Ngày 11/3, Luật Cơ cấu chính phủ được thông qua, theo đó tăng quyền cho các phó thủ tướng và thống đốc Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (ngân hàng trung ương). Trong khi đó, giảm 5% biên chế của tất cả các cơ quan trung ương và phân bổ các vị trí đó cho “các khu vực then chốt và công việc quan trọng”, theo tài liệu đăng trên website của Chính phủ và Quốc hội Trung Quốc.
 |
Bức ảnh chụp ngày 28/2/2024 cho thấy các cánh tay cơ khí đang hoạt động tại một nhà xưởng thông minh ở thành phố Vô Tích, tỉnh Giang Tô, miền đông Trung Quốc. Ảnh: Xinhua |
Kế hoạch cải cách cơ cấu Chính phủ thay đổi chức năng của một chục bộ và cơ quan ngang bộ và thành lập hai cơ quan mới (tổng số bộ và cơ quan ngang bộ không đổi, vẫn là 26). Hai nét chính của kế hoạch cải cách là tăng vai trò của Bộ Khoa học và Công nghệ và quản lý, giám sát ngành tài chính một cách tập trung, hiệu quả.
Cụ thể, Bộ Khoa học và Công nghệ được bỏ bớt một số chức năng (ví dụ liên quan nông nghiệp, sinh thái, môi trường…) để tập trung vào việc có vai trò lớn hơn trong việc cải thiện “hệ thống quốc gia kiểu mới” để đạt được những đột phá về công nghệ và tăng cường “chức năng quản lý vĩ mô” liên quan đến khoa học và công nghệ.
Trung Quốc đóng cửa hai cơ quan để lập ra cơ quan mới hoặc chuyển chức năng về cơ quan mẹ. Thứ nhất, đóng cửa Ủy ban Điều tiết ngân hàng và chứng khoán để thành lập Cục Quản lý tài chính quốc gia. Thứ hai, đóng cửa Cục Hồi sinh nông thôn quốc gia, chuyển hết chức năng về Bộ Nông nghiệp và Các vấn đề nông thôn. Đồng thời, thành lập hai cơ quan mới hoàn toàn (nhưng lấy đi một số chức năng của các cơ quan hiện hành).
Một là, thành lập Cục Quản lý tài chính quốc gia (lấy đi một số chức năng của Ủy ban Quản lý ngân hàng và bảo hiểm Trung Quốc, Cục Ngoại hối nhà nước (giám sát hằng ngày đối với các công ty, tập đoàn tài chính, chịu trách nhiệm bảo vệ người tiêu dùng tài chính) và Ủy ban Điều tiết chứng khoán Trung Quốc (chịu trách nhiệm bảo vệ nhà đầu tư).
Hai là, thành lập Cục Dữ liệu quốc gia (chịu trách nhiệm nghiên cứu và ban hành các kế hoạch xây dựng một Trung Quốc kỹ thuật số; phối hợp và thúc đẩy thông tin hóa các dịch vụ công và quản trị xã hội; phối hợp và thúc đẩy việc xây dựng các thành phố thông minh; điều phối sự phát triển, sử dụng và chia sẻ các nguồn lực thông tin quốc gia quan trọng; và thúc đẩy sự kết nối liên cơ quan và liên ngành, lĩnh vực về nguồn lực thông tin).
Cục Dữ liệu quốc gia cũng đảm nhiệm một chức năng của Ủy ban Phát triển và Cải cách quốc gia. Đó là phối hợp và thúc đẩy kinh tế số, tổ chức việc thực hiện chiến lược dữ liệu lớn quốc gia; thúc đẩy việc xây dựng các hệ thống cơ bản về dữ liệu, coi đây là một nhân tố của sản xuất; và thúc đẩy việc lập quy hoạch và xây dựng hạ tầng kỹ thuật số.
Ngoài ra, nâng cấp Cục Quản lý sở hữu trí tuệ quốc gia thành cơ quan cấp cao nhất trực thuộc Chính phủ, để cơ quan này không còn trực thuộc (và hiện ngang hàng) với Cục Quản lý nhà nước về điều tiết thị trường.
Một phần của kế hoạch lớn hơn
Kế hoạch cải cách chỉ là một phần của kế hoạch lớn hơn nhằm tái cấu trúc Đảng Cộng sản Trung Quốc và các tổ chức nhà nước. Theo đó, Đảng Cộng sản Trung Quốc thành lập Ủy ban Khoa học công nghệ Trung ương. Điều này cho thấy sự tập quyền và vai trò của đảng càng lúc càng tăng trong các hoạt động của chính phủ, đồng thời nhấn mạnh sự đặc biệt coi trọng yếu tố khoa học công nghệ của Trung Quốc trong phát triển sức mạnh tổng thể quốc gia và giảm thiểu tác động của việc bị Mỹ cùng đồng minh bao vây, cô lập nói chung, bao vây, cô lập về khoa học công nghệ nói riêng, giới quan sát nhận định.
Trung Quốc tăng cường chín bộ và cơ quan ngang bộ, gồm: Bộ Công nghiệp và Công nghệ thông tin, Bộ Dân chính, Bộ Nhân lực và An sinh Xã hội, Bộ Sinh thái và Môi trường, Bộ Nông nghiệp và Các vấn đề nông thôn, Ủy ban Y tế quốc gia, Ủy ban Điều tiết chứng khoán Trung Quốc, Cục Khiếu nại công và Kiến nghị quốc gia và Cục Sở hữu trí tuệ quốc gia Trung Quốc.
Trong khi đó, Trung Quốc giảm hoặc chuyển đổi chức năng của năm bộ và cơ quan ngang bộ, gồm: Văn phòng Chính phủ, Bộ Khoa học và Công nghệ, Ủy ban Cải cách và Phát triển quốc gia, Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc và Cục Quản lý thị trường nhà nước.
