là “một thảm họa nhân sự”.
Sternenko và những người khác cho rằng Lực lượng Thuỷ quân lục chiến Ukraine được lệnh tấn công tả ngạn khu vực Kherson đã phải chịu thương vong vô nghĩa.
Nghị sĩ Mariana Bezuhla, thành viên Ủy ban Quốc phòng của Quốc hội, gọi ông Sodol là “tội phạm” trong bài đăng trên Facebook và cũng kêu gọi ông Syrsky từ chức.
 |
| Tướng Ukraine Oleksandr Syrsky trong cuộc phỏng vấn ngày 30/6/2022 tại miền đông Ukraine. (Ảnh: Washington Post) |
Giảm tinh thần
Thay đổi nhân sự cấp cao trong quân đội Ukraine diễn ra vào thời điểm bất lợi trên chiến trường. Kể từ tháng 2, Ukraine đã mất thị trấn Avdiivka ở phía đông và một loạt ngôi làng ở phía tây. Lực lượng Nga cũng đã tiến về phía bắc Avdiivka với cuộc tấn công vào thị trấn Chasiv Yar. Tháng trước, Nga bắt đầu triển khai cuộc tấn công mới ở vùng đông bắc Kharkiv, kiểm soát được vùng đất mới gần biên giới.
Với mỗi thất bại ở tiền tuyến, tướng Syrsky nhanh chóng thực hiện thay đổi nhân sự và sa thải chỉ huy cấp thấp hơn. Ông thậm chí giải tán toàn bộ lữ đoàn đã đóng quân ở Chasiv Yar.
Chưa đầy 1 tuần sau khi Nga bắt đầu tấn công vào Kharkiv tháng trước, tướng Syrsky đã thay thế ông Yury Halushkin, người đang giám sát các đơn vị ở khu vực.
Gần đây, binh lính cho biết một số sĩ quan ở cấp tiểu đoàn và đại đội bị phạt hoặc cách chức sau khi thắc mắc về lệnh giữ vững một vị trí mà họ cảm thấy tốt hơn nên lùi lại. Một số quân nhân cho biết điều đó làm giảm tinh thần trên chiến trường và gây mất niềm tin vào lãnh đạo cấp cao.
“Tôi đã thấy các sĩ quan cấp cao đưa ra quyết định không thỏa đáng vì các 'tướng' ở trên ra lệnh cho họ làm như vậy, dù họ không có mặt trên thực địa, họ chỉ ra lệnh”, chỉ huy một đơn vị máy bay không người lái giấu tên nói với báo chí.
