Đà điểu là loài động vật mới du nhập vào nước ta được nhiều địa phương nuôi dưỡng, có nơi phát triển thành trang trại lớn. Trứng đà điểu lớn hơn trứng gà 24-25 lần, là thực phẩm quý được chế biến thành nhiều món ngon không chỉ bổ dưỡng mà còn được xem là bài thuốc quý có tác dụng phòng trị nhiều bệnh hiệu quả.
Lượng protein và mỡ trong trứng đà điểu tương đương với trứng gà; vitamin E và axit pantothenic, sắt và canxi, phốt pho, vitamin A và axit folic, magne cao hơn trứng gà; hàm lượng cholesterol thấp, thích hợp với người bệnh tim mạch, huyết áp... Theo kinh nghiệm dân gian, trứng đà điểu gần giống trứng gà, vịt, có vị ngọt, tính bình, tác dụng bổ tỳ vị dưỡng khí huyết, lợi thai, ích ngũ tạng... dùng thích hợp chữa trị trẻ em còi chậm lớn, phụ nữ có thai chậm phát triển, huyết hư mắt yếu, tóc bạc sớm và các chứng liên quan đến khí huyết hư dùng đều tốt. Sau đây là một số món ăn thuốc từ trứng đà điểu trị bệnh:
Trẻ em còi, người lớn khó lên cân: Dùng bài Canh trứng đà điểu bông bí: bông bí tươi, trứng đà điểu, thịt heo, mộc nhĩ, nấm hương, hành lá, dầu ăn, tiêu, gia vị vừa đủ. Các vị băm nhỏ, nhồi vào bông bí nấu canh hoặc chiên ăn. Công dụng: bổ tỳ vị, dưỡng khí huyết.
Chữa chứng tỳ vị hư, đầy bụng, kiết lỵ: Phép trị bổ tỳ, thanh nhiệt, tiêu viêm. Dùng bài Trứng đà điểu đúc lá mơ: trứng đà điểu, thịt heo, lá mơ tươi thái nhỏ, hành, dầu ăn, mắm muối gia vị vừa đủ trộn đều với trứng hấp ăn tuần vài lần.
Chữa huyết hư tóc khô, rụng, bạc sớm: Dùng món Chả trứng đà điểu: trứng đà điểu, khoai môn, mộc nhĩ xắt nhỏ, thịt xay, dầu ăn, hành, tiêu, mắm, gia vị vừa đủ. Trứng, khoai môn luộc chín đánh nhuyễn, trộn trứng với các vị, cho vào thố hấp chín ăn. Công dụng: kiện tỳ thận, dưỡng khí huyết.
Chữa huyết hư mắt mờ, huyết kém. Dùng Trứng đà điểu hấp nấm: trứng đà điểu, thịt vai, nấm rơm, nấm hương, hành tây đều thái sợi, hành ngò, tiêu, mắm muối, gia vị vừa đủ trộn đều cho vào thố hấp ăn. Công dụng: bổ tỳ vị, dưỡng khí huyết.
Với người đái tháo đường người gầy ăn kém: Dùng Canh khổ qua trứng đà điểu: khổ qua, trứng đà điểu, thịt heo xay, miến dong, nấm mèo thái sợi. Các vị trộn trứng, nhồi vào ruột trái khổ qua nấu ăn. Công dụng: bổ tỳ dưỡng khí huyết, sinh tân dịch.
Chữa nhức mỏi xương khớp, người gầy sút: Dùng Trứng đà điểu xào hành tây: trứng đà điểu, hành tây thái lát, nấm sò, hành ngò, mắm muối gia vị vừa đủ xào ăn. Công dụng: bổ huyết, kiện tỳ, hóa thấp.
Chữa chứng thiếu máu, đau đầu, chóng mặt: Dùng Đậu phụ non hấp trứng đà điểu: đậu phụ non, trứng đà điểu, tôm khô, hành ngò, tiêu, mắm muối gia vị vừa đủ cho vào thố hấp ăn. Công dụng: kiện tỳ vị, dưỡng khí huyết.
Trường hợp ăn kém, sinh lý yếu: Dùng Trứng đà điểu đúc rau hẹ: trứng đà điểu, rau hẹ, thịt heo, cà chua, dầu ăn, hành ngò, tiêu, mắm muối. Bằng cách các vị thái nhỏ trộn đều với trứng, gia vị đúc ăn. Công dụng: bổ tỳ thận, dưỡng khí huyết.
Phụ nữ có thai chậm phát triển: Dùng Trứng đà điểu cuộn xa lát: trứng đà điểu luộc cắt miếng, rau xà lách, dưa leo, bánh đa, bún, rau mùi, gia vị vừa đủ. Các vị cuộn chấm mắm ăn. Công dụng: kiện tỳ vị, dưỡng khí huyết.
Phụ nữ có thai mệt mỏi, ăn kém: Dùng Trứng đà điểu chưng lá ngải: trứng đà điểu, rau ngải cứu thái nhỏ, thịt heo nạc bầm, hành tím, dầu ăn, tiêu, gừng, mắm muối, gia vị vừa đủ, trộn đều với trứng hấp ăn tuần vài lần. Công dụng: dưỡng khí huyết, bổ tỳ vị.
Lưu ý: Trứng đà điểu là loại thực phẩm bổ dưỡng cao, giàu chất đạm, chất béo, ăn nhiều sinh nóng. Vì vậy, người đang cần giảm cân, nổi mụn nhọt, miệng khô khát, tiểu vàng tiểu buốt, dắt, phụ nữ có thai người nóng nhiệt hoặc thai to không nên dùng nhiều.
Lương y Phan Thị Thạnh
