Hà Nội có 20 ổ dịch SXH đang hoạt động. Gần đây Trung tâm Bệnh nhiệt đới (Bệnh viện Bạch Mai) liên tục tiếp nhận hàng chục ca SXH Dengue nặng, diễn biến phức tạp với nhiều dấu hiệu cảnh báo và biến chứng nguy hiểm, nguy cơ tử vong cao. Đáng chú ý, nhiều bệnh nhân ở độ tuổi còn trẻ nhưng diễn biến nặng.
Theo PGS.TS Đỗ Duy Cường, Giám đốc Trung tâm Bệnh nhiệt đới, điều khác biệt năm nay là tại khu vực ngoại thành như Hoài Đức, Đan Phượng, Phúc Thọ và một số địa phương lân cận gồm Hải Phòng, Hải Dương, Thái Bình, các ca SXH xảy ra sớm và nặng hơn mọi năm. Một bệnh nhân nam (25 tuổi, ở quận Hoàng Mai, Hà Nội) sốt 5 ngày nhập viện xét nghiệm dương tính với SXH Dengue. Trong quá trình điều trị, bệnh nhân có tình trạng suy gan nặng, tiểu cầu tụt nhanh, máu cô đặc.
 |
Bệnh nhân T.T.S. mắc SXH lọc máu tại Bệnh viện Bạch Mai. |
Cũng điều trị một số bệnh nhân nguy kịch, tiên lượng xấu, đặc biệt ở người cao tuổi, có bệnh nền. Bệnh nhân T.T.S. nữ, 62 tuổi (ở huyện Đan Phượng, Hà Nội) vào viện sau gần 1 tuần xuất hiện sốt cao từng cơn, mệt mỏi, đau mỏi người, ăn kém. Bệnh nhân có tiền sử tăng huyết áp, viêm khớp dùng thuốc giảm đau thường xuyên và được chẩn đoán SXH Dengue nặng. Qua xét nghiệm, đây là Dengue type 2. Sau 1 ngày nhập viện, tình trạng bệnh nhân diễn biến xấu, tiểu cầu giảm mạnh, men gan tăng cao, suy gan. Bệnh nhân phải đặt ống nội khí quản, thở máy, lọc máu liên tục và điều trị thêm kháng sinh. Tuy nhiên, tình trạng nặng do suy đa tạng nên nguy cơ tử vong rất cao.
Khoa Truyền nhiễm (Bệnh viện Đa khoa Đống Đa) từ đầu năm đến nay điều trị cho hơn 100 bệnh nhân. Riêng trong tháng 5 và tháng 6 không có ca bệnh, nhưng từ tháng 7 đến nay, khoa tiếp nhận 55 ca. Bác sĩ Dương Quốc Bảo, Phó Trưởng khoa Truyền nhiễm, cho biết, số ca mắc SXH có nguy cơ tăng cao trong tháng 8 và tháng 9 tới.
Theo báo cáo của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) Hà Nội, tháng 6, Hà Nội ghi nhận từ 30 - 70 ca sốt xuất huyết/tuần; từ cuối tháng 7 đến đầu tháng 8 đã tăng lên từ 120 - 170 ca/tuần. Từ đầu năm đến nay, Hà Nội đã ghi nhận 1.579 ca mắc SXH và 57 ổ dịch.
Chẩn đoán, xử trí không kịp thời dễ tử vong
Bác sĩ Cường cho biết, đặc điểm của bệnh là xuất huyết và thoát huyết tương, có thể dẫn đến sốc giảm thể tích tuần hoàn, rối loạn đông máu, suy tạng, nếu không được chẩn đoán sớm và xử trí kịp thời dễ dẫn đến tử vong.
SXH Dengue có biểu hiện lâm sàng đa dạng, diễn biến nhanh chóng từ nhẹ đến nặng. Bệnh thường khởi phát đột ngột và diễn biến qua ba giai đoạn: giai đoạn sốt, giai đoạn nguy hiểm và giai đoạn hồi phục. Phát hiện sớm bệnh và hiểu rõ những vấn đề lâm sàng trong từng giai đoạn của bệnh giúp chẩn đoán sớm, điều trị đúng và kịp thời, nhằm cứu sống người bệnh.
Khi có những dấu hiệu sốt cao đột ngột, liên tục không giảm, đau đầu, đau mỏi người, người bệnh cần đến các cơ sở y tế để bác sĩ để thăm khám, xét nghiệm và đánh giá các dấu hiệu và triệu chứng. SXH cần được chẩn đoán và có phác đồ điều trị sớm, tránh tự ý uống thuốc và truyền dịch tại nhà. Bệnh gặp ở cả trẻ em và người lớn, xảy ra quanh năm, thường gia tăng vào mùa mưa.
Giai đoạn sốt sẽ có các triệu chứng: sốt cao đột ngột, liên tục, nhức đầu, chán ăn, buồn nôn, da xung huyết, đau cơ, đau khớp, nhức hai hố mắt. Thường có chấm xuất huyết ở dưới da, chảy máu chân răng hoặc chảy máu mũi. Giai đoạn nguy hiểm thường vào ngày thứ 3 - 7 của bệnh. Người bệnh có thể còn sốt hoặc đã giảm sốt. Có thể có các biểu hiện: đau bụng nhiều và liên tục hoặc tăng cảm giác đau nhất là ở vùng gan, nôn ói. Biểu hiện thoát huyết tương do tăng tính thấm thành mạch (thường kéo dài 24 - 48 giờ). “Nếu thoát huyết tương nhiều sẽ dẫn đến sốc với các biểu hiện vật vã, bứt rứt hoặc li bì, lạnh đầu chi, mạch nhanh nhỏ, huyết áp kẹt hoặc tụt huyết áp, không đo được huyết áp, mạch không bắt được, da lạnh, nổi vân tím (sốc nặng), tiểu ít”, bác sĩ Cường nói.
Một số trường hợp nặng có thể có biểu hiện suy tạng như tổn thương gan nặng/suy gan, thận, tim, phổi, não, rối loạn tri giác, suy chức năng các cơ quan khác. Những biểu hiện nặng này có thể xảy ra ở người bệnh có hoặc không có sốc do thoát huyết tương. Giai đoạn hồi phục thường từ ngày thứ 7 - 10. Thời kì lại sức kéo dài có thể hàng tháng sau.
TS. Nguyễn Văn Dũng, Trưởng khoa Côn trùng (Viện Sốt rét - Kí sinh trùng - Côn trùng Trung ương), cho rằng khoảng 95% muỗi truyền bệnh hay bọ gậy có ở xung quanh hoặc trong nhà. Cần lưu ý xử lí, loại bỏ các khu vực tối tăm, ẩm thấp, môi trường nước đọng tạo điều kiện để muỗi sinh sôi, phát triển. Ngoài ra cần phun thuốc diệt côn trùng, diệt muỗi, sử dụng các thiết bị đuổi, bắt muỗi, lắp đặt lưới chắn muỗi cửa sổ và dùng màn khi ngủ.
“Khi nghi ngờ hoặc bị SXH, người bệnh cần tìm kiếm sự trợ giúp y tế, nghỉ ngơi và uống thật nhiều nước. Có thể uống Paracetamol để hạ sốt và làm dịu cơn đau. Tuyệt đối không uống Aspirin hoặc Ibuprofen vì hai thuốc này có thể tăng nguy cơ xuất huyết”, ông Cường nhấn mạnh.
