Sự cố y khoa: Nhìn vào sự thật để ứng xử

Nhiều sự cố y khoa vì làm bừa

Theo TS.BS Trần Chí Cường, Giám đốc Bệnh viện SIS Cần Thơ, sự cố y khoa (SCYK) có thể xảy đến bất ngờ, không chỉ riêng trong phòng điều trị. Như đang nằm trên xe cấp cứu văng ra khỏi cửa té xuống đường; hay xuất viện mừng quá, không chú ý té đập đầu xuống nền nhà gây chấn thương sọ não; hoặc sự cố hy hữu như gọi nhầm tên, không đầy đủ năm sinh, giới tính gây mổ nhầm... BS Cường cho biết, chính ông từng phát hiện một cây kim nằm trong cơ thể bệnh nhân suốt 10 năm, chỉ từ sau một thủ thuật tai mũi họng đơn giản. May mắn là bệnh nhân được can thiệp thành công, không gặp ảnh hưởng nặng về sức khỏe, tính mạng.

Bác sĩ Bệnh viện JW xử lý một ca bệnh liên quan đến sự cố y khoa

Tuy nhiên, nhiều SCYK xảy ra do Bệnh viện cơ sở y tế làm bừa, làm ẩu. BS Nguyễn Phan Tú Dung, Giám đốc Thẩm mỹ JW, là người thường “chỉnh sửa” cho những bệnh nhân đã gặp SCYK. Ông cho biết, 3 năm gần đây, BV Thẩm mỹ JW tiếp nhận 511 bệnh nhân đến điều trị vì biến chứng sau khi thẩm mỹ. Trong đó, phần lớn biến chứng xảy ra ở những người đi làm đẹp ở cơ sở thẩm mỹ “chui”. “Nhiều trường hợp không phải y bác sĩ và không có trình độ y khoa nhưng lại tự ý mở spa, tự ý tổ chức phẫu thuật nâng mũi, nâng ngực… Đặc biệt, việc tiêm filler vô tội vạ gây biến chứng nặng nề như hoại tử, thương tật cơ thể hoặc thậm chí tử vong. Nhiều trường hợp trải qua hàng chục lần xử lý tai biến...” - BS Dung nói.

Các chuyên gia tham gia hội thảo Ảnh: Phạm Nguyễn

Số liệu của Hội Phẫu thuật tạo hình thẩm mỹ Việt Nam cho thấy, có 479 phòng khám da liễu (chiếm 56%) trên toàn quốc đã thực hiện phẫu thuật thẩm mỹ (PTTM) dù không được phép. Mỗi năm, Việt Nam có 250.000 người PTTM, trong đó khoảng 25.000-35.000 ca biến chứng thẩm mỹ, chiếm 14%. “Để xử lý triệt để vấn đề thẩm mỹ “chui”, pháp luật cần nghiêm khắc hơn, cơ quan chức năng cũng cần tăng cường giám sát, kịp thời xử lý nghiêm các trường hợp này. Người đứng đầu các cơ sở làm đẹp, spa phải đặt cái tâm lên hàng đầu, tránh vì lợi nhuận mà làm liều gây hại đến bệnh nhân...” - BS Dung khuyến nghị.

TS.BS Bùi Minh Trạng, Giám đốc Viện Tim TPHCM cho rằng hiện nay, pháp lý trong hoạt động khám chữa bệnh đã được Bộ Y tế hoàn thiện, giúp bác sĩ cảm thấy an tâm khi hành nghề, nhưng, Luật Khám chữa bệnh không thể bao hàm hết mà còn chịu sự quản lý của Luật Dân sự, Luật Hình sự, Luật Hành chính… Việc khám chữa bệnh là cung ứng dịch vụ, giống như hợp đồng dân sự bình thường. Hai bên phải có nghĩa vụ thực hiện đúng hợp đồng nhưng do số lượng bệnh nhân đông nên khi bệnh nhân vào cơ sở y tế khám chữa bệnh thì mặc định đã thực hiện trách nhiệm, nghĩa vụ quy định tại Luật Khám chữa bệnh như một hợp đồng mẫu - TS Trạng chia sẻ.

Ðừng quy chụp, đổ lỗi

SCYK là điều không ai mong muốn, nhưng nếu chẳng may xảy ra thì người trong cuộc cần nhìn thẳng vào vấn đề để xử lý, chứ đừng quy chụp, đổ lỗi. Theo BS CK2 Bùi Nguyễn Thành Long, Phó phòng Nghiệp vụ Y Sở Y tế TPHCM, SCYK tại Việt Nam vẫn chưa được thống kê đầy đủ. Trong đó, có đến 70% nguyên nhân đến từ lỗi hệ thống và 30% từ lỗi cá nhân. “Chúng ta không nên định kiến, và nên cởi mở với những sai sót, SCYK không mong muốn và giúp các đồng nghiệp ngành y không lặp lại sai sót đó”, BS Long nói. Tuy nhiên, theo ông, cần có quy trình giám sát, kiểm tra, nhắc nhở tối ưu. Càng có nhiều hàng rào giám sát thì càng ít SCYK xảy ra.

BS Phan Thị Hằng, Phó Giám đốc Bệnh viện Hùng Vương, cho rằng, những lỗi thường gặp trong SCYK thường có sự ngộ nhận của người bệnh, có khuynh hướng đổ lỗi cho bác sĩ. “Khi sự cố xảy ra, nếu chúng ta xử lý không khéo hoặc bưng bít thông tin sẽ khiến người bệnh và gia đình càng tức giận và phản ứng mạnh. Thay vào đó, nên đề cao văn hóa tôn trọng, thông hiểu về các vấn đề sự cố và tìm kiếm sự đồng thuận, chia sẻ từ phía gia đình người bệnh” - BS Hằng bày tỏ.

BS CK2 Nguyễn Thanh Việt, Trưởng phòng Kế hoạch Tổng hợp Bệnh viện Chợ Rẫy, cũng cho rằng, SCYK là vấn đề không thể tránh khỏi trong các bệnh viện; vấn đề là xử lý ứng xử sau SCYK ra sao. “Khi xảy ra SCYK, điều đầu tiên cần giải quyết ổn thỏa cho người bệnh, người nhà bệnh nhân, sau đó lập hội đồng chuyên môn đi tìm nguyên nhân, chứ đừng vội quy chụp, đổ lỗi cho nhân viên y tế. Việc đổ lỗi cho nhân viên y tế càng khiến cho họ có tâm lý tìm mọi cách bưng bít sự cố. “Tiếng lành đồn gần, tiếng dữ đồn xa” khiến y bác sĩ chịu nhiều áp lực. Đây cũng là nguyên nhân khiến cho số lượng báo cáo SCYK tại Việt Nam ít hơn nhiều so với các nước tiên tiến trên thế giới” - BS Việt nói.

BS CK2 Âu Thanh Tùng, Trưởng phòng Kế hoạch Tổng hợp Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM, nhìn nhận, ngay tại thời điểm xảy ra SCYK, bệnh viện cần tập trung tất cả nguồn lực, nhân lực để giải quyết sự cố, ngăn chặn những trường hợp tương tự trong tương lai. Đồng thời tăng cường khâu tổ chức, giám sát của bệnh viện. “Mặt khác, người bệnh và xã hội cũng cần có cái nhìn bao dung và đúng đắn về vấn đề này” - BS Tùng bày tỏ.