 |
Cận cảnh siêu bão năm 2010 hình thành ở bán cầu bắc của Sao Thổ, bao quanh toàn bộ hành tinh này (Ảnh: NASA/JPL-Caltech/Viện Khoa học Vũ trụ) |
Hãy tưởng tượng một cơn giông lớn đến mức đường viền tối của nó bao quanh toàn bộ hành tinh. Những "siêu bão" đáng sợ như vậy thường xảy ra trên Sao Thổ. Siêu bão này được gọi là "Đốm trắng lớn", diễn ra 20 hoặc 30 năm một lần ở bán cầu bắc của hành tinh này và hoành hành không ngừng trong nhiều tháng.
Các nhà thiên văn học đã phát hiện ra sáu trong số những cơn bão trên toàn hành tinh này quét qua Sao Thổ kể từ năm 1876. Cơn bão gần đây nhất xảy ra vào tháng 12 năm 2010, khi tàu vũ trụ Cassini của NASA tình cờ quay quanh hành tinh này, ghi lại toàn bộ 200 ngày của siêu bão.
Giờ đây, nghiên cứu mới về cơn bão năm 2010 đã phát hiện ra rằng, 200 ngày sấm sét đó chỉ là một vài giọt nước trong một thùng khí tượng lớn hơn, kỳ lạ hơn nhiều.
Theo các bản quét kính viễn vọng vô tuyến gần đây, tác động liên tục của siêu bão bùng phát trên Sao Thổ hơn 100 năm trước vẫn có thể nhìn thấy trong bầu khí quyển của hành tinh ngày nay và chúng để lại những dị thường hóa học dai dẳng mà các nhà khoa học không thể giải thích đầy đủ.
Nói cách khác, rất lâu sau khi một siêu bão biến mất khỏi tầm nhìn, tác động của nó đối với thời tiết của Sao Thổ kéo dài hàng thế kỷ.
Theo các tác giả nghiên cứu, ngụ ý là các siêu bão dường như thúc đẩy một số quá trình vận chuyển amoniac bí ẩn kéo khí amoniac từ tầng khí quyển phía trên của sao Thổ vào sâu trong tầng khí quyển phía dưới, có thể ở dạng mưa đá. Những quả bóng amoniac rơi vào bầu khí quyển trước khi bay hơi trở lại. Các nhà nghiên cứu viết rằng, quá trình hỗn độn này dường như kéo dài hàng trăm năm sau khi một cơn bão biến mất.
Mặc dù các cơ chế đằng sau những dị thường khí quyển này và đằng sau các siêu bão của Sao Thổ nói chung vẫn còn là một bí ẩn. Tuy nhiên, việc nghiên cứu sâu hơn về chúng có thể mở rộng hiểu biết của chúng ta về cách các hành tinh khổng lồ hình thành cũng như những gì thúc đẩy các hệ thống bão như "Đốm Trắng Lớn" của Sao Thổ và thậm chí còn lớn hơn của Sao Mộc.
