Nhà ngoại giao hàng đầu của Mỹ phụ trách khu vực Đông Á mô tả quan hệ Mỹ - Trung là “căng thẳng” sau khi hai bên có cuộc gặp ngoại giao cấp cao đầu tiên trong nhiều tháng, dù Bắc Kinh tái cam kết thực thi phần đầu tiên của thỏa thuận thương mại đạt được đầu năm nay.
Ông Trump đã xác định việc tái cân bằng thâm hụt thương mại nặng nề với Trung Quốc là một nhiệm vụ ưu tiên hàng đầu, nhưng quan hệ song phương tiếp tục xấu đi khi cuộc đua tiến tới bầu cử Mỹ nóng lên.
“Đó không phải lỗi của Đại sứ Lighthizer vì có thể tôi không nói rõ quan điểm của mình”, ông Trump viết trên Twitter về phát biểu của Đại diện thương mại Robert Lighthizer.
“Nhưng Mỹ chắc chắn duy trì các lựa chọn chính sách, phù hợp với nhiều hoàn cảnh khác nhau, về việc tách hoàn toàn khỏi Trung Quốc”, ông Trump viết.
Trước đó, ông Lighthizer nói trước một ủy ban của Hạ viện Mỹ rằng ông không thấy tách khỏi Trung Quốc là việc khả thi.
“Tôi có nghĩ các ông bà có thể ngồi xuống và tách nền kinh tế Mỹ khỏi nền kinh tế Trung Quốc? Không, tôi nghĩ rằng đó là lựa chọn chính sách của nhiều năm trước rồi. Tôi không nghĩ đó là lựa chọn chính sách hợp lý ở thời điểm này”, ông Lighthizer nói.
Văn phòng của ông Lighthizer chưa bình luận gì về tweet trên của ông Trump.
\
Quan hệ Mỹ - Trung đã xuống đến mức thấp nhất trong nhiều năm từ khi đại dịch COVID-19 tấn công Mỹ. Chính quyền Trump nhiều lần cáo buộc Bắc Kinh không minh bạch về dịch bệnh.
Trong hàng loạt khúc mắc, Trung Quốc và Mỹ còn mâu thuẫn về các bước đi của Trung Quốc nhằm áp luật an ninh quốc gia mới lên Hong Kong, dẫn đến việc ông Trump khởi động tiến trình nhằm chấm dứt quy chế đối xử đặc biệt với Hong Kong.
Tháng trước, ông Trump nói rõ ràng rằng ông không hứng thú với việc nói chuyện với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, dù trước đây ông gọi là bạn. Tổng thống Mỹ lúc đó cũng nói đến khả năng cắt đứt quan hệ với Trung Quốc.
Ông Lighthizer nói rằng ông kỳ vọng có thêm các mắt xích trong chuỗi cung ứng được chuyển về Mỹ nhờ những thay đổi về thuế và quản lý, nhưng cũng nhấn mạnh rằng thỏa thuận thương mại Mỹ - Trung có thể dẫn đến các thay đổi đáng kể, khiến Trung Quốc gia tăng mua hàng hóa và dịch vụ Mỹ.
Thỏa thuận thương mại Mỹ - Trung giai đoạn một quy định Trung Quốc phải mua thêm 200 tỷ USD hàng hóa và dịch vụ Mỹ trong 2 năm, nhưng những người hoài nghi cho rằng đại dịch COVID-19 và hệ lụy về suy thoái kinh tế sẽ khiến Bắc Kinh khó thực hiện lời hứa trong năm nay.
Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo có cuộc gặp với Ủy viên Bộ Chính trị Trung Quốc Dương Khiết ngày 17/6 tại Hawaii, nhưng có vẻ không nhất trí được nhiều để cải thiện không khí.
Khi cuộc gặp đó bắt đầu, ông Trump ký luật cho phép trừng phạt những người liên quan đến vấn đề của cộng đồng Duy Ngô Nhĩ ở Tân Cương, dẫn đến việc Bắc Kinh dọa đáp trả.
Ông David Stilwell, trợ lý ngoại trưởng Mỹ phụ trách Đông Á, nói với các phóng viên rằng cuộc gặp này không thể gọi là tiến về phía trước, mà chỉ có thể mô tả là “căng thẳng”.
Ông nói rằng những hành động của Trung Quốc gần đây với Ấn Độ, trên biển Đông và với Hong Kong không mang tính xây dựng và Washington chờ đợi Trung Quốc xem lại kế hoạch áp dụng luật quan ninh quốc gia mới cho Hong Kong.
Ông Stilwell cũng cho biết Trung Quốc tái cam kết tuân thủ các điều khoản trong thỏa thuận thương mại giai đoạn 1 và nỗ lực thuyết phục Triều Tiên từ bỏ vũ khí hạt nhân.
Trung Quốc vẫn gọi cuộc gặp ở Hawaii là “mang tính xây dựng”. Tuy nhiên, Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho biết ông Dương đã nói với ông Pompeo rằng Washington cần tôn trọng quan điểm của Bắc Kinh trong những vấn đề chủ chốt và dừng can thiệp vào những vấn đề như Hong Kong, Đài Loan và Tân Cương, đồng thời nỗ lực để cải thiện quan hệ.
Vài giờ sau khi cuộc gặp kết thúc, Trung Quốc thông báo việc quốc hội nước này thông qua luật an ninh quốc gia cho Hong Kong.
