Gien nhỏ, khác biệt lớn
Tất cả khởi nguồn từ gien nhỏ có tên SRY – nhân tố bắt đầu lên tiếng vào quãng tuần thứ tám cuộc đời phôi thai ở những ứng cử viên con trai. Chính nó làm cho trong tấm thân phôi thai tách biệt hai cục tinh hoàn và khởi động quá trình sản xuất testosteron - hoóc-môn, hợp chất thực hiện công việc “đẽo gọt” phôi thai có tấm thân và trí tuệ đàn ông. Dưới tác động của testosteron trong cơ thể nhỏ bé sẽ hình thành ống dẫn tinh, bể chứa tinh dịch, “dụng cụ” đàn ông và tất cả chi tiết cần thiết cho cơ quan sinh dục nam giới. Thai nhi bắt đầu có hình hài con trai. Và tư duy như thành viên của phái mạnh.
Nên biết, nồng độ testosteron suốt cuộc đời phôi thai của bé trai luôn duy trì ở mức bốn lần cao hơn so với thời gian nhiều năm sau khi chào đời! (đối tượng chỉ đạt nồng độ tương tự duy nhất vào giai đọan tuổi dậy thì).
Testosteron tác động cả đến hoạt động của não bộ cũng như cấu tạo của cơ quan này.
 |
Thực tế cấu tạo não bộ đàn ông và đàn bà hoàn toàn khác nhau. Não bộ phái đẹp có số lượng tế bào thần kinh nhiều hơn tại những địa bàn vỏ não chịu trách nhiệm về khẩu ngữ, cũng sở hữu nhiều hơn “hợp chất xám”; hai bán cầu não bộ nam giới bất đối xứng nhiều hơn và phối hợp hành động kém lính hoạt hơn. Giới nghiên cứu cũng phát hiện những khác biệt nhất định về giới ở những khu vực não bộ chịu trách nhiệm hành vi ứng xử tình dục. Hậu quả? Thiên hướng hung hãn, ganh đua và chi phối người khác mạnh hơn ở nam giới, điểm số khá hơn từ các trắc nghiệm thị giác-không gian và năng lực ngôn từ, khả năng thấu cảm kém hơn so với phái đẹp.
Từ lâu người ta đã biết, nồng độ hoóc-môn nam giới đậm đặc đột biến trong thời gian ganh đua. Chính sự đậm đặc testosteron là yếu tố làm gia tăng cơ may chiến thắng, bởi nó làm cho đối tượng có thêm sức mạnh, khả năng tập trung tăng cao. Giới khoa học đã quan sát được nồng độ testosteron tăng cao thậm chí cả ở vận động viên cờ vua trong thời gian thi đấu. Nồng độ hoóc-môn này duy trì ở mức độ cao ở VĐV giành chiến thắng – kể cả sau trận đấu, trong khi tụt hẳn ở đối thủ bại trận!
Những nghiên cứu của các nhà khoa học Mỹ thuộc Đại học Wisconsin còn thu được không ít kết luận thú vị hơn. Tiến hành chương trình nuôi chuột “đấu vật” trong lồng sắt và sau đó nghiên cứu thay đổi trong não bộ chúng, các nhà khoa học Mỹ đã phát hiện ra chi tiết quan trọng: hiệu ứng testosteron của kẻ chiến thắng tại sân nhà khác hẳn trên “sân khách”.
Cụ thể, với chiến thắng trên “sân khách” nồng độ testosteron gia tăng tại những khu vực vỏ não chịu trách nhiệm tăng cường tính hung hãn. Trái lại, với chiến thắng trên “sân nhà” nồng độ testosteron còn gia tăng thêm ở những khu vực kích hoạt động cơ và hệ trao thưởng. Và sau chiến thắng trên “sân nhà” loài gậm nhấm có sức sống mạnh mẽ hơn và còn muốn tiếp tục cuộc chiến.
Các nhà khoa học phỏng đoán, hiện tượng trên có mối liên quan đến nhu cầu tiến hóa tự bảo vệ lãnh thổ của mình. Tuy nhiên họ cũng cảnh báo, hiệu ứng sinh học này có thể xui khiến con người đi đến những hành động phi lý, mà điển hình là…cuộc khủng hoảng tài chính thế giới mới nhất. GS John Coates, chuyên gia sinh học thần kinh Đại học Cambride, nhà khoa học chuyên nghiên cứu mối liên hệ giữa các hoóc-môn và những quyết định mạo hiểm đã bình luận: - Những người đàn ông cơ thể có nồng độ testosteron cao hơn trung bình thường đầu tư tàn bạo hơn. Trong các nghiên cứu đã thực hiện, các nhà khoa học Mỹ tại Đại học Harvard nhận thấy: trong ngày đạt được lợi nhuận cao nhất, các nhân viên môi giới chứng khoán có nồng độ testosteron trong cơ thể cao hiếm thấy. Chính hiệu ứng này đã xui khiến họ lao vào những khoản đầu tư mạo hiểm hơn – cơ chế có thể là nguyên nhân đổ vỡ thị trường chứng khoán.
Testosteron suy giảm sau… cưới vợ!
Nghiên cứu nam giới bộ lạc Ariaal sống cách ly hoàn toàn nền văn minh thế giới ở miền bắc Kenia, các nhà nhân chủng học Mỹ (Đại học Nevada) đã phát hiện ra hiện tượng lý thú: so với đồng loại chưa có vợ, nồng độ testosteron trong cơ thể đàn ông đã có vợ thấp hơn hẳn!
Theo truyền thống địa phương, đàn ông bộ lạc Ariaal thường lấy một hoặc nhiều vợ. Chi tiết hơn, GS Peter Gray nhận thấy: những người đàn ông dù chỉ có một vợ vẫn có nồng độ testosteron thấp hơn đồng loại chưa vợ. Những đấng mày râu đa thê (có nhiều vợ) chính là đối tượng có nồng độ hoóc-môn này thấp nhất. – Đàn ông có vợ sở hữu nồng độ testosteron thấp hơn bình thường, bởi họ đầu tư ít sức lực hơn trong nỗ lực tranh giành phụ nữ - GS Gray giải thích.
Nghĩa vụ của đấng mày râu thực hiện chức năng làm bố cũng là nguyên nhân giảm thiểu nồng độ testosteron. Kết quả công trình nghiên cứu của các nhà khoa học Mỹ thuộc Đại học Y Charles Drew, Đại học Harvard, Đại học Nevada đã rút ra kết luận như vậy. Nhóm nghiên cứu đã lấy mẫu nước miếng của 126 nam giới lứa tuổi 21-38 để xét nghiệm nồng độ testosteron. Trong số họ có cả đối tượng trai tơ và đàn ông có vợ – đã và chưa có con. Kết quả: những người đã làm bố có nồng độ testosteron thấp nhất. 66 trai tơ có nồng độ testosteron cao hơn một chút so với 30 đồng loại đã có vợ, nhưng chưa có con. Tuy nhiên nồng độ thấp nhất lại thuộc về 30 đối tượng đã có con. Nhóm nghiên cứu khẳng định, nồng độ testosteron thấp ở những người bố có thể chứng tỏ hậu quả của cả việc họ rút khỏi cuộc tranh giành phụ nữ, để đầu tư vào nghĩa vụ làm cha. Nồng độ testosteron cao hơn bình thường dường như gắn liền với nỗ lực tìm kiếm nữ đối tác thích hợp và nỗ lực ganh đua để chiếm đoạt đối tượng. Vậy nên sự giảm thiểu nồng độ testosteron là cơ chế cần thiết, để buộc đấng mày râu gắn bó với con cái và giúp đỡ vợ chăm sóc chúng. Đó chính là quy luật do tự nhiên quyết định – các nhà khoa học Mỹ khẳng định.
Mặt khác sự giảm thiểu nồng độ testosteron cũng đồng nghĩa với tình trạng gia tăng nguy cơ mắc bệnh trầm cảm (thay vào đó là tác dụng giảm thiểu nguy cơ mắc các bệnh tim và tuyến tiền liệt).
Theo giới chuyên gia, tình trạng cơ thể thiếu hụt testosteron dưới mức cho phép chính là thủ phạm cướp mất “bản lĩnh đàn ông” đích thực của đấng mày râu được thể hiện qua nhiều dạng trục trặc xảy ra với “dụng cụ sung sướng” (bất lực – “trên bảo dưới không nghe”, xuất tinh sớm - “chưa ra đến chợ đã rơi hết tiền”…).
Theo đánh giá của giới chuyên môn, hiện có khoảng 20% nam giới tuổi trung niên là nạn nhân của tình trạng cơ thể thiếu testosteron nghiêm trọng, đối tượng được xếp vào loại “mãn dục nam”. Những vị này (nếu đủ can đảm gõ cửa bác sĩ nam học) có thể sẽ được chỉ định áp dụng liệu pháp hoóc-môn thay thế. Giải pháp lấy lại bản lĩnh đàn ông gắn liền với không ít mạo hiểm – trường hợp người sử dụng không tuân thủ chỉ dẫn của bác sĩ. Lý do: hậu quả sử dụng quá liều sẽ hết sức nguy hiểm: quá nhiều số lượng hồng cầu, vô sinh, tổn thương gan…
Testosteron lần đầu được phân lập vào năm 1935. Không lâu sau đó giới khoa học đã làm chủ kỹ thuật tổng hợp nó (thành công đã mang lại cho nhóm tác giả giải thưởng Nobel). Tuy nhiên sớm hơn (ngay từ cuối thể kỷ XIX) chuyên gia sinh lý học nổi tiếng, GS Charles-Edouard Brown-Sequard (Đại học Harvard) đã “phát hiện” ra rằng, việc tự chích tinh chất từ tinh hoàn chó và hải cẩu phát huy tác dụng gia tăng “bản lĩnh đàn ông” và khả năng tập trung. Nhà khoa học Mỹ thậm chí còn đặt tên cho tinh chất ấy là “thần dược cải lão hoàn đồng”. Và cho dù vào thời gian đó “phát kiến” dị thường của ông không thuyết phục được ai, song 100 năm sau bản thân testosteron đã trở thành cái tên hết sức phổ biến.
Theo Hòa Dương
Tri Thức Trẻ
