“Vàng son” nhờ mỹ nhân
Trần Vinh tốt nghiệp Cao đẳng Sư phạm Nhạc Họa Trung ương (nay là Đại học Nghệ thuật Trung ương) là học trò của thầy Phạm Viết Hồng Lam, người chuyên vẽ và thành công với đề tài phong cảnh làng quê Bắc bộ. Anh từng có 7 năm theo nghề giáo viên dạy họa, rồi bỏ để theo nhiếp ảnh. Trở thành hội viên Hội Mỹ thuật Quốc gia từ năm 1996 nhưng Trần Vinh thừa nhận thuở ấy anh cũng như nhiều họa sỹ khác chưa sống được bằng nghề vẽ. Nhiếp ảnh đã nuôi sống anh và gia đình suốt một thời gian dài: “Tôi chụp ảnh nổi tiếng không chỉ ở Hải Phòng. Cả Hải Phòng hồi ấy chỉ có mình tôi là cộng tác viên của báo Tiền Phong, có thẻ đàng hoàng”, Trần Vinh nhắc lại quá khứ một cách tự hào. Đang “ăn nên làm ra” với nhiếp ảnh, bỗng một ngày anh lại rũ bỏ để toàn tâm, toàn ý với hội họa.
Ngoài Nàng, còn Chàng và Hắn
Trần Vinh gọi phái đẹp trong tranh mình là Nàng, gọi phái mày râu là Chàng. Một nhân vật thường xuyên xuất hiện trong tranh họa sỹ đất Cảng chính là Hắn. Chưa từng thấy một họa sỹ nào mê vẽ chân dung mình như Trần Vinh.
Nhưng anh thừa nhận ở đề tài Người anh dành ưu tiên lớn cho Nàng: “Đàn bà thì ai cũng thích, từ người già đến con nít. Các họa sỹ vẽ đàn bà nhiều hơn đàn ông vì đàn bà đẹp. Mà, đàn bà nude là nguồn cảm hứng bất tận, không chỉ trong hội họa. Hãy xem Nguyễn Du họa Kiều: “Rõ ràng trong ngọc, trắng ngà/Dày dày sẵn đúc một tòa thiên nhiên”.
Từng có một thời tranh sơn dầu của Trần Vinh chưa kịp khô đã “gả” bán. Thời kỳ “vàng son” trong giao dịch tranh của họa sỹ đất Cảng kéo dài khoảng 10 năm, từ năm 2000-2010. Trong khoảng thời gian này, anh có một số triển lãm cá nhân ở nước ngoài: 2 lần triển lãm ở Hồng Kông, vào những năm 2003, 2004; 1 lần triển lãm ở Nhật năm 2 đã từng được một tạp chí Hồng Kông viết bài giới thiệu. “Tranh của tôi có “gu” khác hẳn. Đẹp/xấu thì chưa biết nhưng chẳng thích vẽ giống ai”, anh nói. Người yêu hội họa vẫn nhớ Nàng xinh đẹp của Trần Vinh giai đoạn này. Trong nhiều bức tranh chỉ một gương mặt Nàng đẹp như đóa hoa trở đi trở lại mà vẫn cuốn hút lạ lùng. Có lúc Nàng thổi sáo dưới đêm trăng gầy, có khi Nàng như bước ra từ cõi mơ với chùm đèn lồng đủ màu sắc… Series tranh Nàng cùng một phong cách của Trần Vinh đã bán hết veo, hình như không còn một bức nào để làm kỷ niệm. Tranh của anh thời điểm “vàng son” chủ yếu bán cho khách Tây. “Thời ấy, 100 nhà sưu tập thì cùng lắm có 10 người Việt, còn lại là người nước ngoài. Tranh Việt Nam so với thế giới không đắt, lại có tình”, Trần Vinh lý giải. Hồi triển lãm ở Hồng Kông, có nhà báo hỏi: “Nàng trong tranh anh là vợ của anh hay sao mà họa mặt đẹp thế?”. Họa sỹ đất Càng đùa vui: “Không phải. Tôi vẽ ước mơ có một cô đẹp như thế!”. Anh thích gọi đàn bà trong tranh của mình là Nàng, vừa nâng niu, vừa âu yếm.
Từ khi Trần Vinh chuyển sang giai đoạn sáng tác mới, lấy nude làm cảm hứng chủ đạo, nghe nói vợ anh “ngại” kết bạn với anh trên facebook, nhưng con gái của anh, với cái nhìn của người trẻ, lại hết sức tự hào về cha mình.
Nude và nơi nguồn sống thoát thai
Sau giai đoạn 2 “vàng son”, Trần Vinh nghỉ khoảng đôi năm vì bận việc nhà. Anh trở lại với hội họa nhưng lại không đi đường cũ, bởi “tôi không thích vẽ như trước”. Trần Vinh chuyển sang chất liệu giấy dó vì giấy dó “hoạt tay” cũng tiện mang theo khi ra quán cà phê. Ngoài nghề vẽ, anh còn bận rộn với một quán cà phê, là địa chỉ quen thuộc của anh em họa sỹ. Trên chất liệu dân tộc, Trần Vinh lựa chọn đề tài, cách vẽ hiện đại. Từ khi chuyển sang chất liệu giấy dó, Nàng của Trần Vinh bắt đầu nude. Anh vẽ nude như một cơn say đến mức không nhớ nổi đã vẽ bao nhiêu bức trong những năm qua. Nude của Trần Vinh có gì khác? Anh giới thiệu: “Đàn bà của tôi không phải cô A, B, C cụ thể. Thí dụ tôi vẽ Nàng với nhiều “đôi gò bồng đảo”. Bởi vì tôi thích và quý trọng giới tính của người phụ nữ”. Thậm chí, Nàng trong tác phẩm nude của Trần Vinh không có tay. Anh thích lối tối giản. Chính nhờ tối giản, Trần Vinh có thể họa Nàng trong những cuộc yêu đầy đam mê mà không khiến người xem vướng cảm giác dung tục. Có khi tư thế yêu táo bạo lại hiện ra trước mắt người thưởng lãm như một búp sen. Trần Vinh mê “đứa con” ấy lắm, anh khoe với tôi: “Đẹp chưa?”. Họa sỹ tiết lộ, không ít người muốn sở hữu tác phẩm “búp sen” ấy nhưng tác giả không muốn bán. “Có ông viết vài ngàn từ ra cuốn sách, còn tôi nén lại vài câu. Với tôi, tối giản không phải đơn giản”, anh chia sẻ quan điểm. Trần Vinh không theo trường phái nào, anh vẽ theo tình cảm, với những cung bậc vui, buồn của xã hội, của đời người. Không phải Nàng nào của Trần Vinh cũng xinh đẹp, quyến rũ, anh họa cả những Nàng thừa rất nhiều cân. Những Nàng thừa cân kiểu ấy chắc cũng khó bán. Song Trần Vinh không lấy bán làm trọng, vẽ trước hết để thỏa mãn mình: “Bán thì tùy thôi. Này nhé, tôi từng vẽ một ngôi nhà, trong ngôi nhà là một ngôi mộ, ai cũng sợ, vợ tôi cũng không dám treo. Nhưng mà tôi lại thích bức ấy”. Ở giai đoạn thứ 3 trên hành trình sáng tạo nghệ thuật, họa sỹ quan niệm: Vẽ là… chơi. Đã chơi thì đương nhiên, làm vui cho mình chính là mục đích.
 |
Những Nàng của Trần Vinh |
Nêú trong điêu khắc có Lê Công Thành thì trong hội họa có Trần Vinh miệt mài tôn vinh nơi nguồn sống thoát thai của phái đẹp. Anh vẽ nơi ấy đẹp đến độ làm rung cảm một nữ họa sỹ. Chị nói với anh, chị mong được sở hữu tác phẩm đặc biệt ấy và treo ở một nơi trang trọng trong nhà. Người đẹp đã trải lòng như thế thì họa sỹ sẵn sàng vừa bán, vừa cho. Trần Vinh thích vẽ công khai những tác phẩm được cho là “nhạy cảm” ngay trong quán cà phê để ai muốn ngắm cứ ngắm. Có khi Trần Vinh vẽ tách cà phê trên cặp chân trần của người đẹp rồi đặt tên tranh: “Hương vị cà phê”. Hỏi Trần Vinh, anh có thuê mẫu không? Họa sỹ cười: “Đa phần tôi nhắm mắt tưởng tượng. Khi vẽ Nàng cụ thể tôi thường ghi thẳng tên, không giấu”.
Từ khi Trần Vinh chuyển sang giai đoạn sáng tác mới, lấy nude làm cảm hứng chủ đạo, nghe nói vợ anh “ngại” kết bạn với anh trên facebook, nhưng con gái của anh, với cái nhìn của người trẻ, lại hết sức tự hào về cha mình. Không vì người thân, khán giả thích hay không thích mà Trần Vinh chia tay những Nàng khỏa thân. Đích của người họa sỹ chính là tự do trong sáng tạo nghệ thuật. Anh đã được tự do và mãi giữ tự do.
