Sách giáo khoa (SGK) Toán 9 thuộc bộ sách Kết nối tri thức với cuộc sống (gọi tắt là Kết nối) của NXB Giáo dục Việt Nam được biên soạn theo Chương trình Giáo dục phổ thông 2018. Nhóm tác giả gồm 4 nhà giáo giàu kinh nghiệm, đã từng tham gia biên soạn SGK hiện hành, cùng 5 nhà giáo trẻ có trình độ cao đang là giảng viên đại học, cán bộ nghiên cứu về SGK và phương pháp dạy học, giáo viên đang trực tiếp quản lý và giảng dạy trong trường phổ thông. Đó là lợi thế của đội ngũ biên soạn, đảm bảo cho sách vừa có tính khoa học, hiện đại, vừa có tính sư phạm, phù hợp với thực tế dạy và học.
 |
TS Nguyễn Huy Đoan- Đồng chủ biên SGK Toán 9 bộ sách Kết nối tri thức với cuộc sống |
Các nội dung quy định trong Chương trình Giáo dục phổ thông 2018 đối với chương trình lớp 9 được SGK Toán 9 bộ Kết nối thể hiện trong 4 chương Đại số, 4 chương Hình học, 2 chương Thống kê - Xác suất cùng phần thực hành trải nghiệm. Thời lượng trung bình dành cho mỗi chương chỉ vào khoảng 11-12 tiết.
Do đó chỉ trong một thời gian ngắn, học sinh đã học xong một chương. Khi ôn tập cuối chương, kiến thức sẽ sớm được quay vòng, giúp học sinh ghi nhớ kiến thức tốt hơn, cảm thấy việc học Toán không quá bị áp lực, nặng nề.
Trong chương trình 2018, nhiều nội dung khó trong SGK lớp 9 cũ được lược bỏ, thay vào đó là một số nội dung hoàn toàn mới. Do đó, các thày cô cần nắm vững sự khác biệt giữa chương trình cũ và chương trình mới để tránh đưa ra những yêu cầu không phù hợp.
 |
Bìa SGK Toán lớp 9 |
Khuyến khích việc đổi mới, sáng tạo trong dạy và học thông qua hệ thống cấu trúc cấu phần và đơn vị kiến thức của bài học
Điểm khác biệt lớn của SGK Toán bộ Kết nối là việc xây dựng cấu trúc cấu phần và đơn vị kiến thức. Nhờ nghiên cứu một số SGK của các nước có nền giáo dục tiên tiến, kết hợp với việc tiếp thu các ưu điểm của SGK Việt Nam trước đây, nhóm tác giả đã xây dựng cấu trúc chương, bài của Toán 9 bộ Kết nối theo hướng hiện đại, dễ sử dụng, phù hợp với điều kiện hiện nay trong các trường phổ thông.
Nhiều giáo viên đánh giá tích cực về hiệu quả của cấu trúc này sau 3 năm sử dụng SGK Toán 6, 7, 8.
Trước đây, cấu trúc bài học thường thấy trong hầu hết các SGK gồm có: mở bài, nội dung bài (được chia thành các mục) và bài tập luyện tập. Với SGK Toán 9 bộ Kết nối, nhóm tác giả đã làm mới ở cả ba phần đó.
Phần mở bài có thêm bảng định hướng bài học, chỉ rõ yêu cầu của bài học để giáo viên và học sinh lưu ý. Sau đó, bài học được bắt đầu bằng một tình huống thực tế làm nảy sinh nhu cầu tìm hiểu kiến thức mới.
 |
Trang SGK lớp 9 |
Trong phần nội dung bài học, với mỗi đề mục, học sinh sẽ tìm hiểu từ 1 đến 2 đơn vị kiến thức (ĐVKT). Mỗi ĐVKT được xây dựng từ các hoạt động có những chức năng nhất định gọi là các cấu phần nhằm bảo đảm học sinh luôn được tiếp thu kiến thức theo ba giai đoạn: Hình thành kiến thức và kĩ năng; rèn luyện kĩ năng và củng cố kiến thức; phát triển, nâng cao kĩ năng và mở rộng, đào sâu kiến thức.
| Chức năng | Cấu phần | Đặc điểm và cách sử dụng |
| Hình thành kiến thức, kĩ năng | Tìm tòi, khám phá | HS tự khám phá kiến thức qua các hoạt động. Kiến thức được tóm tắt trong khung kiến thức. Giúp HS phát triển năng lực giao tiếp. |
| Đọc hiểu, nghe hiểu | HS tìm hiểu kiến thức qua hình thức nghe giảng hoặc tự đọc bài học trong SGK. Giúp HS phát triển năng lực tự học. | |
| Ví dụ | Hình thành kĩ năng qua ví dụ và lời giải mẫu. | |
| Rèn kĩ năng, củng cố kiến thức | Luyện tập | Luyện kĩ năng cơ bản gắn với ĐVKT đang học. Giúp HS phát triển năng lực lập luận, tư duy lôgic. |
| Thực hành | Luyện kĩ năng sử dụng công cụ (vẽ hình, tính toán). | |
| Phát triển kiến thức, nâng cao kĩ năng | Vận dụng | Sử dụng kiến thức mới học để giải quyết vấn đề (toán hay thực tế). Giúp HS phát triển năng lực Toán học chung. |
| Tranh luận | Trao đổi một vấn đề toán. Giúp HS phát triển năng lực giao tiếp. | |
| Thử thách nhỏ | Đòi hỏi vận dụng sáng tạo kiến thức trong bài. Phục vụ dạy học phân hoá. |
Bảng các cấu phần và chức năng tương ứng được sử dụng trong SGK Toán 9 bộ Kết nối tri thức với cuộc sống
Chia sẻ về dụng ý của nhóm tác giả khi xây dựng cấu trúc cấu phần và đơn vị kiến thức, TS. Nguyễn Huy Đoan - đồng Chủ biên SGK Toán 9 bộ sách Kết nối - cho biết: “Các bài học trong sách được dẫn dắt và trình bày theo quy luật của nhận thức, đó là đi từ thực tế đến nội dung kiến thức và sau đó quay trở lại áp dụng vào thực tiễn đời sống. Bản chất của các cấu phần là các hoạt động của học sinh, trong đó giáo viên có vai trò tổ chức và hướng dẫn thực hiện các hoạt động đó. Khi soạn bài, giáo viên có thể tập trung suy nghĩ nhiều hơn đến việc tổ chức các hoạt động trên lớp như thế nào để mang lại hiệu quả cao nhất. Điều này khuyến khích giáo viên đổi mới phương pháp dạy học và dạy học sáng tạo. Hơn nữa, thông qua các hoạt động, học sinh có nhiều cơ hội phát triển năng lực, giáo viên có nhiều cơ hội đánh giá kết quả học tập của học sinh".
Hệ thống bài tập hiệu quả, hỗ trợ học sinh trong các kỳ thi
Một điểm khác biệt, cũng là điểm nổi bật trong SGK Toán 9 bộ Kết nối là hệ thống bài tập được xây dựng nhằm liên kết các kiến thức đã học và đang học với nhau, giúp học sinh tiếp thu kiến thức một cách hệ thống và sâu sắc. Hệ thống bài tập này gồm có bài tập ngay sau mỗi bài học, bài tập Luyện tập chung, bài tập cuối chương và bài tập ôn tập cuối năm.
Ở phần bài tập ngay sau mỗi bài học gồm số lượng bài tập vừa phải ở mức độ cơ bản, giúp học sinh rèn luyện kĩ năng và củng cố kiến thức trong bài mới học. Trong khi đó, bài tập ở Luyện tập chung được thiết kế như những tiết học riêng, đặt sau từ 2 đến 3 bài học, nhằm kết nối kiến thức của các bài học đó cũng như kiến thức có liên quan trong các bài học trước đó. Điều đó giúp học sinh có cơ hội tôt để quay vòng củng cố kiến thức.
Bài tập cuối chương và bài tập ôn tập cuối năm có tính tổng hợp cao, bao gồm bài tập trắc nghiệm và bài tập tự luận, nhằm hệ thống hoá toàn bộ kiến thức trong một chương hay cả năm, hỗ trợ tốt cho học sinh chuẩn bị cho các kì kiểm tra định kì.
Ngoài ra, sách còn dành 14 tiết cho việc ôn tập và kiểm tra giữa và sau mỗi học kỳ theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho giáo viên trong việc lập kế hoạch bài học.
“Với phương châm Học sinh thích học, giáo viên dễ sử dụng, với sự tận tâm, nghiêm túc và giàu sáng tạo của đội ngũ tác giả, các biên tập viên, họa sĩ…, hy vọng SGK Toán 9 sẽ nhận được sự yêu mến và ủng hộ của quý thầy cô và các em học sinh trên cả nước, nối tiếp thành công của SGK Toán 6, 7, 8 bộ Kết nối trong những năm vừa qua”. TS. Nguyễn Huy Đoan chia sẻ.
