Những ngày giáp Tết Giáp Thìn, tuyến đường dẫn về thủ phủ trồng chuối cấy mô lớn của tỉnh Đồng Nai như Trảng Bom, Thống Nhất, Định Quán... không còn nhộn nhịp các chuyến container như năm trước do giá chuối cấy mô xuất khẩu năm nay xuống thấp kỷ lục.

Ghi nhận tại các xã Sông Trầu, Thanh Bình, Bàu Hàm, Sông Thao... của huyện Trảng Bom, giá thu mua tại vườn chuối cấy mô xuất khẩu dao động từ 1.500 đồng - 2.500 đồng/kg. So với cách đây một năm, giá chuối giảm hơn 10.000 đồng/kg.

Những ngày qua, các hộ nông dân trồng chuối tại huyện Trảng Bom, Thống Nhất (tỉnh Đồng Nai) gần như điêu đứng khi thương lái thông báo ngưng mua chuối vườn. Hoặc thương lái chỉ chọn lọc mua chuối đẹp loại 1, khiến nhiều chủ vườn lỗ nặng.

Nhiều vườn chuối ở xã Thanh Bình (huyện Trảng Bom), chủ vườn chấp nhận để chuối chín trên cây không thu hoạch do không có thương lái đến mua.

Ông Trần Văn Kỷ (xã Thanh Bình, huyện Trảng Bom) cho biết, đầu tháng 12/2023, chuối có giá hơn 4.000 đồng/kg, thương lái chỉ lựa nải chuối to, đạt chất lượng nhưng vài ngày nay, họ không mua nữa và nhiều hộ chấp nhận bán với giá 2.000 đồng/kg.

Ông Từ Đức Bình, Chủ tịch Hội Nông dân huyện Trảng Bom, cho biết chuối cấy mô xuất khẩu được trồng nhiều tại các xã Thanh Bình, Bàu Hàm, Sông Thao. Trong tổng số sản lượng chuối trồng có khoảng 70%-80% chuối được thương lái thu mua xuất khẩu sang Trung Quốc.

Do giá chuối xuống thấp, nhiều thương lái phải loại bỏ rất nhiều chuối, trung bình với một buồng chuối, thương lái chỉ lựa lấy một vài nải chuối to đạt chất lượng. Bình quân mỗi một tấn chuối họ loại bỏ từ 20 đến 30%. Có vườn, thương lái gạt bỏ đến 35-45% sản lượng chuối thu hoạch. Chuối không được chọn đành vứt bỏ hoặc thu gom về cho gia súc ăn.

Ông Phạm Thành (62 tuổi, xã Thanh Bình, huyện Trảng Bom) nói: "Năm nay giá phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, công nhân lao động, hệ thống tưới nước tự động tăng. Cứ tưởng giá sẽ bằng hoặc giảm nhẹ thì chủ vườn vẫn có lãi, giờ đây giá giảm hơn 10.000 đồng/kg so với năm ngoái, thương lái còn chọn lựa chuối khá kỹ khiến nhà vườn lỗ nặng, coi như bà con hết Tết".

Chuối là một trong ba mặt hàng rau quả xuất khẩu chính sang Trung Quốc, chiếm khoảng 10% trong tổng kim ngạch xuất khẩu rau quả của Việt Nam sang thị trường này.

Cuối năm 2022 Việt Nam và Trung Quốc đã ký Nghị định thư xuất khẩu chuối tươi sang Trung Quốc. Theo số liệu mới nhất, trong 11 tháng năm 2023, Việt Nam xuất khẩu chuối đạt hơn 270.000 USD, giảm 2,6% so với 2022.

Theo Hiệp hội rau quả Việt Nam, năm nay do ảnh hưởng thời tiết nội địa của Trung Quốc không lạnh so với những năm trước nên chuối của quốc gia này đảm bảo mẫu mã, chất lượng tốt. Đây là nguyên nhân dẫn đến giá chuối và sản lượng xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc giảm khoảng 40% so với cùng kỳ.

Những ngày qua tại một số khu vực ở TPHCM xuất hiện các điểm bán "giải cứu" chuối xuất khẩu với giá 6.000 đồng/kg (Ảnh: Nam Anh).

Đồng Nai đang đứng đầu cả nước về diện tích trồng chuối, chiếm tỷ lệ 8,5% diện tích toàn quốc và 71% vùng Đông Nam bộ. Cây chuối ở Đồng Nai được thu hoạch quanh năm, tập trung vụ chính từ tháng 9 đến tháng 5 năm sau. Tổng sản lượng ước đạt khoảng 350.000 tấn, trong đó, tỷ lệ quả tươi tiêu thụ nội địa 15%, đưa vào chế biến 5%, xuất khẩu 80-85%.